Odliczenie VAT od zakupu artykułów spożywczych

Spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności ponosi wydatki na nabycie artykułów spożywczych na rzecz swoich pracowników, współpracowników oraz kontrahentów. Czy spółka jest uprawniona - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - do obniżenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem ww. artykułów spożywczych?

Przykładowo takie zakupy obejmują produkty takie jak: kawa, herbata, mleko, cukier, bezalkoholowe napoje chłodzące (np. woda mineralna, soki), słodycze, owoce oraz jogurty. Są to produkty o charakterze podstawowym, nie mają one charakteru wystawnego ani takiego, który można by uznać za wychodzący poza ogólnie przyjęte normy w świecie biznesu. Przedmiotowe produkty spożywcze są udostępniane wspomnianej grupie osób m.in. podczas wewnętrznych narad, spotkań pracowników, w trakcie których omawiane są założenia, cele oraz inne istotne sprawy z punktu widzenia bieżącej i przyszłej działalności spółki. Jednocześnie oprócz przeznaczenia wyżej wskazanych produktów na spotkania wewnętrzne, narady oraz spotkania, są one także ogólnie dostępne w przestrzeni wspólnej, w tym m.in. kuchniach pracowniczych oraz pomieszczeniach socjalnych. Produkty są także udostępniane podczas spotkań ze współpracownikami oraz kontrahentami, np. podawana jest kawa wraz z herbatnikami, lub też herbatniki są dostępne na paterach rozłożonych na stołach w pomieszczeniach, gdzie odbywają się spotkania. Produkty dostępne są także w pomieszczeniach ogólnodostępnych. Dostęp do produktów jest nielimitowany dla wszystkich grup osób, o których mowa.

Udostępnienie produktów spożywczych ma na celu zwiększenie komfortu osób uczestniczących w naradach oraz spotkaniach. Możliwość skorzystania z tego rodzaju produktów jest nie tylko ogólnie przyjętym standardem, ale również wpływa pozytywnie na atmosferę spotkań, co ma realny wpływ na ich wynik, co wiąże się bezsprzecznie z prowadzeniem przez sółkę działalności gospodarczej: udane spotkania, tak wewnętrzne, jak i z kontrahentami oraz współpracownikami prowadzą bowiem do korzyści o charakterze ekonomicznym.

Tak jak zaznaczono, produkty spożywcze udostępniane są między innymi dla pracowników spółki w godzinach ich pracy w siedzibie spółki. Wymienione przekazania spółka traktuje jako świadczenie obowiązkowe wynikające z odrębnych przepisów, do zapewnienia którego jest zobowiązany przepisami BHP, tj. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Wydatki tego typu mają na celu utrzymanie dobrej kondycji i samopoczucia informatyków, a to może przyczynić się do większej motywacji i wzrostu wydajności pracy. Wydatki na zakup artykułów spożywczych dla pracowników niewątpliwie poprawiają atmosferę pracy, zwiększają jej wydajność i wpływają na uzyskiwane przez Spółkę przychody.

Odpowiedź:

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą”.

W świetle tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego, jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT - spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośred...