Odliczenie VAT od wydatków na prywatny samochód wspólnika spółki

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z kolei, w myśl art. 15 ww. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne samodzielnie wykonujące działalność gospodarczą. Spółka cywilna nie posiadając podmiotowości prawnej nie może nabywać praw i zaciągać zobowiązań. Stanowi ona jedynie umowę organizującą zasady współpracy określonej grupy osób dla osiągnięcia założonego celu, zaś skutkiem zawarcia takiej umowy nie jest powstanie nowego podmiotu. Mimo to - jak wyżej wskazano - na gruncie ustawy o VAT spółka cywilna jest traktowana jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Zatem to spółka a nie jej wspólnicy jest podatnikiem VAT.

Użyczenie samochodu

Z powyższego wynika, że spółka cywilna (podatnik VAT) powinna mieć możliwość dysponowania samochodem, aby móc odliczać VAT od wydatków na niego poniesionych. Zwykle wspólnik spółki cywilnej na podstawie ustnego porozumienia wspólników użycza swój prywatny samochód na potrzeby działalności spółki cywilnej. Zostaje w ten sposób zawarta umowa użyczenia uregulowana w art. 710 Kodeksu cywilnego. Polega ona na zobowiązaniu się przez użyczającego (wspólnika) do oddania w bezpłatne używanie biorącemu (spółce osobowej) przez czas oznaczony lub nieoznaczony określonej rzeczy (samochodu). Nie jest dla ważności umowy użyczenia wymagane zawarcie jej w formie pisemnej. Brak spisanej umowy nie powoduje zmiany kwalifikacji czynności prawnej (nie czyni jej nieważną), nie wpływa też na reguły opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania stanowi, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. e ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, roczna wartość używania. Podstawa przyjmowana jest w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego. W razie zawarcia takiej umowy na czas nieoznaczony (co w przypadku oddania samochodu przez wspólnika na użytek spółki stanowi regułę) podstawę opodatkowania, zgodnie z art. 6 ust. 7 ustawy o PCC, stanowi:

  • wartość świadczeń za 10 lat albo
  • wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy.

Wniesienie prawa do używania samochodu

Swój prywatny samochód wspólnik spółki osobowej może również wnieść do niej do używania na podstawie art. 862 Kodeksu cywilnego. Wniesienie prawa do używania pojazdu pociągnie za sobą konieczność zmiany umowy spółki ponieważ wkładem do spółki jest wniesienie do niej każdego prawa przejawiającego się wartością majątkową, a takim jest niewątpliwie prawo do używania. Zmiana umowy spółki będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k i pkt 2 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy o PCC. Podatek ten będzie musiał zostać zapłacony przez wspólników spółki osobowej zgodnie ze stawką 0,5% od wartości wkładu.

Odliczenie VAT od wydatków na samochód

Jeżeli chodzi o wydatki związane z pojazdami samochodowymi, w myśl art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, kwota podatku naliczonego do odliczenia wynosi w zasadzie 50% VAT naliczonego. Zakres tych wydatków określony został w art. 86a ust. 2, są to m.in. wydatki wynikające z nabycia paliw silnikowych, gazu służącego do napędu pojazdów, usług naprawy oraz konserwacji pojazdów, towarów i usług związanych z eksploatacją i używaniem samochodów.

Z powyższego wynika, że w sytuacji gdy na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę osobową wykorzystywany jest samochód stanowiący własność wspólnika a spółka nie dysponuje żadnym tytułem prawnym do dysponowania nim np. brak umowy użyczenia, spółka jako podatnik VAT nie będzie mogła odliczyć VAT od wydatków związanych z używaniem tego pojazdu na własne potrzeby. Faktura zakupowa dokumentująca poniesione wydatki powinna być wystawiona na dane wspólnika jako właściciela pojazdu nie zaś na dane spółki.

Ustawodawca nie nałożył na podatników, których prawo do odliczenia VAT ograniczone zostało do 50% wartości podatku naliczonego zawartego w zakupach, czyli m.in. przedsiębiorców wykorzystujących w działalności gospodarczej prywatny samochód, obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jednak prowadzenie „kilometrówki” takich podatników całkiem nie ominie. Będą do tego zobowiązani dla potrzeb rozliczania podatku dochodowego.

Nieodliczony VAT w kosztach podatkowych

Jeżeli zgodnie z regulacjami ustawy o VAT podatnikowi (spółce osobowej) nie przysługuje prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego od wydatków związanych z używaniem na potrzeby opodatkowanej działalności gospodarczej prywatnego samochodu wspólnika, niepodlegający odliczeniu VAT winien być ujmowany w kosztach uzyskania przychodów.

Z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć można podatek naliczony, w stosunku do którego nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT. Zgodnie z tym przepisem zaliczenie VAT do kosztów w spółce cywilnej nie jest możliwe w dwóch przypadkach:

  • gdy na podstawie obowiązujących w zakresie VAT przepisów podatnikowi służy prawo do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy VAT,
  • podatnik dobrowolnie z tego prawa nie korzysta.

Przepis art. 86a ustawy o VAT określa zasadę, że kwota podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku zawartego w wydatkach związanych za samochodami, następnie wskazuje wyjątki od tej zasady, czyli sytuacje gdy ograniczenie to nie ma zastosowania. Zatem, w takim przypadku podatnicy nie rezygnują z odliczenia naliczonego VAT, korzystają oni jedynie z ogólnej zasady odliczając na ww. podstawie połowę podatku naliczonego. W rezultacie mocy art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o PIT mogą oni zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku, które przepis art. 86a ust. 1 ustawy o VAT nie uznaje za kwoty podatku naliczonego.

Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieodliczonego VAT potwierdzają interpretacje organów skarbowych np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 stycznia 2015 r., sygn. ILPB4/423-483/14-4/ŁM, czy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 maja 2016 r., sygn. IBPB-1-2/4510-319/16/BKD.

Adam Okonkwo

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...