Odliczenie VAT od usług gastronomicznych i kateringowych

Przepisy dotyczące rozliczeń VAT inaczej podchodzą do usług kateringowych, a inaczej do usług gastronomicznych. Po spełnieniu kilku warunków od jednych podatek można odliczyć, od drugich nie. Wyjaśnijmy to zagadnienie szczegółowo.

Zaznaczmy na początku, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm., dalej: ustawa o VAT). Zgodnie z jego treścią w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi co do zasady przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Od tej ogólnej reguły jest oczywiście wiele wyjątków.

Wyjątek od zasady. Podatku odliczyć nie można

Podkreślić należy, że w oparciu o art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Czy usługi gastronomiczne i kateringowe to to samo?

Jak widać, ustawodawca uniemożliwia (z jednym wyjątkiem) odliczenie VAT od usług gastronomicznych. W tym przypadku podatku odliczyć nie można. Czy tak samo należy również podejść do usług kateringowych?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 kwietnia 2016 r., nr IBPP1/4512-243/16/AW. Z wniosku o jej wydanie wynikało, że wnioskodawca–przedsiębiorca prowadzi rozmowy handlowe, dłuższe negocjacje z kontrahentami zarówno w siedzibie firmy, jak i w restauracjach, gdzie podejmuje się klientów np. obiadem lub innym drobnym poczęstunkiem, np. kateringiem w siedzibie firmy, czy też kawą i herbatą. Podatnik zaznaczył, że koszty tych usług powstały w ścisłym związku z prowadzonymi rozmowami handlowymi, a ich celem nie była poprawa wizerunku podatnika.

Dodał, że podobnie jak przy przekazywaniu drobnych upominków pracownikom kontrahentów, tak i przy poczęstunku w formie kawy bądź obiadu podczas negocjacji biznesowych – wydatki te służą budowaniu dobrych relacji między stronami, prowadzą niejednokrotnie do powstania nowych przychodów, są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w sposób pośredni.

Pojęcie usług gastronomicznych i kateringowych

Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, że ustawa o VAT nie definiuje ani usług gastronomicznych, ani usług kateringowych. Zatem zasadne jest rozważenie, czy usługi kateringowe różnią się od wymienionych w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT usług gastronomicznych, czy też rzeczywisty charakter tych czynności jest taki sam.

Wyjaśnił, że zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego (PWN) usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany, tj. w restauracji czy innym lokalu.

Podobnie wypowiedział się również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C-31/94 Faalborg-Gelting. W powyższym orzeczeniu TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a kiedy ze sprzedażą żywności „na wynos”, tj. de facto z dostawą towarów. Jak zauważył TSUE, usługa restauracyjna jest rezultatem szeregu czynności, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (np. szatnia), umeblowanie i zastawa stołowa. Jednocześnie TSUE podkreślił, że sytuacja wygląda odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków „na wynos” i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy. Wtedy mamy do czynienia z dostawą towarów (tj. żywności).

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (PWN) katering zaś to „usługa polegającą na przygotowywaniu i dostarczaniu na zamówienie gotowych potraw lub na organizacji przyjęć”.

Ważna klasyfikacja usług

Organ podatkowy przypomniał, że towary lub usługi dla celów VAT powinny być rozróżniane w oparciu o specjalną klasyfikację. Obowiązująca obecnie Klasyfikacja Wyrobów i Usług zawiera Sekcję I – Usługi związane z zakwaterowaniem i usługi gastronomiczne, obejmującą m.in.:

• usługi gastronomiczne,
• usługi przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),
• usługi stołówkowe,
• usługi przygotowywania i podawania napojów.

Jak wynika z powyższego, usługi kateringowe stanowią czynności odrębne od usług gastronomicznych.

Usługi związane z wyżywieniem a prawo do odliczenia VAT

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, jeżeli podatnik dokonuje zakupu usług gastronomicznych, to w sprawie znajdują zastosowanie postanowienia art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT i wskazane usługi są objęte wyłączeniem w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przewidzianego dla usług gastronomicznych. Natomiast w sytuacji, gdy podatnik dokonuje zakupu usług kateringowych, wówczas postanowienia art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie znajdują zastosowania i wskazane usługi nie są objęte wyłączeniem w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego przewidzianego dla usług gastronomicznych.

Tym samym prawo do odliczenia podatku naliczonego z zakupionych usług kateringowych nie jest ograniczone art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, przy czym warunkiem skorzystania z tego prawa jest to, aby były one wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Podsumowując, Dyrektor Izby Skarbowej potwierdził stanowisko podatnika i uznał, że w razie gdy nabyte usługi kateringowe są związane w sposób pośredni z wykonywaniem czynności opodatkowanych (służą budowaniu dobrych relacji z kontrahentami, prowadzą do powstania nowych przychodów), to podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu usług kateringowych. Mając natomiast na względzie brzmienie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje z tytułu zakupu usług gastronomicznych.

Krzysztof Koślicki