Od 2023 r. pracownicy będą automatycznie zapisani do PPK

Interpelacja nr 34428 do ministra rozwoju i technologii w sprawie możliwości ponownego przystąpienia do programu pracowniczych planów kapitałowych (PPK) oraz uczestnictwa w programie osób, które złożyły deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat przed zawarciem w ich imieniu umowy o prowadzenie PPK

Szanowna Pani Minister,

wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych było jedną istotniejszych reform polskiego systemu emerytalnego. Jednak po wielu problemach z wdrożeniem PPK, sprzecznych interpretacjach dotyczących stosowania przepisów oraz w związku z nieufnością obywateli do rządowych projektów okazało się, że skala oszczędzających jest znacznie mniejsza niż oczekiwano. Szansą na podniesienie poziomu partycypacji może być ponowna możliwość zapisu do PPK, który ma zostać przeprowadzony w pierwszej połowie 2023 roku.

Wobec tego zwracam się o odpowiedź na następujące pytania:

1. Ile osób przystąpiło do PPK i oszczędza w tej formie wedle stanu na 30 czerwca 2022 roku?
2. Ile osób zrezygnowało z oszczędzania w ramach PPK w całym okresie ich istnienia?
3. Ilu pracodawców, którzy byli obowiązani, nie wdrożyło PPK?
4. Jaka jest wartość aktywów zgromadzonych w PPK na dzień 30 czerwca 2022 roku?
5. Jakie grupy osób zatrudnionych podmioty zatrudniające mają poinformować o ponownym wnoszeniu wpłat do PPK w rozumieniu art. 23 ustawy o PPK (tzw. ponowy zapis)? Jak duża jest to grupa osób?
6. Jak należy rozumieć zawarte w przepisach pojęcie „uczestników PPK, którzy złożyli deklarację o rezygnacji”?
7. Zważając na różne definicje pojęć „osoby zatrudnione” oraz „uczestnicy PPK”, chciałabym zapytać, czy rząd posiada świadomość, że obowiązek poinformowania o ponownym wnoszeniu wpłat do PPK dotyczy tylko „uczestników PPK”, czyli osób fizycznych, które ukończyły 18. rok życia, w imieniu i na rzecz których podmiot zatrudniający zawarł umowę z instytucją finansową o prowadzenie PPK?
8. Czy w opinii rządu jest to niewłaściwe sformułowanie użyte w przepisach ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych?
9. Czy rząd planuje zmianę przepisów PPK, aby objąć tzw. ponownym zapisem także osoby, które nie są uczestnikami PPK i nigdy nie miały statusu uczestnika PPK, gdyż zrezygnowały z oszczędzania jeszcze przed zawarciem umowy o prowadzenie PPK?
10. Jakie działania promujące ponowny zapis do PPK są planowane i przez kogo oraz kiedy będą podejmowane?

Posłowie:
Joanna Frydrych, Zofia Czernow, Mirosława Nykiel

Krosno, 5 lipca 2022 r.

Odpowiedź na interpelację nr 34428 w sprawie możliwości ponownego przystąpienia do programu pracowniczych planów kapitałowych (PPK) oraz uczestnictwa w programie osób, które złożyły deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat przed zawarciem w ich imieniu umowy o prowadzenie PPK

Szanowna Pani Marszałek,

odpowiadając na interpelację poselską nr 34428 Pani Poseł Joanny Frydrych wraz z grupą posłów z dnia 7 lipca 2022 r., w sprawie możliwości ponownego przystąpienia do programu pracowniczych planów kapitałowych (PPK) oraz uczestnictwa w programie osób, które złożyły deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat przed zawarciem w ich imieniu umowy o prowadzenie PPK przedstawiam stanowisko Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Pytanie 1. Ile osób przystąpiło do PPK i oszczędza w tej formie wedle stanu na 30 czerwca 2022 roku?

Zgodnie z danymi z ewidencji PPK, na dzień 30 czerwca 2022 r., w programie uczestniczyło 2 395 508 osób. Stale przybywa uczestników PPK. Przykładowo, według stanu na 14 czerwca 2021 r., po zakończeniu wdrożenia programu PPK, było ponad 2,30 mln uczestników PPK, a na 20 lipca 2022 r. jest ich ok. 2,42 mln. Przez nieco ponad rok przybyło zatem blisko 120 tys. uczestników PPK.

Pytanie 2. Ile osób zrezygnowało z oszczędzania w PPK w całym okresie istnienia PPK?

Zgodnie z danymi z ewidencji PPK, według stanu na 30 czerwca 2022 r., z możliwości oszczędzania w PPK skorzystało blisko 2,40 mln osób, a liczba „aktywnych” rachunków PPK (czyli takich, na które dokonywane są wpłaty do PPK) wynosi ok. 2,67 mln. Liczba 638 910 uczestników PPK nie ma „aktywnego” rachunku PPK. Oznacza to, że takie osoby zostały wcześniej uczestnikami PPK, ale obecnie nie finansują wpłat do tego programu.

Ewidencja PPK nie posiada danych o osobach zatrudnionych, które złożyły deklarację o rezygnacji przed zawarciem w ich imieniu umowy o prowadzenie PPK i w związku z tym, nie stały się uczestnikami tego programu. Jest to spowodowane tym, że podmioty zatrudniające nie mają obowiązku informowania instytucji finansowych o deklaracjach o rezygnacji złożonych przez osoby zatrudnione niebędące uczestnikami PPK, a tym samym dane te nie trafiają do ewidencji PPK, prowadzonej przez PFR S.A.

Pytanie 3. Ilu pracodawców, którzy byli obowiązani nie wdrożyło PPK?

Według stanu na 30 czerwca 2022 r., w Polsce jest ok. 960 tys. podmiotów, które potencjalnie powinny prowadzić PPK (mają osoby zatrudnione w rozumieniu ustawy o PPK). Część podmiotów zatrudniających nie ma jednak obowiązku uruchomienia PPK z uwagi na:

• prowadzenie PPE (art. 133 ustawy o PPK),
• status mikroprzedsiębiorcy, któremu wszystkie osoby zatrudnione złożyły deklaracje o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK (art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o PPK) albo
• zatrudnianie - przez osobę fizyczną - osób zatrudnionych wyłącznie w celach prywatnych (art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o PPK).

Zgodnie z danymi z ewidencji PPK, PPK prowadzi 293 670 podmiotów zatrudniających. Łączna partycypacja w PPK to 32,40%. Jest ona najwyższa w podmiotach 250+, które przystąpiły do PPK w 2019 r. (w pierwszej fazie wdrożenia tego programu) i wynosi 48,50%. W podmiotach 50+ i 20+, które przystąpiły do PPK w 2020 r. (druga i trzecia faza wdrożenia PPK) partycypacja wynosi odpowiednio: 24,10% (w podmiotach 50+) oraz 23,20% (w podmiotach 20+).

W pozostałych podmiotach zatrudniających oraz w jednostkach sektora finansów publicznych, które przystąpiły do PPK w 2021 r. (w ostatniej, czwartej fazie wdrożenia PPK), partycypacja wynosi 23,40%.

Zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy o PPK, PFR S.A. wzywa podmioty zatrudniające, które nie dopełniły obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK, do zawarcia tej umowy. Ustalenie obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK następuje na podstawie danych udostępnionych PFR S.A. przez ZUS.

Z odpowiedzi przekazanych do PFR S.A. wynika, że powodem nie zawarcia umowy o zarządzanie PPK było najczęściej posiadanie statusu mikroprzedsiębiorcy, któremu wszystkie osoby zatrudnione złożyły deklaracje o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, co powoduje, że do takich podmiotów nie stosuje się ustawy o PPK.

Na podstawie danych udostępnionych PFR S.A. przez ZUS, uzasadnione jest przyjęcie, że również większość podmiotów, które nie odpowiedziały na wezwanie PFR S.A. do zawarcia umowy o zarządzanie PPK, może mieć status mikroprzedsiębiorcy - z uwagi na poziom zatrudnienia w tych podmiotach.

Umowy o zarządzanie PPK nie zawarło 397 247 podmiotów zatrudniających. Liczba ta nie obejmuje podmiotów zatrudniających, niemających obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK, zgodnie z oświadczeniami złożonymi przez te podmioty PFR S.A. - po otrzymaniu wezwania do zawarcia tej umowy. Obejmuje natomiast podmioty, które nie odpowiedziały na wezwanie PFR S.A.

Należy stwierdzić, że niewdrożenie PPK dotyczy przede wszystkim podmiotów zatrudniających z niskim poziomem zatrudnienia (mniej niż 10 osób).

Większość podmiotów z wyższym poziomem zatrudnienia uruchomiła ten program. Według stanu na 30 czerwca 2022 r., spośród podmiotów: z I fazy uruchomienia PPK jest to 91%, z II fazy uruchomienia PPK - 96%, a z III fazy uruchomienia PPK - 97 %.

Podmioty, które wdrożyły PPK, zatrudniają łącznie ok. 79 % osób zatrudnionych, uprawnionych do uczestnictwa w PPK. Wdrożenie przez nie PPK miało zatem zasadnicze znaczenie dla celów tego programu. Udział procentowy podmiotów zatrudniających, które nie zawarły umowy o zarządzanie PPK, w ogólnej liczbie podmiotów mających obowiązek zawarcia tej umowy (ok. 69 %), jest znacznie wyższy niż udział procentowy osób zatrudnionych w podmiotach bez PPK (ok. 21%) w ogólnej liczbie osób zatrudnionych.

Pytanie 4. Jaka jest wartość aktywów zgromadzonych w PPK na dzień 30 czerwca 2022 roku?

Zgodnie z danymi z ewidencji PPK wartość ta wynosi 9,03 mld.

Pytanie 5. Jakie grupy osób zatrudnionych podmioty zatrudniające mają poinformować o ponownym wnoszeniu wpłat do PPK w rozumieniu art. 23 ustawy o PPK (tzw. ponowy zapis)? Jak duża jest to grupa osób?

Pytanie 6. Jak należy rozumieć zawarte w przepisach pojęcie „uczestników PPK którzy złożyli
deklarację o rezygnacji”?

Pytanie 7. Zważając na różne definicje pojęć „osoby zatrudnione” oraz „uczestnicy PPK” czy rząd posiada świadomość, że obowiązek poinformowania o ponownym wnoszeniu wpłat do PPK dotyczy tylko „uczestników PPK”, czyli osób fizycznych, które ukończyły 18. rok życia, w imieniu i na rzecz której podmiot zatrudniający zawarł umowę o prowadzenie PPK z instytucją finansową?

Pytanie 8. Czy w opinii rządu jest to niewłaściwe sformułowanie użyte w przepisach ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych?

Pytanie 9. Czy rząd planuje zmianę przepisów PPK aby objąć tzw. ponownym zapisem także osoby, które nie są uczestnikami PPK i nigdy nie miały statusu uczestnika PPK gdyż zrezygnowały z oszczędzania jeszcze przed zawarciem umowy o prowadzenie PPK?

Ad. 5-9: Osoba zatrudniona, która złożyła podmiotowi zatrudniającemu deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK przed zawarciem w jej imieniu umowy o prowadzenie PPK, także będzie objęta tzw. ponownym autozapisem do PPK, o którym mowa w art. 23 ust. 5-9 tej ustawy. Tzw. autozapis nie dotyczy wyłącznie uczestników PPK, którzy - składając deklarację o rezygnacji - zaprzestali finansowania wpłat do PPK, ale także osób zatrudnionych, które nigdy nie zostały uczestnikami PPK. Stanowisko to zostało uzgodnione z Komisją Nadzoru Finansowego.

Wynika to z art. 16 ust. 1 zdanie drugie ustawy o PPK. Zgodnie z tym przepisem podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, chyba, że osoba ta - przed upływem terminu na zawarcie w jej imieniu umowy o prowadzenie PPK - zadeklaruje temu podmiotowi niedokonywanie wpłat do PPK albo przestanie być w stosunku do niego osobą zatrudnioną. Do złożonej przez nią deklaracji o rezygnacji stosuje się odpowiednio przepis art. 23 ustawy o PPK, dotyczący m.in. tzw. autozapisu. Pierwszy tzw. autozapis nastąpi w 2023 roku, a kolejne będą mieć miejsce co 4 lata.

Deklaracje o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, złożone do końca lutego roku, w którym ma miejsce tzw. autozapis, przez:

• uczestnika PPK albo
• osobę zatrudnioną, w imieniu i na rzecz której - na skutek złożenia tej deklaracji - nie została zawarta umowa o prowadzenie PPK,

przestaną obowiązywać od marca roku, w którym ma miejsce autozapis (m.in. od marca 2023 r.).

Podmiot zatrudniający będzie miał obowiązek:

• w terminie do ostatniego dnia lutego roku, w którym ma miejsce tzw. autozapis (m.in. do końca lutego 2023 r.), poinformować uczestników PPK, którzy złożyli deklaracje o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, a także, osoby zatrudnione, które zadeklarowały niedokonywanie wpłat do PPK, o dokonywaniu wpłat do PPK za te osoby;
• od 1 kwietnia roku, w którym ma miejsce tzw. autozapis, dokonywać wpłat do PPK za wszystkie te osoby (w przypadku osób zatrudnionych, niebędących wcześniej uczestnikami PPK, po zawarciu w ich imieniu umowy o prowadzenie PPK), chyba że ponownie zrezygnują z dokonywania wpłat do PPK.

Dokonywanie wpłat do PPK za osobę zatrudnioną wymaga uprzedniego zawarcia w jej imieniu i na jej rzecz umowy o prowadzenie PPK. Po zawarciu tej umowy, podmiot zatrudniający będzie obliczać i pobierać wpłaty do PPK od wypłacanego jej wynagrodzenia oraz przekazywać te wpłaty do instytucji finansowej, chyba że osoba zatrudniona (teraz już uczestnik PPK) złoży mu deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK.

Pytanie 10. Jakie działania promujące ponowny zapis do PPK są planowane i przed kogo oraz kiedy będą podejmowane?

Kampania informacyjna skierowana do pracowników, których obejmie tzw. autozapis w 2023 r., jest planowana na I kwartał 2023 r. Należy podkreślić, że PFR S.A. oraz PFR Portal PPK sp. z o.o. stale prowadzą działania edukacyjne i informacyjne dotyczące długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii
Grzegorz Piechowiak

28 lipca 2022 r.