Obowiązek wykorzystania zaległego urlopu przez pracownika

Sytuacje, w wyniku których pozakończeniu roku pracownikowi pozostaje niewykorzystany urlop wypoczynkowy, mogą być bardzo różne. Bezwzględu jednak naprzyczynę należy mieć nauwadze to, że wprzypadku, gdy pracownik nie wykorzystał wdanym roku przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, zgodnie zart.168 ustawy z 26 czerwca 1974 r.– Kodeks pracy (Dz.U. z1998r., nr21, poz.94, zpóźn.zm., dalej: K.p.) urlopu tego należy mu udzielić najpóźniej do30września następnego roku kalendarzowego.

Brzmienie art. 168 K.p. jest oczywiste. Problem pojawia się jednak wówczas, gdy pracownik nie chce skorzystać z prawa do urlopu.

Zasadą wynikającą z art. 163 § 1 K.p. jest bowiem to, że urlopy wypoczynkowe są udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan taki ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Jeżeli pracodawca nie jest zobowiązany do ustalania planu urlopów (czyli gdy zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę lub też gdy u pracodawcy nie działa taka organizacja), wówczas ustala on termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.

Obowiązek wykorzystania urlopu w trakcie wypowiedzenia

Jedynym przepisem Kodeksu pracy, który wprost stanowi o tym, że pracownik ma obowiązek wykorzystania urlopu, jest art. 167¹. Zgodnie ze zdaniem pierwszym tego artykułu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. To, że decyzja pracodawcy w tym przedmiocie jest nieodwołalna, potwierdza między innymi wyrok Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2011 r., sygn. akt II PK 302/10:

(...) Udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia (art. 167¹ K.p.) zależne jest jedynie od woli pracodawcy, której pracownik nie może się sprzeciwić.

Istotne znaczenie ma tu również to, że w okresie wypowiedzenia pracownika można wysłać zarówno na urlop zaległy, jak i bieżący. Wynika to z drugiego zdania art. 167¹ K.p., który stanowi, że w razie udzielenia pracownikowi urlopu w trakcie wypowiedzenia wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z art. 155¹. Oznacza to, że pracownikowi można udzielić całego zaległego urlopu, natomiast urlopu bieżącego – tylko w takim wymiarze...