NSA: Zastosowanie zwolnienia z podatku od spadków i darowizn wymaga aktywności podatnika

Z uzasadnienia: Dla zastosowania zwolnienia (dla najbliższych w podatku od spadków i darowizn) konieczne jest dokonanie przez podatnika zgłoszenia tego zwolnienia. Przepis ten nie wprowadza żadnego obowiązku przypomnienia podatnikowi, że upływa termin do skorzystania ze zwolnienia.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędzia NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), Sędzia NSA (del.) Zbigniew Romała, Protokolant Anna Rembowska, po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej W. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 czerwca 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 3321/14 w sprawie ze skargi W. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 września 2014 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od W. S. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie kwotę 1800 (słownie: jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2015 r., III SA/Wa 3321/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę W. S. (zwanej dalej skarżącą) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 września 2014 r. w przedmiocie ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że mąż skarżącej zmarł w dniu 3 kwietnia 2009 r. Prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 14 grudnia 2009 r., I Ns 1160/09, wskazuje, że spadek nabyła żona- skarżąca.

W dniu 30 kwietnia 2010 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego wpłynęła informacja z banku o wypłatach dla skarżącej dokonanych z rachunków bankowych po śmierci ich posiadacza z tytułu realizacji spadku. Przy piśmie z dnia 11 maja 2010 r. biuro maklerskie przesłało do urzędu skarbowego zawiadomienie o przeniesieniu papierów wartościowych z tytułu objęcia spadku.

Ponad 3 lata później, pismami z dnia 17 lutego 2014 r. i z dnia 2 kwietnia 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego wezwał skarżącą w celu złożenia zeznania podatkowego po zmarłym mężu, gdyż do tej pory skarżąca tego nie zarobiła.

W dniu 13 maja 2014 r. skarżąca złożyła do Naczelnika Urzędu Skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3.

Naczelnik Urzędu Skarbowego ustalił skarżącej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn tytułem dziedziczenia w wysokości 20.451 zł. Do opodatkowania przyjęto kwotę 300.968 zł.

W odwołaniu skarżąca zarzuciła, że organ podatkowy naliczył zobowiązanie podatkowe pomimo przysługującego jej całkowitego zwolnienia od podatku – jest bowiem osobą należącą do pierwszej grupy podatkowej. Wskazała, że zarówno sąd jak i pracownicy banku poinformowali ją, iż instytucje te same składają do urzędu skarbowego zawiadomienie o przenoszonym majątku z męża na skarżącą. Posiadając te informacje oraz wiedzę rozpowszechnioną w mediach, że jako wdowa po mężu należy do tzw. pierwszej grupy podatkowej i nie zapłaci żadnych podatków, skarżąca pozostawiła sprawę nabycia majątku sądowi i bankowi.

3. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie decyzją z dnia 3 września 2014 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Wskazał, że postanowienie Sądu Rejonowego w Wołominie I Wydział Cywilny z dnia 14 grudnia 2009 r., I Ns 1160/09, stwierdzające nabycie spadku po zmarłym w dniu 3 kwietnia 2009 r., stało się prawomocne w dniu 5 stycznia 2010 r. Skarżąca nie zgłosiła nabycia spadku do organu podatkowego w określonym terminie 6 miesięcy, tj. do dnia 5 lipca 2010 r. Spadkobierczyni zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3 złożyła dopiero w dniu 13 maja 2014 r. w odpowiedzi na wezwania Naczelnika Urzędu Skarbowego.

W skardze na powyższą decyzję skarżąca wniosła o jej uchylenie i uchylenie decyzji organu pierwszej instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie m.in. art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm. – zwanej dalej: ord. pod.) w związku z art. 125 § 1 i 2 w związku z art. 139 § 1 i 2 ord. pod. poprzez ich niezastosowanie i wezwanie skarżącej do złożenia zeznania podatkowego po zmarłym na podstawie postanowienia Sądu z dnia 14 grudnia 2009 r. dopiero kilka lat później - pismami z dnia 17 lutego 2014 r. i 2 kwietnia 2014 r., mimo iż organ miał wiedzę dającą podstawy do wezwania skarżącej do złożenia zeznania już od dnia 30 kwietnia 2010 r. Niezwłoczne wezwanie skarżącej do złożenia deklaracji w kwietniu 2010 r. pozwoliłoby skarżącej na złożenie zeznania w ustawowym terminie 6 miesięcy i w konsekwencji na skorzystanie ze zwolnienia w ramach tzw. pierwszej grupy podatkowej oraz nie doprowadziłoby do wydania tak krzywdzącej decyzji.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, wniósł o jej oddalenie.

4. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę. Powtórzył za organami, że skarżąca nie dokonała zgłoszenia nabycia spadku w ustawowym 6-miesięcznym terminie liczonym od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Jest to okoliczność bezsporna.

Sąd nie uznał zarzutu, że organ powinien był przypomnieć podatnikowi, przed upływem 6-miesięcznego terminu, o dokonaniu zgłoszenia nabycia prawa majątkowego. Przepis art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 nr 142, poz. 1514 ze zm. - zwanej dalej: u.p.s.d.) stanowi wyraźnie, że obowiązek zgłoszenia o nabyciu ciąży na nabywcy rzeczy, a nie na banku, urzędzie, czy innej instytucji. Nabywcą była skarżąca. Po drugie – dokonanie zgłoszenia to jedyny warunek zwolnienia. Termin...