NSA: Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego należy odpowiednio uzasadnić

Uzasadnienie decyzji powinno wyczerpująco informować stronę o motywach, którymi kierował się organ załatwiając sprawę, odzwierciedlać tok rozumowania organu, a w szczególności powinno zawierać ocenę zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, dokonaną przez organ wykładnię zastosowanych przepisów oraz ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa.

Teza

W decyzji w której organ podatkowy na podstawie art. 33 § 1 w związku z § 2 o.p. dokonuje zabezpieczenia zobowiązania podatkowego w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, organ prowadzący postępowanie w przedmiocie zabezpieczenia musi uprawdopodobnić, że zaległość w określonej w sposób przybliżony wysokości istnieje odwołując się do ustalonych okoliczności lub dowodów, które w jego ocenie świadczą o tym, że w przyszłości może zostać wydana decyzja ustalająca lub określająca wysokość zobowiązania podatkowego albo decyzja określająca wysokość zwrotu.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Wiatrowski (sprawozdawca), Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, Sędzia WSA Dominik Mączyński, po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 maja 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 2597/18 w sprawie ze skargi R. G. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie określenia przybliżonej kwoty zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe od stycznia do grudnia 2014 r. oraz zabezpieczenia tej kwoty na majątku podatnika oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z 9 maja 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 2597/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi R.G. (dalej skarżący, strona) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie (dalej: DIAS, organ odwoławczy) z 27 sierpnia 2018 r. w przedmiocie określenia przybliżonej kwoty zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe od stycznia do grudnia 2014 r. oraz zabezpieczenia jej na majątku podatnika 1. uchylił zaskarżoną decyzję; 2) zasądził od organu na rzecz skarżącego kwotę 997 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (ww. wyrok oraz inne orzeczenia sądów administracyjnych przywołane w niniejszym uzasadnieniu opublikowane zostały w bazie internetowej NSA: www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

2. W skardze kasacyjnej organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, zasądzenie kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz na podstawie art. 176 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej p.p.s.a.), podnosząc zarzuty naruszenia:

I. przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, tj.:

1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a w zw. z art. 33 § 1 i 4 pkt 2) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 poz. 800 ze zm., dalej o.p.), poprzez błędną wykładnię, a następnie jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że organy nie wykazały ziszczenia się przesłanki zastosowania zabezpieczenia w postaci uzasadnionej obawy niewykonania przyszłego zobowiązania podatkowego i nie uzasadniły w jaki sposób ustalono przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego;

2. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 120, 122, 187 § 1, art. 191 w zw. z art. 33 § 1 o.p. poprzez uchylnie decyzji wskutek błędnego stwierdzenia, że organy naruszyły ww. przepisy, gdyż nie ustaliły wszystkich okoliczności faktycznych sprawy oraz dokonały dowolnej, niepełnej i nienależycie uzasadnionej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów w zakresie co do samego istnienia jak i przybliżonej wysokości zobowiązania podatkowego;

3. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 127 o.p. poprzez bezzasadne uznanie, że organ nie przeprowadził własnego i samodzielnego rozpatrzenia sprawy, co stanowi naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania;

4. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w zw. z art. 210 § 1 pkt 4 i 6 oraz § 4 o.p. poprzez bezzasadne przyjęcie, że organ nie przedstawił w zaskarżonej decyzji uzasadnienia faktycznego dla określenia zobowiązań w podatku od towarów i usług, a także podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz nie podał uzasadnienia prawnego.

2.1. Skarżący nie złożył odpowiedzi na skargę kasacyjną.

3. Pismem z 6 sierpnia 2020 r. pełnomocnik skarżącego wyraził zgodę na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

4. Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając sprawę na posiedzeniu niejawnym (art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.), w granicach wyznaczonych przez art. 183 § 1 p.p.s.a. ustalił, że skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

4.1. W skardze kasacyjnej pełnomocnik organu sformułowanymi zarzutami naruszenia przepisów prawa procesowego i prawa materialnego kwestionuje m.in. stanowisko Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym zaskarżona decyzja nie spełnia wymogów decyzji, w której dokonuje się zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33 o.p. Zarzuty te, chociaż wskazują różne postacie naruszenia wskazanych przepisów odnoszą się do dwóch kwestii tj. braku wyjaśnienia w jaki sposób ustalono przybliżoną kwotę zobowiązania podatkowego oraz ziszczenia się przesłanki zastosowania zabezpieczenia w postaci uzasadnionej obawy niewykonania przyszłego zobowiązania podatkowego.

4.2. Zarzutami tymi kwestionowane jest w pierwszej kolejności stanowisko Sądu pierwszej instancji, który uznał, że zaskarżona decyzja jest wadliwa także ze względu na błędną wykładnię oraz - będące jej skutkiem - nieprawidłowe zastosowanie art. 33 § 1 o.p. Sąd pierwszej instancji zajął stanowisko, że organ odwoławczy nie uzasadnił na jakiej podstawie została ustalona szacowana kwota zobowiązania podatkowego, tzn. co uzasadniało przyjęcie, że faktury wystawione przez dostawców skarżącego nie dokumentują rzeczywistych zdarzeń gospodarczych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor wywodzi, że "z samego założenia instytucji zabezpieczenia majątkowego, powinno wynikać, że instytucja ta ma być stosowana wobec przyszłych zobowiązań podatkowych. Zobowiązanie podatkowe, którego powstanie antycypuje decyzja o ustanowieniu zabezpieczenia majątkowego, powinno mieć charakter przyszły i pewny". W tym względzie autor skargi kasacyjnej zauważa, że w uzasadnieniu decyzji z 18 kwietnia 2018 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego przedstawił dane i sposób obliczenia przybliżonej kwoty zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za 01-12/2014 r., jaka może zostać ustalona skarżącemu, a do którego rozliczenia odwołał się organ odwoławczy.

Takie wywody, zawarte w uzasadnieniu skargi kasacyjnej nie mogły skutecznie podważyć trafności spostrzeżeń Sądu pierwszej instancji. Należy bowiem przypomnieć, że z treści art. 33 § 1 w związku z § 2 o.p. wynika, że zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję (§ 1).

-->