NSA: Wadliwe wykonanie robót - zasądzone odszkodowanie wyłączone z KUP

Z uzasadnienia: ...zasądzoną kwotę należało uznać za odszkodowanie w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. Wspomnianą kwotę zasądzono bowiem tytułem kar umownych za opóźnienie w usunięciu stwierdzonych w okresie gwarancji wad, tytułem zastępczego usunięcia wad i tytułem innych kosztów związanych z wadliwym wykonaniem robot. Wyklucza to rozpoznanie jej jako kosztu uzyskania przychodu.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Małgorzata Wolf- Kalamala (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Alicja Polańska, Protokolant Anna Rembowska, po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 16 kwietnia 2015 r. sygn. akt I SA/Ol 113/15 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 18 grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. oraz odsetek od zaliczek na podatek 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. K. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie kwotę 7200 (słownie: siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami podatkowymi.

1.1. Wyrokiem z 16 kwietnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (I SA/Ol 113/15) oddalił skargę M. K. – nazywanego dalej "Skarżącym", na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z 18 grudnia 2014 r. w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r.

1.2. Stan sprawy Sąd pierwszej instancji przedstawił następująco. Decyzją z 7 sierpnia 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w [...] określił Skarżącemu zobowiązania podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. Organ zakwestionował zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów zasądzonego od Skarżącego odszkodowania z tytułu wad wykonanych usług budowlanych wraz z odsetkami za zwłokę, opłaty od apelacji oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym przez Sądem Najwyższym.

W toku postępowania ustalono, że zamawiający zakwestionował prawidłowość wykonania prac powierzonych Skarżącemu. Ponieważ pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia ugody, zamawiający zlecił usunięcie tych wad innemu podmiotowi na koszt i ryzyko wykonawcy, czyli Skarżącego. Następnie zamawiający wniósł pozew przeciwko Skarżącemu. Sąd pierwszej instancji uznał roszczenie zamawiającego za zasadne i – na podstawie art. 471 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93; powoływanej dalej jako "k.c.") – zasądził od Skarżącego odszkodowanie. Sąd drugiej instancji oddalił apelację, natomiast Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej.

1.3. Po rozpoznaniu odwołania, wspomnianą na wstępie decyzją, Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

Wskazując na art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r., nr 51, poz. 307 ze zm.; powoływanej dalej jako "u.p.d.o.f."), Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił, że zasądzonego odszkodowania nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Nawet jeżeli wydatek ten pozostaje w związku z prowadzoną przez Skarżącego działalnością gospodarczą, nie służył on uzyskaniu przychodu. Nie mógł też służyć jego zachowaniu lub zabezpieczeniu, skoro wraz z rozpoczęciem sporu sądowego, mającego na celu wykazanie błędów w wykonaniu prac budowlanych, a w konsekwencji zasądzenie odszkodowania, Skarżący zakończył współpracę z zamawiającym. Z tych samych względów do kosztów uzyskania przychodu nie można zaliczyć odsetek od zasądzonego odszkodowania. Również opłata od apelacji i koszt zastępstwa procesowego przed Sądem Najwyższym nie mieści się w granicach wytyczonych w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie Skarżący podniósł zarzut naruszenia:

- art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. poprzez nieuznanie kosztów zastępczego wykonania, kosztów zastępstwa procesowego, wpisu sądowego oraz odsetek od zobowiązań cywilnych, jako kosztów uzyskania przychodów;

- art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegającej na zakwalifikowaniu kosztów naprawy (zastępczego wykonania) jako odszkodowania wypłaconego z tytułu wad występujących w wykonanym przez skarżącego dziele;

- art. 51 § 1 w związku z art. 53 § 1 i art. 44 ust. 3f u.p.d.o.f poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż w przedmiotowej sprawie należne są odsetki z tytułu zaliczki na poczet podatku dochodowego;

- art. 120 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.; powoływanej dalej jako "O.p.") w zw. z art. 121 tej ustawy poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na wydaniu decyzji bez podstawy prawnej;

- art. 124 O.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na niewyjaśnieniu przesłanek, którymi kierował się organ wydając decyzję, w szczególności nie dokonując analizy przedłożonego materiału dowodowego;

- art. 122 O.p. poprzez błędne ustalenie stanu sprawy;

- art. 233 § 1 pkt 1 O.p. w zw. z art. 239 tej ustawy poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji, w sytuacji gdy jest ono wadliwe i winno zostać uchylone w całości.

Skarżący argumentował, że wskazana kwota wynikała z umownego obowiązku poniesienia kosztów związan...