NSA. VAT: Regularna sprzedaż używanych samochodów to działalność

Art. 15 ust.1 i 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług należy interpretować w ten sposób, że gdy podatnik sukcesywnie nabywał i zbywał pojazdy samochodowe, to okoliczność ich wykorzystywania do użytku prywatnego jego i jego rodziny, nie będzie świadczyła o wyłączeniu handlu tymi pojazdami z działalności gospodarczej, jeżeli zainteresowany wykorzystywał swoją wiedzę i doświadczenie, z równolegle prowadzonej działalności gospodarczej o podobnym zakresie, do naprawy tych pojazdów, które następnie odsprzedał z zyskiem - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Roman Wiatrowski (sprawozdawca), Sędzia NSA Hieronim Sęk, Sędzia WSA del. Dagmara Dominik-Ogińska, Protokolant Izabela Dalkowska-Jóźwiak, po rozpoznaniu w dniu 12 września 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 26 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 120/15 w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. (obecnie Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w L.) z dnia 16 grudnia 2011 r., nr [...] w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za lipiec i listopad 2008 r.:

  1. oddala skargę kasacyjną,
  2. zasądza od J. S. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w L. kwotę 2.400 (słownie: dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 26 marca 2015 r., I SA/Łd 120/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę J. S. (dalej: skarżący, podatnik) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 16 grudnia 2011 r. w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za lipiec i listopad 2008 r.

2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że w wyniku przeprowadzonego postępowania podatkowego w stosunku do skarżącego Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego L. decyzją z 2 listopada 2010 r. określił podatnikowi zobowiązanie w podatku do towarów i usług za lipiec 2008 r. oraz listopad 2008 r.

2.1. Po rozpatrzeniu odwołania podatnika, decyzją z 16 listopada 2011 r. DIS utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

2.2. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że w sprawie ustalono, iż podatnik w okresie czerwiec 2002 r. - lipiec 2007 r. nabył 17 pojazdów mechanicznych, w okresie styczeń 2003 r. – 2008 r. sprzedał 16 pojazdów mechanicznych, posiadał niezbędną infrastrukturę, tj. wielostanowiskowy garaż oraz podwórze, z którego część powierzchni mogła być użyta do parkowania pojazdów, posiadał niezbędną wiedzę i umiejętności w zakresie handlu używanymi pojazdami, w wyniku dokonywanych nabyć i dostaw pojazdów mechanicznych osiągnął zysk w kwocie około 230.000 zł.

Zdaniem organu odwoławczego, powyższe okoliczności bezspornie świadczą, że czynności wykonane przez stronę nosiły znamiona działalności gospodarczej i jako takie winny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Stanowi o tym fakt, że wobec dokonywanych przez stronę czynności bez żadnych wątpliwości można użyć następujących określeń: działalność prowadzona w sposób ciągły i zorganizowany oraz nakierowana na osiągnięcie zysku. Organ odwoławczy podkreślił przy tym, że pojęcia tego rodzaju występują zarówno w definicji "działalności gospodarczej" zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej: ustawa o VAT), jak i definicji znajdującej się w art. 3 pkt 9 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 poz. 613 ze zm.; dalej: O.p.), czy też znajdującej się w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584, ze zm.).

DIS zauważył, że skoro dokonywane przez skarżącego nabycia i dostawy pojazdów mechanicznych realizowane były w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to pojazdy te stanowiły towar handlowy, nie zaś element majątku osobistego strony, który służyć ma zaspokajaniu jej potrzeb. W ocenie organu, podnoszona przez stronę okoliczność wykorzystywania tych pojazdów na cele osobiste nie zmieniła ich charakteru, nadal bowiem były towarami handlowymi. Ponadto zarówno ilość zakupywanych samochodów, jak i częstotliwość ich sprzedaży nie wskazuje, biorąc pod uwagę doświadczenie życiowe, na zaspokajanie potrzeb własnych podatnika.

Organ odwoławczy stwierdził ponadto, że prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej nie oznacza, że osoba, będąca wspólnikiem takiej spółki, nie może prowadzić działalności gospodarczej w jakiejkolwiek innej formie organizacyjnej, w tym również jako osoba fizyczna. Ponadto organ odwoławczy podkreślił, że zaprezentowane powyżej stanowisko odnośnie charakteru, w jakim działał skarżący zostało w pełni potwierdzone w drodze wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 maja 2010 r. (sygn. akt I SA/Łd 169/10). W uzasadnieniu tego wyroku Sąd jednoznacznie stwierdził, że skarżący prowadził niezarejestrowaną działalność gospodarczą polegającą na handlu samochodami. Organ odwoławczy podkreślił przy tym, że powyższy wyrok jest prawomocny, gdyż Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 26 września 2011 r., sygn. akt I FSK 1179/10, oddalił skargę kasacyjną skarżącego wniesioną od tego wyroku.

3. Na powyższą decyzję podatnik złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, zarzucając:

  • błędną wykładnię treści art. 15 ust. 2 ustawy o VAT;
  • błędne ustalenie, polegające na uznaniu, że sprzedaż samochodów, które skarżący nabywał jako osoba fizyczna w sposób niezwiązany z prowadzoną działalnością gospodarczą w okresie od 2004 r. do 2007 r. stanowiła działalność gospodarczą;
  • ustalenie w sposób zupełnie dowolny, że skarżący prowadził działalność związaną ze sprzedażą pojazdów w sposób zorganizowany;
  • oparcie rozstrzygnięcia w sprawie w zakresie ustalenia, że skarżącego uznać należy w związku z transakcjami objętymi decyzją za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, wyłącznie na kryterium wielokrotności i częstotliwości dokonywania przez skarżącego zakupów i sprzedaży pojazdów, przy całkowitym pominięciu wykazywanego przez skarżącego w toku postępowania zamiaru, jakim nie była chęć osiągnięcia zysku, a chęć zmiany pojazdu w związku z realizacją pasji,
  • pominięcie przy dokonywaniu analizy stanu faktycznego sprawy znanej organowi i wskazywanej w uzasadnieniu decyzji informacji, że skarżący prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej oraz nieuwzględnienie tej okoliczności przy ocenie, czy zakup przez skarżącego pojazdów we własnym imieniu, jako osoby fizycznej, należy uznać za działalność gospodarczą,
  • nieuwzględnienie, iż w przypadku dokonywania zakupu ruchomości i następnie ich odsprzedaży mamy do czynienia z czynnością, którą należy uznać za "handel", a w konsekwencji za czynność podjętą w ramach działalności gospodarczej, koniecznym jest stwierdzenie, iż podmiot dokonujący zakupu przedmiotu musi działać w sposób zorganizowany w celu dalszej odsprzedaży, która to okoliczność jest czym innym niż ewentualne liczenie się przez nabywcę z koniecznością odsprzedaży pojazdu, w sytuacji jego wadliwości lub z uwagi na inne okoliczności,
  • zaniechanie inicjatywy dowodowej w zakresie ustalenia rzeczywistego wykorzystania i przeznaczenia pojazdów skarżącego i uznanie, bez poparcia w materiale dowodowym, że skarżący nie przeznaczył przedmiotowych pojazdów na cele prywatne, co skutkowało błędnym uznaniem, że dokonując transakcji, których przedmiotem były pojazdy, prowadził działalność gospodarczą.

3.2. W odpowiedzi na skargę DIS wniósł o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

4. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji wskazał, iż zasadniczy spór w sprawie związany jest z prawną oceną zawarcia dwóch transakcji sprzedaży samochodów przez skarżącego w 2008 r. i ustaleniem, że skarżący działał wtedy jako handlowiec, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej, a więc jako podatnik podatku od towarów i usług dokonujący odpłatnej dostawy towarów, według wersji organów podatkowych, lub też ustaleniem, że podatnik dokonał zbycia swego mienia prywatnego, nie traktowanego jako towary handlowe, a więc z ustaleniem, że w zakresie przedmiotowych transakcji skarżący nie był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Sąd pierwszej instancji przypomniał, iż w toku prowadzonego postępowania podatkowego organy podatkowe ustaliły, że skarżący od 2002 r. nabywał pojazdy mechaniczne na terenie kraju, zaś od października 2004 r. także na terenie państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej i w okresie od czerwca 2002 r. do lipca 2007 r. nabył 17 pojazdów mechanicznych, z których w okresie od stycznia 2003 r. do października 2007 r. sprzedał 14, a w 2008 r. kolejne 2. Te dwa ostatnie pojazdy to Peugeot 307 zakupiony w marcu 2007 r. i sprzedany w lipcu 2008 r., oraz Renault Trafic zakupiony w lipcu 2007 r. i sprzedany w listopadzie 2008 r. Oba pojazdy zostały zakupione w transakcjach wewnątrzwspólnotowych, a następnie sprzedane w kraju za pośrednictwem komisu, za kwoty znacznie wyższe od kwot zakupu. Istotne są też ustalenia organów, że od stycznia 1998 r. do listopada 2001 r. skarżący prowadził działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży, obsługi i naprawy pojazdów mechanicznych zarejestrowaną na własne nazwisko, będąc wtedy zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, zaś od września 1996 r. prowadzi działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej zajmującej się handlem nowymi i używanymi częściami samochodowymi. Bezspornie organy ustaliły też, że skarżący miał niezbędną wiedzę, doświadczenie i zaplecze techniczne, w tym wyposażony duży garaż i plac, umożliwiające prowadzenie działalności polegającej na sprowadzaniu pojazdów, naprawianiu ich i następnie sprzedawaniu z zyskiem.

W ocenie Sądu pierwszej instancji stan faktyczny sprawy został ustalony bez naruszenia przepisów O.p., w szczególności bez naruszenia art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 tej ustawy. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do podjęcia rozstrzygnięcia i zastosowania prawa materialnego, gdyż wszystkie istotne z punktu widzenia przesłanek określonych w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT okoliczności zostały w sposób wystarczający udowodnione i uzasadnione.

Z pisemnego oświadczenia samego podatnika z listopada 2007 r. wynika, że żadnego z nabytych kilkunastu pojazdów nie zaliczył do kategorii samochodu używanego na potrzeby wyłącznie osobiste. Oświadczył, że wszystkie zakupione samochody były używane do celów osobistych. Stwierdził też, że samochody miały wcześniej chętnego na zakup. Oświadczenie to zostało złożone w toku kontroli podatkowej, jeszcze przed zbyciem w 2008 r., ale już po zakupie wskazanych wyżej dwóch pojazdów, to jest Peugeot 307 i Renault Trafic.

Organy podatkowe zasadnie uznały, że ustalone w sprawie okoliczności potwierdzają tezę, że sporne transakcje stanowiły działalność handlową. Profesjonalnie zorganizowany charakter sprzedaży aut poprzedzony był przywróceniem ich do stanu używalności. Wobec takich ustaleń nie można przypisać organom podatkowym działania sprzecznego z zasadami logiki i życiowego doświadczenia przy ocenie ustalonych faktów. Ustalenia organów wskazują na wielokrotność transakcji towarami tego samego rodzaju oraz porównanie cen zakupu i sprzedaży. Nie jest sporne, iż zakupione samochody były naprawiane, a następnie sprzedawane z zyskiem. Z tytułu transakcji nabyć i dostaw samochodów skarżący osiągnął bowiem zysk w kwocie około 242.000 zł. Skarżący posiadał też stosowną wiedzę i umiejętności w zakresie handlu używanymi samochodami, skoro nie tylko dokonywał zakupu odpowiednich samochodów często uszkodzonych, ale także je naprawiał i załatwiał wszystkie formalności wiążące się z tego rodzaju transakcjami.

Ponadto równoległe prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej handlującej częściami samochodowymi w sposób naturalny wiązało się z nabywaniem i sprzedawaniem samochodów i zakreślało krąg potencjalnych nabywców tych pojazdów. Potwierdza to tezę organów, że skarżący dokonywał wymienionych czynności jako działalność handlową polegającą na kupnie samochodów używanych, naprawie i ich sprzedaży. Nie była to wprawdzie działalność zorganizowana w sensie formalnym, ale materialne cechy zorganizowania posiadała, prowadzona była we własnym imieniu przez skarżącego, w celach zarobkowych i w sposób ciągły (powtarzalność czynności). Skarżący dokonywał tych czynności w ramach niezarejestrowanej działalności gospodarczej, nie dokonał zgłoszenia rejestracyjnego w podatku VAT oraz nie składał deklaracji podatkowych dla tego podatku. Jednakże brak formalnego zarejestrowania takiej działalności, jak i brak zgłoszenia rejestracyjnego w podatku od towarów i usług w tym zakresie nie jest przeszkodą w ustaleniu działania skarżącego jako podatnika tego podatku, skoro spełnione zostały przesłanki o charakterze podmiotowym i przedmiotowym wynikające z przepisów ustawy o VAT. Nie sposób zatem dać wiary twierdzeniom skarżącego, iż samochody te użytkowane były w celach prywatnych związanych z realizacją zainteresowań. Przyjęcie stanowiska podatnika prowadziłoby bowiem do sytuacji, że mógłby on zupełnie dowolnie traktować zakup i sprzedaż pojazdów bądź jako realizację życiowej pasji, bądź jako działalność gospodarczą.

Sąd pierwszej instancji zaznaczył, że na gruncie przepisu art. 15 ustawy o VAT ocenie podlega nie tyle sam zamiar (intencja) dokonania czynności rozumiany jako słowna deklaracja podmiotu, i to wyrażona po fakcie, ale całokształt okoliczności towarzyszących czynności sprzedaży samochodów, które powinny wskazywać na to, że skarżący miał zamiar wykonywać tę sprzedaż w sposób częstotliwy (istotne jest brzmienie przepisu z 2008 r.). Ustalenie zamiaru skarżącego w chwili dokonywania zakupu samochodów jest oczywiście istotne, ale powinno być dokonywane na podstawie całokształtu okoliczności obiektywnych związanych z wykonywaniem ocenianych czynności. Należy zatem poddać analizie zarówno zamiar podmiotu, jak i jego przejawy w konkretnej sytuacji, czy też grupie sytuacji. Skoro zaś zostało ustalone, że wykonywane przez skarżącego czynności, polegające na wielokrotnym zakupie samochodów, a następnie ich sprzedaży, stanowiły – ze względu na częstotliwość oraz przedmiot transakcji, wykorzystywanie istniejącej bazy materialnej, własnego doświadczenia i praktyki, oraz osiąganie znacznych zysków na poszczególnych transakcjach – działalność gospodarczą i podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to nie został naruszony art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Nie można tu w żaden sposób mówić o "incydentalności" kupna i sprzedaży samochodów – czynności te były wykonywane w sposób wskazujący jednoznacznie na zamiar wykonywania sprzedaży w sposób częstotliwy. Uwzględniając w niniejszej sprawie kryterium potrzeb podmiotu dla wyeliminowania problemu związanego szczególnie z analizą jego zamiaru, w rozpatrywanej sprawie zarówno ilość zakupywanych samochodów, jak i częstotliwość ich sprzedaży nie wskazuje, patrząc przez pryzmat doświadczenia życiowego, na zaspokajanie potrzeb własnych podatnika. Ale gdyby nawet, wbrew powyższym ustaleniom, dać wiarę skarżącemu, iż jego zamiarem było li tylko realizowanie jego pasji życiowej, to nie sposób nie dostrzec tego, iż realizacja owej życiowej pasji przy jednoczesnej niechęci do pozbywania się ulubionych samochodów, okazała się działalnością niezwykle dochodową.

W ocenie Sądu pierwszej instancji organy podatkowe słusznie uz...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »