NSA. Uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości o spadku

Przepis art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter mieszany, materialno-procesowy. O jego procesowym charakterze świadczy zwrot normatywny „uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu”. Uprawdopodobnienie jest bowiem elementem konstrukcyjnym prawa procesowego, a po wtóre wskazuje sposób dochodzenia prawa podatnika, jakim jest możliwość zgłoszenia naczelnikowi urzędu skarbowego rzeczy i praw majątkowych po terminie określonym w ustępie pierwszym tego artykułu - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA Bogusław Dauter (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Alina Rzepecka, Protokolant Dorota Rembiejewska, po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 sierpnia 2014 r. sygn. akt III SA/Po 721/13 w sprawie ze skargi B. K.-K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia podatku od spadków i darowizn oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 6 sierpnia 2014 r., III SA/Po 721/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną przez B. K. - K. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 marca 2013 r., [...] i poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego - P. z 17 września 2012 r., [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn.

2. Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym. Decyzją z 17 września 2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego - P. ustalił skarżącemu podatek od spadków i darowizn od nabycia tytułem dziedziczenia po zmarłej 13 sierpnia 2009 r. K. K. - K. w wysokości 33.145,00 zł.

Organ wskazał, że podatnik nabył spadek w ½ części na podstawie postanowienia Sąd Rejonowy w P. z 8 kwietnia 2010 r. Zgłosił on 2 czerwca 2010 r. nabycie ½ we współwłasności lokalu mieszkalnego w P. przy ul. [...]. W ustawowym 6 miesięcznym terminie nie zgłosił on pozostałych składników masy spadkowej - lokalów mieszkalnych w P. przy ul. [...] i [...], przy ul. [...] oraz udziału 84/1680 we współwłasności nieruchomości w P. przy ul. [...]. Z tego względu nie był on zwolniony od podatku od spadku w zakresie nieruchomości ujawnionych po ustawowym terminie 6 miesięcy. Dla obliczenia podatku organ pierwszej instancji przyjął wartość nabytego udziału - 531.950 zł.

3. W rozważaniach merytorycznych sąd pierwszej instancji podniósł m.in., że w niniejszej sprawie organy podatkowe obu instancji uznały, że - oprócz jednej nieruchomości - nie miał zastosowania ani art. 4a ust. 1 ani art. 4a ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 93 poz. 768 ze zm., dalej: "u.p.s.d.").

Zdaniem organów w sprawie nie miał zastosowania art. 4 ust. 2 u.p.s.d., albowiem podatnik musiał mieć wiedzę o wszystkich składnikach masy majątkowej, gdyż uczestniczył w postępowaniu spadkowym po zmarłej matce, a nadto wszystkie sporne nieruchomości figurowały w ewidencji podatku od nieruchomości oraz w księgach wieczystych. Ponadto prawie wszystkie lokale położone są w tej samej kamienicy na ul. [...] w P. Ponadto podatnik wniósł o unieważnienie darowizn nieruchomości dokonanych przez jego matkę na rzecz brata.

Z kolei skarżący podnosił konsekwentnie, że nie miał pierwotnie wiedzy o wszystkich nieruchomościach wchodzących w skład przedmiotowego spadku, wobec czego w sprawie winien mieć zastosowanie art. 4a ust. 2 u.p.s.d. Skarżący był przekonany, że do spadku wchodziła jedynie nieruchomość przy ul. [...] w P. O innych nieruchomościach nie miał wiedzy, gdyż wszelka dokumentacja dotycząca majątku zmarłej matki była przechowywana w jej mieszkaniu przy ul. [...], a klucze do niego miał wyłącznie brat skarżącego - drugi spadkobierca, z którym skarżący pozostaje w złych stosunkach. Skarżący nie mógł zapoznać się z tą dokumentacją. Pełną informację o całej masie spadkowej uzyskał skarżący dopiero 5 grudnia 2011 r. i dokonał on wtedy niezwłocznie korekty deklaracji podatkowej SD-Z2.

Zdaniem sądu pierwszej instancji organy zbyt arbitralnie i bez dokonania wyczerpujących ustaleń faktycznych stwierdziły, że w sprawie nie mógł mieć zastosowania przepis art. 4a ust. 2 u.p.s.d. Zgodnie z tym przepisem przy dokonywaniu zgłoszenia w okresie po upływie 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego podatnik winien jedynie uprawdopodobnić (a nie udowodnić) fakt późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu spadku.

W realiach niniejszej sprawy skarżący podnosił, że jest skłócony ze swoim bratem - drugim spadkobiercą i nie miał dostępu do mieszkania po zmarłej matce, w której znajdowała się dokumentacja dotycząca wszystkich nieruchomości wchodzących w skład masy spadkowej. Teza ta wydaje się być prawdopodobna w całokształcie okoliczności faktycznych wynikających z akt administracyjnych sprawy. Już choćby to, że skarżący zwracał się do sądu powszechnego z wnioskiem o wydanie postanowienia umożliwiającego wejście skarżącemu do mieszkania rodziców, opatrzone prezentatą Sądu Okręgowego w Poznaniu oznacza, że w istocie relacje skarżącego z bratem są utrudnione, zaś jego twierdzenia w tej kwestii jak i niemożności zapoznania się z dokumentacją obrazującą majątek pozostawiony przez zmarłą została przez skarżącego uprawdopodobniona. Dodatkowo na rozprawie przed sądem skarżący wykazał, że sprawa dotycząca działu spadku została wszczęta dopiero w 2013 r. (sprawa przed Sądem Rejonowym [...], protokół z rozprawy) a to uprawdopodabnia tezę, że w dacie złożenia przez skarżącego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych, 2 czerwca 2010 r., skarżący mógł nie mieć wiedzy na temat wszystkich nieruchomości wchodzących w skład spadku po zmarłej matce.

Zdaniem sądu pierwszej instancji wszelkie wątpliwości dotyczące ewentualnego istnienia (lub nie) przesłanki z art. 4a ust. 2 u.p.s.d. winny być wyjaśnione w uzupełniającym postępowaniu dowodowym. W jego trakcie organy winny rozważyć konieczność przeprowadzenia dowodu z przesłuchania skarżącego jako strony i jego brata jako świadka, na okoliczność tego, jaką wiedzę o masie spadkowej mógł posiadać skarżący w dacie śmierci spadkodawczyni, w dacie powstania obowiązku podatkowego i w okresie następnych 6 miesięcy. Chodzi m. in. o wyjaśnienie, czy skarżący faktycznie nie miał jakiegokolwiek dostępu do mieszkania z dokumentacją dotyczącą nieruchomości tworzących masę spadkową. Także okoliczność, że w 2009 r. zostało wszczęte postępowanie przed sądem powszechnym w przedmiocie unieważnienia darowizny ([...]) może dać informację na temat czy - pomimo, że postępowanie dotyczyło innych nieruchomości- w jego trakcie zostało ujawnione co weszło w skład masy spadkowej po zmarłej.

Zdaniem sądu pierwszej instancji dopiero wyczerpujące ustalenia w tym zakresie umożliwią organom podatkowym kategoryczne stwierdzenie, czy w sprawie mogło mieć (lub nie) zastosowanie zwolnienie podatkowe z art. 4a ust. 2 u.p.s.d.

Wobec tego, że nie zostało jeszcze przesądzone, czy w rozpoznawanej sprawie podatnik ma prawo do zwolnienia podatkowego w podatku od spadku po zmarłej matce, sąd nie odniósł się do zarzutów skargi tyczących się wydanej przez biegłych rzeczoznawców w postępowaniu administracyjnym opinii.

4. W skardze kasacyjnej pełnomocnik organu zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: "p.p.s.a.") tzn. na naruszeniu przepisów postępowania, wskazując, że to...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »