NSA. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych

Użyty przez ustawodawcę w art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej łącznik „lub” zobowiązuje organy podatkowe przy stosowaniu ulg w spłacie zobowiązań podatkowych do rozważenia zarówno okoliczności „ważnego interesu podatnika”, jak również przesłanki „interesu publicznego” - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia del. NSA Zbigniew Romała, Protokolant Anna Rembowska, po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 4 lipca 2012 r. sygn. akt I SA/Sz 159/12 w sprawie ze skargi J. J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 28 grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości z tytułu podatku od towarów i usług za marzec 2004 r., czerwiec i październik 2007 r. wraz z odsetkami uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Sz 159/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie (dalej: "WSA") oddalił skargę J. J. (dalej: "Skarżący") na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie (dalej: "Dyrektor IS") z dnia 28 grudnia 2011 r. w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych. Podstawą prawną powyższego orzeczenia był art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm., dalej: "p.p.s.a.").

Z uzasadnienia wyroku WSA wynika, że wnioskiem z dnia 26 sierpnia 2011 r. Skarżący zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. (dalej: "Naczelnik US") z wnioskiem o umorzenie zaległości z tytułu podatku od towarów i usług w łącznej kwocie 5.667,51 zł z odsetkami za zwłokę według stanu na dzień złożenia wniosku w łącznej kwocie 5.034 zł ze względu na trudną sytuację finansową, rodzinną i zdrowotną nie jest w stanie uiścić zaległości. Ponadto wyjaśnił, że musiał zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej (komis samochodowy), ponieważ decyzją z dnia 31 sierpnia 2000 r. Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w C. nakazano rozbiórkę ogrodzenia działki, następnie pawilonu drewnianego, stanowiącego zaplecze komisu. Skarżący dodał, że w dniu 15 kwietnia 2008 r. otrzymał wypowiedzenie (zawartej na trzy lata, tj. do dnia 19 lipca 2010 r.) umowy dzierżawy działki w R. przy ul. [...] z wezwaniem do przeniesienia drewnianego pawilonu na działkę przy ul. [...] w R., jednak nie mógł tego uczynić, bowiem pawilon rozpadł się. Skarżący wskazał także, że w lipcu 2007 r. jego żona, która zajmowała się prowadzeniem dokumentacji związanej z działalnością gospodarczą, przeszła udar mózgu, w wyniku czego została sparaliżowana i wymagała intensywnej opieki, a rekonwalescencja nadal jest kontynuowana. Małżonkowie utrzymywali się z emerytury strony w wysokości 802,99 zł oraz żony w kwocie 774,84 zł i dodatku pielęgnacyjnego w wysokości 153 zł (łącznie 1.730,83 zł). Koszty ich utrzymania wynosiły łącznie 1.278 zł, a składała się na nie: opłata za mieszkanie - 973,71 zł, energia elektryczna - 190 zł, RTV i internet - 114,80 zł. Do wniosku wyżej wymieniony dołączył wydruki ze swojego konta bankowego, decyzję o wysokości opłaty za mieszkanie, orzeczenie z dnia 2 września 2010 r. o stopniu niepełnosprawności żony G. J.

W toku postępowania Skarżący złożył oświadczenie z dnia 6 września 2011 r. o stanie majątkowym, sytuacji rodzinnej i ciężarach finansowych, z którego wynikało, że gospodarstwo domowe prowadził z żoną, z którą zajmował mieszkanie lokatorskie (własność Agencji Wojskowej) o powierzchni 64,20 m2 (3 izby) położone w C., przy ul. [...]. Dochody Skarżącego stanowiła emerytura w wysokości 802,99 zł (netto), tj. po odjęciu kwoty 339,39 zł przekazywanej na spłatę tytułów wykonawczych, natomiast dochodem żony była emerytura w wysokości 774 zł (netto), po odjęciu kwoty 326,83 zł przekazywanej na spłatę tytułów wykonawczych, powiększona o dodatek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł. Łącznie dochody małżonków wynosiły około 2.396 zł miesięcznie. Obciążenia finansowe ponoszone co miesiąc stanowiły: czynsz w wysokości około 978,85 zł, energia elektryczna - około 95 zł, telefon około 20 zł, inne (w tym koszty leczenia) 100 zł, eksploatacja samochodu 50 zł, RTV i internet 114 zł, rata kredytu 178,15 zł, ubezpieczenie na życie 89 zł. Łączne stałe wydatki, to suma około 1.625 zł. Strona zadeklarowała posiadanie dwóch działek niezabudowanych, tj. jedną o powierzchni 1.290 m2, położoną w R. przy ul. [...], drugą o powierzchni 664 m2, położoną w C. oraz posiadanie samochodu marki Mercedes Benz (r. prod.1990, nabytego w 2005 roku, o wartości około 1.000 zł. Ponadto, organ podatkowy ustalił, że Skarżący w zeznaniu podatkowym PIT- 37 za 2010 rok wykazał dochód z wynagrodzenia za pracę w wysokości 15.370,58 zł oraz dochód z emerytury w wysokości 15.684,48 zł, natomiast żona wykazała dochód z emerytury w wysokości 15.104,24 zł. Organ sprawdził także, że małżonkowie nie korzystali z pomocy Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w C.

Naczelnik US decyzją z dnia 26 września 2011 r. uwzględnił wniosek Skarżącego w części dotyczącej odsetek za zwłokę, umarzając te odsetki obliczone na dzień złożenia wniosku w kwocie 5.034 zł. Jednakże odmówił umorzenia zaległych należności podatkowych VAT za marzec 2004 r., czerwiec i październik 2007 r. w łącznej wysokości 5.622,51 zł.

W toku postępowania odwoławczego ustalono, że wysokość zaległości na dzień 20 grudnia 2011 r. nie uległa zmianie. W dniu 30 września 2008 r. Naczelnik US przekazał komornikowi akta egzekucyjne w zakresie przedmiotowej zaległości podatkowej w związku z postanowieniem Sądu Rejonowego w C. z dnia 3 lutego 2003 r., który wyznaczył Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w ... do łącznego prowadzenia egzekucji.

Odpowiadając na wezwanie organu, Skarżący w piśmie z dnia 30 listopada 2011 roku powołał się na fakty przedstawione we wniosku oraz odwołaniu, podkreślając stan zdrowia żony - karta informacyjna ze szpitala w C. z dnia 12 września 2011 r. Nadmienił, że jego stan zdrowia również pogorszył się (karta informacyjna ze szpitala w C. z dnia 12 sierpnia 2010 r.). Na okoliczność kradzieży i włamań w jego sklepach dołączył kserokopie orzeczeń policji, prokuratury i sądu. Do pisma dołączył także dyplom uznania dla małżonków J. od Dyrektora Szkoły Podstawowej w R. za wsparcie młodzieży w organizacji wypoczynku, decyzję z dnia 31 sierpnia 2000 r. Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w C. nakazującą zaniechania dalszych robót i rozbiórkę obiektu przy ul. [...] w R., kopię oświadczenia o stanie majątkowym, sytuacji rodzinnej i ciężarach finansowych złożonego 6 września 2011 r. i uzupełnionego w dniu 30 listopada 2011 r. o to, że otrzymał świadczenie socjalne w kwocie 500 zł w dniu 2 listopada 2011 r., a zapomogę otrzymywał sporadycznie. Organ podatkowy dodał, że z przedłożonych dokumentów wynikało, iż podatnik starał się o zamianę mieszkania, bo nie stać go było na utrzymanie aktualnego, które otrzymał w 1985 roku jako nagrodę. Dodał, że o 160 zł wzrosły koszty leczenia żony, ponadto, spłaca po 178,15 zł miesięcznie kredyt zaciągnięty na zakup ogrodu.

Dyrektor IS decyzją z dnia 28 grudnia 2011 r. po rozpatrzeniu odwołania, utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji powołując się na art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej: "o.p."), wskazał, że z treści tego przepisu wynika, iż organ może wydać pozytywną decyzję, jeżeli dostrzeże przesłanki ważnego interesu w okolicznościach sprawy, co oznacza, że prawo wyboru rozstrzygnięcia, tj. wydania decyzji negatywnej albo pozytywnej organ ma nawet wówczas, gdy takie przesłanki dostrzeże. Dodał, że w rozpatrywanej sprawie organ pierwszej instancji po rozpatrzeniu wniosku strony, uznał, że ważny interes podatnika przemawia za umorzeniem odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług w kwocie 5,034 zł. Natomiast, organ nie znalazł podstaw do uwzględnienia w całości żądań strony, która wnosiła o umorzenie także zaległości głównych. Organ odwoławczy wskazał, że zdarzenia, które zdaniem strony uzasadniały, umorzenie całej zaległości, miały miejsce w okresie od 199...