NSA. Spadek a przychód z nieujawnionych źródeł w PIT

Użyte w art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określenie o treści „pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania” oznacza, że chodzi tu o przychody wolne od opodatkowania lub uprzednio opodatkowane nie tylko podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ale i podatkiem od spadków i darowizn - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Beata Cieloch, Sędzia NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Rypina, Protokolant Iwona Wtulich, po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 5 marca 2015 r. sygn. akt I SA/Łd 1301/14 w sprawie ze skargi J. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 13 października 2014 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów:

  1. oddala skargę kasacyjną,
  2. odstępuje od zasądzenia od J. Z. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 5 marca 2015 r., I SA/Łd 1301/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną przez J. Z. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 13 października 2014 r. w przedmiocie ustalenia zobowiązania podatkowego w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że zaskarżoną decyzją organ odwoławczy uchylił w całości rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji ustalające zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. w wysokości 216.769,00 zł od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów w kwocie 289.025,00 zł i ustalił wysokość tego zobowiązania w kwocie 197.126,00 zł od dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów w wysokości 262.835,00 zł.

Organ wskazał, że w dniu 29 lipca 2008 r. skarżąca nabyła udziały w prawie własności nieruchomości za łączną kwotę 285.000,00 zł. Jednocześnie nie miała możliwości zgromadzenia takiej kwoty bowiem od dnia 20 grudnia 1983 r. do dnia 15 listopada 2004 r. pobierała rentę z ZUS, a od dnia 16 listopada 2004 r. rentę rodzinną. Od dnia 20 grudnia 1983 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r. nie pobierała nawet zasiłku pielęgnacyjnego. Małżonek skarżącej pracował jako wędliniarz, a w latach 1983–1985 i 1986–1990 wykonywał pracę poza granicami kraju, jednak dokumentacja dotycząca wynagrodzenia małżonka skarżącej jest niekompletna. Skarżąca z mężem wychowywali dwie córki. Organ uznał, że w latach 1959–1982 praktycznie nie mieli żadnych możliwości gromadzenie oszczędności.

Skarżąca podniosła, że dochody z sadu uzyskane do końca 200 r. umożliwiły jej zgromadzenie oszczędności w wysokości 690.000 zł. Oświadczyła, że ze względu na niskie koszty utrzymania jedna emerytura w małżeństwie co miesiąc była odkładana. To umożliwiło zgromadzenie kolejnych 160.000 zł do końca 2004 r.

Z tego połowa po śmierci męża (listopad 2004 r.) stanowiła własność skarżącej, a połowa weszła do masy spadkowej. Pozostali spadkobiercy zgodzili się, by całość oszczędności przypadła skarżącej. Od 2005 r. do 2006 r. skarżąca samodzielnie prowadziła sprzedaż owoców, uzyskując 40.000 zł. Na początku 2007 r. odłożyła 80.000 zł. Oszczędności były przechowywane zarówno w domu, jak i w banku.

W zakresie możliwości uzyskania dochodów z sadu (sprzedaż owoców) organ powołał biegłego, a w odniesieniu do lokat wskazał, że wydatki poniesione na ich założenie stanowią 100% kwoty wpłaconej do banków, gdyż miało to miejsce przed śmiercią małżonka strony.

Ostatecznie organ podniósł, że nadwyżka wydatków nad dochodami ustalona za 2008 r. wynosi łącznie 262.835,28 zł.

3. Powyższej decyzji skarżąca zarzuciła naruszenie:

  1. art. 190 ust. 1 Konstytucji RP w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 lipca 2014 r., P 49/13 – przez wydanie decyzji na podstawie niekonstytucyjnego przepisu z wyniku bezzasadnego uznania, że w okresie odroczenia utraty mocy obowiązującej wyroku Trybunału Konstytucyjnego możliwe jest stosowanie tego przepisu;
  2. art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm. – dalej: u.p.d.o.f.) – w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., mimo że przepis ten jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 Konstytucji RP;
  3. art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f. – przez bezzasadne uznanie, że mienie, które w ocenie organów podatkowych nie zostało zgromadzone legalnie do 2004 r. – nie może być źródłem pokrycia wydatków skarżącej w 2008 r. jako mienie ze źródeł wolnych od opodatkowania;
  4. art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. – dalej: ord. pod.) przez:
    1. dowolne przyjęcie, że skarżąca w 2008 r. faktycznie dysponowała tylko częścią lokat stanowiących majątek wspólny a nie całą kwotą lokat,
    2. nieuwzględnienie okoliczności związanych z gromadzeniem przez małżonka skarżącej oszczędności w walucie wschodnio-niemieckiej przez cały czas pracy w Niemczech i wymiany ich na marki zachodnio-niemieckie po zjednoczeniu Niemiec w relacji 1:1, względnie 2:1, mimo że okoliczności sprawy nie dawały obiektywnych podstaw do zakwestionowania takiego przebiegu wydarzeń,
    3. bezpodstawne przerzucenie na skarżącą ciężaru dowodzenia dokładnej wysokości oszczędności poczynionych przez małżonków przed 2005 r., w szczególności w związku z pracą męża skarżącej za granicą i uprawą przez małżonków sadu, tj. okoliczności, które z uwagi na znaczne oddalenie w czasie nie mogą być w sposób kompletny i szczegółowy udokumentowane przez skarżącą w sytuacji gdy żaden obowiązujący przepis prawa podatkowego nie nakłada na nią obowiązku przechowywania przez czas niedookreślony tego rodzaju dokumentacji,
    4. bezpodstawne uznanie, że skarżąca nie dysponowała kwotą 141.666 zł wynikającą z udziału w spadku po mężu, w sytuacji gdy kwota ta została zgłoszona do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, zobowiązanie podatkowe od wartości spadku zostało przez skarżącą uiszczone, zaś organy podatkowe mimo przysługujących im w tym zakresie kompetencji nie podjęły jakichkolwiek działań zmierzających do zweryfikowania prawidłowości zgłoszonej podstawy opodatkowania;
  5. art. 20 ust. 1 i 3 u.p.d.o.f. w związku z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. w związku z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz.1514 ze zm. – dalej: u.p.s.d.) przez przyjęcie, że w przypadku ustalenia, iż zakwestionowane wydatki zostały sfinansowane ze środków uzyskanych ze spadkobrania, mogą zostać zakwalifikowane jako przychód nieznajdujący oparcia w ujawnionych źródłach;
  6. art. 180 § 1 i art. 188 ord. pod. – przez oddalenie wniosku dowodowego skarżącej o przeprowadzenie dowodu z dodatkowej opinii biegłego ds. rolnictwa i sadownictwa w celu określenia wysokości dochodów uzyskiwanych przez skarżącą z prowadzenia sadu z uwzględnieniem indywidualnych czynników wpływających na dochodowość sadu, w szczególności z uwagi na brak po ich stronie jakichkolwiek kosztów pracy związanych z uprawą sadu w związku z wykorzystaniem wyłącznie pracy własnej, który to fakt mimo zasadniczego wpływu na uzyskiwane dochody, nie został uwzględniony przez biegłego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie prezentując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

4. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję wskazując, że organy tylko częściowo sprostały wymogom określonym w treści art. 122 i art. 187 § 1 ord. pod. Ponieważ sposób obliczenia przychodów z sadu owocowego dokonany przez biegłego budzi poważne wątpliwości, należy uznać, że dokonanie wymiaru podatku m.in. w oparciu o taki dowód narusza zasadę prawdy obiektywnej (art. 122 ord. pod.), co w konsekwencji prowadzi do uchybienia zasadzie swobodnej oceny dowodów (art. 191 ord. pod.), gdyż punkt widzenia przyjęty przez organ w tym zakresie nie jest przekonujący, co stanowi r&oac...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »