NSA. Skutki sprzedaży wierzytelności po skorzystaniu z ulgi na złe długi w VAT

Art. 89a ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług (w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r.) należy rozumieć w ten sposób, że - mając na uwadze zasady proporcjonalności i neutralności VAT - w przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty w formie tzw. ulgi na złe długi, należność została zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została zbyta - z uwzględnieniem proporcji, w jakiej otrzymana z tytułu sprzedaży kwota ma się do kwoty dokonanej korekty - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Niezgódka-Medek, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Maja Chodacka, Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S.S.A. z siedzibą w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 2326/15 w sprawie ze skargi S.S.A. z siedzibą w P. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2015 r. nr IPPP1/4512-93/15-2/MPe w przedmiocie podatku od towarów i usług:

  1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
  2. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2015 r. nr IPPP1/4512-93/15-2/MPe,
  3. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz S. S.A. z siedzibą w P. kwotę 1000 (jeden tysiąc) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu I instancji.

1.1. Wyrokiem z dnia 20 września 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 2326/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę S. S.A. z siedzibą w P. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2015 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług (opisany wyrok i pozostałe powołane w uzasadnieniu orzeczenia sądów administracyjnych dostępne są w internetowej bazie CBOSA).

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Spółka wskazała, iż jest polską spółką kapitałową, zarejestrowaną jako podatnik VAT czynny. W ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej dochodzi do sytuacji, w których wierzytelności Spółki (wynikające z dokonywania podlegających opodatkowaniu VAT dostaw towarów lub świadczenia usług, w tym wierzytelności wynikające z umów franczyzowych) w stosunku do kontrahentów (polscy podatnicy VAT niebędący w stanie postępowania upadłościowego czy likwidacyjnego) nie są regulowane (płacone). W związku z tym Spółka stosuje tzw. ulgę na złe długi wynikającą z art. 89a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.). Zgodnie z zasadami obowiązującymi od 2013 r. Spółka dokonuje korekty podstawy opodatkowania i VAT należnego od sprzedaży zrealizowanej na rzecz polskiego kontrahenta (tj. zrealizowania świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT), jeśli ten kontrahent nie ureguluje zobowiązania w stosunku do Spółki w określonym prawnie terminie. Możliwe są przy tym sytuacje, że w odniesieniu do wierzytelności (wynikającej ze świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT) objętej tzw. ulgą na złe długi, Spółka zawrze umowę cesji, na podstawie której przeniesie na rzecz cesjonariusza prawa z wierzytelności (powstałej w wyniku wykonania świadczenia) w zamian za zapłatę wartości części cedowanej wierzytelności (wartości niższej niż wartość nominalna wierzytelności), jednocześnie zostając zaspokojonym z tytułu wierzytelności (w momencie cesji, niektórzy z wierzycieli Spółki mogą być w trakcie/po zakończeniu postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego). W efekcie takiej cesji, kwotą jaką Wnioskodawca może uzyskać z tytułu świadczenia (podlegającej opodatkowaniu sprzedaży towarów lub świadczenia usług) jest kwota należna z tytułu cesji wierzytelności. Wraz z cesją, to na cesjonariusza przechodzą wszelkie roszczenia wynikające z cedowanej wierzytelności, zaś po stronie Wnioskodawcy pozostaje wyłącznie roszczenie o zapłatę kwoty należnej z tytułu cesji wierzytelności (jednocześnie Spółka zwalnia podmiot otrzymujący świadczenie z obowiązku zapłaty jakiegokolwiek wynagrodzenia na rzecz Spółki z tytułu świadczenia, gdyż roszczenia przechodzą na cesjonariusza).

W związku z powyższym opisem Spółka zapytała, czy w świetle przepisów art. 29a ust. 1 i 6 pkt 1 u.p.t.u., podstawą opodatkowania świadczeń, z tytułu których wierzytelności zostały odpłatnie scedowane przez Spółkę (za wartość niższą niż wartość nominalna brutto wierzytelności) jest kwota faktycznie uzyskana przez Spółkę w efekcie odpłatnej cesji wierzytelności i tę kwotę (po pomniejszeniu o należny VAT) Spółka powinna wykazać w swoich rozliczeniach VAT, nawet jeśli wierzytelność wcześniej objęto tzw. ulgą na złe długi (określoną w art. 89a u.p.t.u.). Innymi słowy, czy w sytuacji, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której Spółka dokonuje korekty tytułem tzw. ulgi na złe długi, Spółka dokonując odpłatnej cesji wierzytelności, obowiązana jest do wykazania w rozliczeniu VAT za okres, w którym miała miejsca cesja, kwotę VAT kalkulowaną w oparciu o wartość wynagrodzenia z tytułu tej cesji, a nie kwotę VAT kalkulowaną w oparciu o wartość nominalną wierzytelności objętej cesją, co do której Spółka skorzystała z tzw. ulgi na złe długi.

Zdaniem Spółki, w świetle przepisów art. 29a ust. 1 i 6 pkt 1 u.p.t.u., podstawą opodatkowania świadczeń, z tytułu których wierzytelności zostały odpłatnie scedowane przez Spółkę (za wartość niższą niż wartość nominalna brutto wierzytelności) jest kwota faktycznie uzyskana przez nią w efekcie odpłatnej cesji wierzytelności i tę kwotę (po pomniejszeniu o należny VAT) Wnioskodawca powinien wykazać w swoich rozliczeniach VAT, nawet jeśli wierzytelność wcześniej objęto tzw. ulgą na złe długi (określoną w art. 89a u.p.t.u.). W ocenie Spółki, po zastosowaniu tzw. ulgi na złe długi i skorygowaniu podstawy opodatkowania i VAT należnego z tytułu świadczenia "do zera" na skutek odpłatnej cesji wierzytelności z tytułu tego świadczenia należy ponownie wykazać podstawę opodatkowania i VAT należny odpowiadające wartościom faktycznie otrzymanym z tytułu cesji (dojdzie więc do częściowego "odwrócenia" sytuacji powstałej w rezultacie zastosowania tzw. ulgi na złe długi). Doprowadzi to efektywnie do sytuacji, w której zastosowana pierwotnie ulga na złe długi zostanie "skorygowana" proporcjonalnie do nowej wartości wierzytelności w kwocie takiej, jakiej mogła domagać się Spółka i jaką otrzymała.

Minister Finansów w wydanej wobec Spółki interpretacji indywidualnej uznał przedstawione we wniosku stanowisko tejże Spółki za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powyższego organ wskazał, że w przypadku gdy podatnik (wierzyciel) skorzystał zgodnie z art. 89a u.p.t.u z procedury tzw. ulgi za złe długi, a następnie dokonał zbycia wierzytelności objętej tą procedurą, to na podstawie art. 89a ust. 4 ww. ustawy obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy wierzytelność została zbyta po wartości nominalnej, czy też niższej. Organ wyjaśnił, że umowa sprzedaży wierzytelności stanowi źródło odrębnego (nowego) stosunku zobowiązaniowego. W związku ze sprzedażą wierzytelności dotychczasowy wierzyciel otrzymuje wynagrodzenie za sprzedaż wierzytelności. Istniejący dług (wierzytelność pierwotna) zostaje zbyty, w następstwie czego podatnik - dłużnik powinien zaspokoić nabywcę wierzytelności (tzw. cesjonariusza) zamiast podatnika - sprzedawcy (tzw. cedenta). Tym samym podatnik - sprzedawca (dotychczasowy wierzyciel) nie posiada już wierzytelności, o której mowa w art. 89a ust. 1 ww. ustawy, a zatem przestała istnieć przesłanka do stosowania procedury tzw. ulgi na złe długi. W takim przypadku nie ma zastosowania zasada stosowana przy częściowym uregulowaniu należności, gdyż zbycie wierzytelności, nawet po cenie niższej od jej faktycznej wartości, nie uprawnia do częściowego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego z uwagi na fakt, że wierzyciel dokonując zbycia wierzytelności zrezygnował z praw związanych z jej egzekwowaniem.

2. Skarga do Sądu I instancji.

2.1. W skardze do WSA w Warszawie Spółka wniosła o uchylenie opisanej wyżej interpretacji indywidualnej oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego, zarzucając organowi naruszenie:

  1. art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.), poprzez wydanie interpretacji bez odniesienia się do stanowiska Skarżącej przedstawionego we wniosku o interpretację i w oparciu o przepisy, które nie są kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy co do istoty;
  2. art. 29a ust. 1 i 6 u.p.t.u., poprzez brak ich zastosowania w kontekście przepisu 89a ust. 4 ww. ustawy.

2.2. Minister Finansów w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w kwestionowanej interpretacji indywidualnej.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

3.1. WSA w Warszawie nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi.

3.2. Sąd I instancji za prawidłową uznał ocenę organu podatkowego co do tego, że w przypadku gdy podatnik (wierzyciel) skorzystał z procedury ulgi za złe długi, zgodnie z art. 89a u.p.t.u., a następnie dokonał zbycia wierzytelności objętej tą procedurą, to na podstawie art. 89a ust. 4 u.p.t.u. zobowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. ...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »