NSA. Rozszerzenie wspólności małżeńskiej nie jest nabyciem

Włączenie do majątku wspólnego, na mocy umowy rozszerzającej ustawową wspólność małżeńską, nieruchomości należącej do majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Za datę nabycia takiej nieruchomości należy uznać datę jej nabycia do majątku osobistego pierwszego z małżonków - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia WSA del. Bogusław Wolas, Protokolant Justyna Bluszko-Biernacka, po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy działającego z upoważnienia Ministra Finansów (obecnie: Szefa Krajowej Administracji Skarbowej) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 29 października 2014 r. sygn. akt I SA/Gd 964/14 w sprawie ze skargi M. W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 2014 r. nr ITPB2/415-13/14/IL w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz M. W. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uwzględnił skargę M.W. i uchylił indywidualną interpretację Ministra Finansów w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:

We wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 10.01.2014 r. skarżąca wskazała, że jej mąż od 1989 r. posiadał własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. W roku 2010 małżonkowie rozszerzyli wspólność majątkową małżeńską między innymi na to prawo. Skarżąca zadała pytanie, czy w przypadku odpłatnego zbycia tego prawa wystąpi po jej stronie przychód, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych – zajmując stanowisko, że rozszerzenie wspólności ustawowej ma charakter czynności prawno-organizacyjnej i nie stanowi nabycia składników majątku w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej: u.p.d.o.f.).

Minister Finansów w indywidualnej interpretacji z dnia 9.04.2014 r. uznał stanowisko skarżącej za nieprawidłowe, wskazując, że na mocy umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonkowie mogą włączyć do majątku wspólnego przedmiot majątkowy, który w przeszłości został nabyty do majątku osobistego jednego z nich, drugi z małżonków nabywa prawo własności tego przedmiotu. Prowadzi to do wniosku, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego skarżąca nabyła dopiero w roku 2010, to jest w chwili rozszerzenia małżeńskiej wspólności majątkowej, zatem przychód z odpłatnego zbycia tego prawa do końca 2015 r., jaki będzie na nią przypadał, należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skarżąca zarzuciła naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. oraz art. 47 § 1 ustawy z dnia 25.02.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (obecnie: Dz. U. z 2015 r., poz. 2082, dalej: K.r.o.), przez przyjęcie, że umowa rozszerzająca ustawową wspólność małżeńską stanowi formę nabycia przedmiotów i praw majątkowych nią objętych, wskutek czego następcze odpłatne zbycie tych przedmiotów i praw przed upływem pięciu lat od ich nabycia, utożsamianego z zawarciem umowy rozszerzającej ustawową wspólność małżeńską, stanowić będzie źródło przychodu, stanowiące podstawę do obliczenia dochodu podlegającego obowiązkowi podatkowemu zgodnie z art. 9 u.p.d.o.f.

Uzasadniając uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej interpretacji na podstawie art. 146 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wskazał, że nie wszystkie formy nabycia mieszczą się w pojęciu, użytym w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. Ponieważ – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15.01.1992 r. (III CZP 142/91) - umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską ma charakter czynności prawnej rozporządzającej nieodpłatnej, a wspólność małżeńska jest współwłasnością łączną bezudziałową, każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość, objętą wspólnością, a nie udział w tej nieruchomości, a cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego. Z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a każdy ze współwłaścicieli jest właścicielem całej tej nieruchomości; nie można też powiedzieć, że z chwilą zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej strona takiej umowy wyzbyła się prawa, a na skutek wyłączenia z tej współwłasności prawo to ponownie nabyła. Dlatego też w przypadku objęcia wspólnością ustawową nieruchomości stanowiącej odrębną własność, małżonek, który stał się w ten sposób jej współwłaścicielem, w przypadku jej sprzedaży korzysta ze zwolnienia, przysługującemu drugiemu małżonkowi na skutek upływu terminu 5 lat, liczonego od momentu nabycia nieruchomości przez pierwszego małżonka.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej Minister Finansów wniósł o jego uchylenie w całości i rozpoznanie skargi, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Na podstawie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. zarzucił naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. w powiązaniu z art. 47 § 1 K.r.o., przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że zawarta w 2010 r. przez skarżącą umowa małżeńska, na podstawie której dokonano objęcia wspólnością majątkową spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, nie mieściła się w pojęciu nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. i nie miała wpływu na powstanie obowiązku podatkowego w tym podatku, skutkiem czego okres pięcioletni, o którym mowa w tym przepisie, należy liczyć od daty nabycia prawa przez małżonka, któremu ono przysługiwało przed jego objęciem wspólnością majątkową.

Podniósł, że nabycie majątku (nieruchomości) następuje z chwilą uzyskania prawa własności tego majątku (nieruchomości), bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego i powołał się na potwierdzający to stanowisko wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14.06.2012 r. (I SA/Po 456/12), w myśl których przez "nabycie" rozumieć należy każde zwiększenie aktywów majątku po...