NSA. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarem w VAT

Przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług obejmuje przeniesienie własności towaru w sensie prawnym (cywilistycznym) oraz przeniesienie władztwa ekonomicznego nad tym towarem, dokonane przez dostawcę, który władał nim jako posiadacz samoistny (jak właściciel), i w następstwie którego nabywca może tym towarem rozporządzać jak właściciel, tzn. korzystać z niego z wyłączeniem innych osób, pobierać pożytki i inne dochody, mieć możność przetwarzania go, zużycia, a nawet zniszczenia, a także dokonywać w stosunku do niego czynności prawnych - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Ryszard Pęk, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Maja Chodacka, Protokolant Anna Błażejczyk, po rozpoznaniu w dniu 4 października 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (obecnie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt I SA/Łd 281/16 w sprawie ze skargi P. Sp. z o. o. z siedzibą w L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 stycznia 2016 r. nr [...] w przedmiocie określenia w podatku od towarów i usług zobowiązania za lipiec 2011 r.:

  1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
  2. oddala skargę,
  3. zasądza od P. Sp. z o. o. z siedzibą w L. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi kwotę 17.400 (słownie: siedemnaście tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z 29 czerwca 2016 r. w sprawie I SA/Łd 281/16, ze skargi P. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (dalej: DIS) z 22 stycznia 2016 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za lipiec 2011 r.

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że zaskarżoną decyzją DIS utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego z 21 sierpnia 2015 r., którą określono Skarżącej zobowiązanie w podatku od towarów i usług za ww. okres rozliczeniowy, na skutek zakwestionowania prawa Skarżącej do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w fakturze VAT z 1 lipca 2011 r. wystawionej przez L. s.c., dotyczącej zakupu nieruchomości. DIS wyjaśnił, że ww. faktura została sporządzona w związku z zawarciem 30 czerwca 2011 r. pomiędzy L. F. a Skarżącą umowy sprzedaży gruntu wraz z budynkiem handlowo-usługowym wybudowanym przez L. s.c. Z aktu notarialnego wynika, że właścicielem przedmiotowej nieruchomości był L. F. występujący jako "Sprzedający". L. S. z L. F., jako jedyni wspólnicy spółki L. s.c., zostali wskazani w treści aktu notarialnego jako "Korzystający". Ustalono przy tym, że L. s.c. powstała na podstawie umowy z 22 sierpnia 2009 r. zawartej pomiędzy L. F. i L. S., w celu wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wybudowania budynku na gruncie jednego ze wspólników - L. F., a następnie wynajmu lokali w przedmiotowym budynku. Każdy ze wspólników wniósł do spółki wkład w wysokości 20.000 zł. DIS ocenił, że sprzedaży nieruchomości, o której mowa wyżej, dokonał L. F., będący 30 czerwca 2011 r. jej jedynym właścicielem. Tym samym faktura nr [...] wystawiona 1 lipca 2011 r. przez L. s.c. - zdaniem organu - nie odzwierciedla faktycznego przebiegu zdarzenia gospodarczego, tj. sprzedaży nieruchomości dokonanej na podstawie zawartego 30 czerwca 2011 r. aktu notarialnego i - w świetle regulacji art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.) - nie może stanowić podstawy do obniżenia podatku należnego o wynikający z niej podatek naliczony.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. W skardze do WSA w Łodzi Strona zarzuciła DIS naruszenie:

  • art. 86 ust. 1 w zw. z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) u.p.t.u., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, tj. uznanie, że faktura wystawiona 1 lipca 2011 r. przez L. s.c., dotycząca sprzedaży nieruchomości, dokumentuje czynność, która nie została dokonana, mimo że aktualny odpis księgi wieczystej potwierdza, że Skarżąca nabyła tę nieruchomość na podstawie ww. transakcji sprzedaży udokumentowanej wskazaną fakturą;
  • art. 8 ust. 1 u.p.t.u. w zw. z art. 3531 oraz art. 393 § 1 Kodeksu cywilnego, poprzez ich niezastosowanie i pominięcie okoliczności, że wspólnik spółki cywilnej mający roszczenie do właściciela gruntu o zwrot może zamiast samodzielnie żądać spełnienia świadczenia bezpośrednio do rąk swojego wierzyciela (Skarżącej), dokonać wspólnie ze swoim wspólnikiem (właścicielem gruntu) zbycia tej nieruchomości wraz z poczynionymi na niej nakładami;
  • art. 121 § 1 oraz art. 122 w zw. z art. 191 O.p. poprzez wyciągnięcie negatywnych dla Spółki wniosków z zeznań świadków L. F. oraz L. S. oraz podejmowanych przez nich działań (np. wystawienie faktury korygującej z 25 lipca 2012 r. "zerującej" sprzedaż udokumentowaną sporną fakturą), a także informacji o przebiegu i wynikach postępowań podatkowych w ich sprawie, w sytuacji gdy świadkowie ci pozostają w sporze sądowym ze Skarżącą o wydanie nieruchomości, a przez to nieuwzględnienie faktów wynikających z zebranych dowodów (m.in. pozew windykacyjny załączony do zastrzeżeń do protokołu kontroli z 13 listopada 2014 r.; akt notarialny nr Rep. [...]) oraz zasad doświadczenia życiowego i innych okoliczności przemawiających za zgodną wolą wspólników w przedmiocie dokonania czynności;
  • art. 210 § 1 pkt 6 oraz art. 210 § 4 w zw. z art. 121 § 1 O.p. oraz § 21 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, poprzez powoływanie się w uzasadnieniu decyzji na niemające związku z niniejszą sprawą orzeczenia sądów administracyjnych (tu: wyrok WSA w Gdańsku z 4 kwietnia 2012 r., s. 11 decyzji), a także przepis niedotyczący zasad odliczania VAT (a jedynie przechowywania faktur) jako rzekomo potwierdzający, że Skarżąca nie dochowała należytej staranności przyjmując sporną fakturę.

Skarżąca wniosła przy tym o uchylenie kwestionowanej decyzji w całości oraz poprzedzającej ją decyzji organu podatkowego I instancji.

2.2. DIS w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w kwestionowanej decyzji.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

3.1. WSA w Łodzi stwierdził, że skarga jest zasadna.

3.2. Powołując się na przepis art. 7 ust. 1 u.p.t.u. Sąd wskazał, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Podkreślił przy tym, że definicja ta nie posługuje się pojęciami: sprzedaż, przeniesienie własności, a zwrot "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" odrywa się od koncepcji cywilistycznych i kładzie akcent na ekonomiczną treść związaną z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarami. Za oczywiste Sąd uznał, że do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel dochodzi w wyniku umowy sprzedaży w rozumieniu prawa cywilnego. Przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel jest jednak - zdaniem Sądu - pojęciem szerszym niż sprzedaż rzeczy i obejmuje również przypadki, gdy doszło do przekazania szeroko pojętej kontroli ekonomicznej nad rzeczą, skutkiem czego nabywca może nią dysponować jak właściciel, mimo iż nie miało miejsca prawne przejście własności na nabywcę. Decydujące znaczenie w tym względzie ma bowiem ekonomiczna strona transakcji, a więc przeniesienie, lub jego brak, ekonomicznego władztwa nad rzeczą

3.3. Odnosząc się do stanu faktycznego sprawy Sąd przypomniał, że spółka cywilna L. korzystała ze sprzedanej nieruchomości jak właściciel. Została ona (spółka cywilna) zawiązana 22 sierpnia 2009 r., zaś jej celem było wspólne prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wybudowania budynku na gruncie jednego ze wspólników - L. F., a następnie wynajmu lokali w przedmiotowym budynku. Każdy ze wspólników wniósł do spółki wkład w wysokości 20.000 zł. W umowie zawarto również zapis, że "w przypadku, gdy wspólnik L. F. jako właściciel gruntu, na którym znajduje się majątek Spółki pozostawia budynek na własny użytek, zobowiązuje się do wypłaty na rzecz wspólnika L. S. kwoty stanowiącej połowę aktualnej wartości budynku".

3.4. Sąd podkreślił, że spółka cywilna w wyniku wykorzystywania przedmiotowej nieruchomości nie stała się jej właścicielką i nie mogła tym samym przenieść prawa własności do tejże nieruchomości na inną osobę, jednak dysponując tą nieruchomością mogła przenieść posiadanie przedmiotowej nieruchomości, a zatem władztwo ekonomiczne, czego wymaga dla dostawy art. 7 ust. 1 u.p.t.u..

3.5. WSA stwierdził, że przyjęcie w niniejszej sprawie, iż doszło do dostawy towarów pomiędzy stronami transakcji określonymi jako spó...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »