NSA: Przedłużenie postępowania, nawet wielokrotne, nie oznacza automatycznie przewlekłości

Z uzasadnienia: W sprawach w których zachodzi podejrzenie transakcji karuzelowych, nie jest możliwe rozstrzygnięcie sprawy li tylko na podstawie złożonej przez podatnika deklaracji oraz faktur zakupów i sprzedaży. Dla rozstrzygnięcia prawa do odliczenia podatnika w takim przypadku konieczne jest ustalenie, czy miało miejsce nadużycie prawa w postaci transakcji karuzelowych, a jeśli tak, to jaka była w tym rola podatnika, czy był to udział świadomy, a jeśli nie, to czy dochował on należytej staranność.

Teza

Nie ma mowy o przewlekłości, gdy organ uwzględnia rzeczowe wnioski dowodowe strony bądź odkłada pewne czynności ze względów uzasadnionych procesowo. Nie ma także przeszkód prawnych do wielokrotnego przedłużenia terminu załatwienia sprawy, jeżeli jest to usprawiedliwione okolicznościami sprawy.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Izabela Najda-Ossowska, Sędzia NSA Marek Kołaczek (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Ewa Rojek, Protokolant Anna Błażejczyk, po rozpoznaniu w dniu 4 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Naczelnika Urzędu Skarbowego W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2018 r. sygn. akt III SAB/Wa 35/18 w sprawie ze skargi K. K. na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego W. w przedmiocie przewlekłego prowadzenia postępowania podatkowego dotyczącego rozliczenia podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2015 r. i 2016 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 1, 2 i 4 i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) zasądza od K. K. na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego W. kwotę 580 (słownie: pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 30 listopada 2019 r., sygn. akt III SAB/Wa 35/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi K.K. (dalej: "Skarżąca" lub "strona skarżąca"") na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. (dalej: "NUS") w przedmiocie przewlekłości organu w zakresie prowadzenia postępowania podatkowego dotyczącego rozliczenia podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2015 r. i 2016 r., zobowiązał Naczelnika Urzędu Skarbowego do wydania decyzji w sprawie w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi, stwierdził, że organ dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania, które nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa oraz oddalił skargę w pozostałym zakresie.

Z uzasadnienia powyższego wyroku wynikało, że 20 stycznia 2016 r. rozpoczęto wobec Skarżącej kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości rozliczeń z budżetem państwa z tytułu podatku od towarów i usług – zasadność zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za okres od 1 lutego 2015 r. do 31 marca 2015 r. oraz od 1 czerwca 2015 r. do 31 grudnia 2015 r., natomiast w dniu 31 marca 2016 r. kontrolę podatkową za okres od 1 stycznia 2016 r. do 31 stycznia 2016 r.

Dnia 4 sierpnia 2017 r. doręczono protokół z kontroli i tym samym zakończono kontrolę podatkową.

Postanowieniami z 9 stycznia 2018 r. wszczęto wobec Skarżącej postępowania podatkowe w sprawie określenia prawidłowego rozliczenia w podatku od towarów i usług za wskazane okresy rozliczeniowe.

We wspomnianych postępowaniach podatkowych NUS wielokrotnie odraczał termin załatwienia sprawy w skutek czego 24 czerwca 2018 r.

Skarżąca złożyła do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie (dalej: "DIAS") ponaglenia na bezczynność Naczelnika tutejszego urzędu.

NUS pismami z 9 lipca 2018 r. ustosunkował się do zarzutów przedstawionych w ww. ponagleniach.

DIAS postanowieniami z 23 lipca 2018 r. uznał ww. ponaglenia za bezzasadne.

Skarżąca wystąpieniami z 25 czerwca 2018 r. złożyła do DIAS ponaglenia na przewlekłość obu postępowań podatkowych, do których NUS ustosunkował się pismami z 10 lipca 2018 r.

DIAS postanowieniami z 19 lipca 2018 r. uznał ww. ponaglenia za bezzasadne.

W związku z powyższym Skarżąca złożyła 10 lipca 2018 r. skargę na NUS, do której organ ustosunkował się pismem z 18 lipca 2018 r.

W skardze złożonej 26 czerwca 2018 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie strona skarżąca zaskarżyła przewlekłość NUS w zakresie prowadzenia postępowania podatkowego dotyczącego rozliczenia podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe 2015 r. i 2016 r. wnosząc jednocześnie o zobowiązanie organu do zakończenia toczących się postępowań podatkowych w terminie 30 dni oraz zasądzenia od NUS na rzecz Skarżącej kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę NUS wniósł o oddalenie skargi.

Pismem z 14 listopada 2018 r. NUS w odpowiedzi na wezwanie Sądu poinformował, iż postępowania podatkowe prowadzone wobec Skarżącej za okres od 1 lutego 2015 r. do 31 marca 2015r. i od 1 czerwca 2015 r. do 31 grudnia 2015r. oraz od 1 stycznia 2016 r. do 31 stycznia 2016 r. są obecnie na etapie dalszego gromadzenia materiału dowodowego, w tym realizowane są liczne wnioski dowodowe złożone przez Skarżącą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji, oceniając zakres czynności podjętych przez organ podatkowy i ich możliwy wpływ na wynik sprawy wskazał, że postępowanie prowadzone było przewlekle, o czym świadczy jego długotrwałość, wielokrotnie przekraczająca wyznaczone ustawowo terminy oraz terminy wyznaczane sobie każdorazowo przez organ administracji. Zgodnie z art. 139 § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm., dalej: "O.p.") przedmiotowa sprawa powinna zostać przez NUS rozstrzygnięta do 9 marca 2018 r. (2 miesiące od wszczęcia postępowania). Tymczasem sprawa trwa już ponad 10 miesięcy i organ nie potrafi wskazać terminu jej zakończenia, uzasadniając to nadal trwającym postępowaniem dowodowym.

WSA zwrócił w niniejszej sprawie uwagę na wielość dokumentów znajdujących się w sprawie, jednakże wskazać należy, że materiał dowodowy w niej zgromadzony nie jest nadmiernie obszerny w porównaniu do innych analogicznych spraw tego typu. Sąd zwrócił także uwagę na wskazane przez organ liczne wnioski składane w sprawie przez Skarżącą, do których jednakże ma ona prawo.

Niemniej nie uszło uwadze Sądu, iż w sprawie były okresy, gdy istotnie NUS nie czynił nic albo niewiele w zasadzie nie prowadząc postępowania.

Pierwsze zawiadomienie o wezwaniu świadka zostaje wysłane do niego dopiero 29 czerwca 2018 r., tj. ponad pięć miesięcy od wszczęcia postępowania w sprawie. Od dnia wszczęcia postępowania (9 stycznia 2018 r.) do 7 lutego 2018 r. (data złożenia wniosku przez Stronę o wydanie elektronicznych kopii akt sprawy) NUS w zasadzie w sprawie nie prowadził postępowania. Następnie od 7 lutego 2018 r. do 6 marca 2018 r. (data adnotacji służbowej w związku ze złożonym wnioskiem o udostępnienie akt sprawy), czyli znowu przez prawie miesiąc, ponownie w sprawie nic się nie dzieje. Dopiero 12 marca 2018 r. zostaje wydane postanowienie o przedłużeniu postępowania do 11 kwietnia 2018 r. 30 marca 2018 r. zostaje wydane pierwsze postanowienie w przedmiocie dowodów zgromadzonych w sprawie.

Jest to jedyny akt, który wydał NUS w przedłużonym miesięcznym okresie tj. od 12 marca 2018 r. do 11 kwietnia 2018 r. 10 kwietnia 2018 r. następuje kolejne przedłużenie postępowania, tym razem do 11 czerwca 2018 r. W postanowieniu z tego dnia organ enigmatycznie wskazuje na konieczność dalszego gromadzenia materiału dowodowego, w żaden sposób nie określając, jak, od kogo i w jakim celu pragnie zebrać ten materiał.

Dopiero 2 maja 2018 r. (czyli 3 tygodnie po wydaniu postanowienia o przedłużeniu) zostaje wydane kolejne postanowienie w przedmiocie dowodów zebranych w sprawie.

Jest to jedyne postanowienie w tym przedmiocie wydane w dwumiesięcznym terminie, na który zostało przedłużone postępowanie. Pozostałe czynności podjęte przez NUS to przekazywanie Skarżącej kopii akt sprawy oraz innym organom podatkowym informacji o stanie sprawy, ew. kopii faktur zgromadzonych w sprawie.

Następnie 8 czerwca 2018 r. NUS ponownie przedłuża postępowanie, tym razem do 13 sierpnia 2018 r. Pierwsze zawiadomienie o wezwaniu świadka zostaje wysłane do niego dopiero 29 czerwca 2018 r., tj. ponad pięć miesięcy od wszczęcia postępowania w sprawie. Sama Skarżąca została przesłuchana dopiero 6 lipca 2018 r., tj. prawie pół roku od wszczęcia postępowania.

Postanowieniem z 10 sierpnia 2018 r. NUS wyznaczył kolejny termin załatwienia sprawy, tj. 15 października 2018 r.

Wskazać należy, iż od 19 października 2018 r. do 14 listopada 2018 r. (czyli przez okres niemalże miesiąca) NUS nie uczynił nic w sprawie. Ostatnie postanowienie o zawiadomieniu o niezakończeniu sprawy w terminie jest z 10 października 2018 r. W postanowieniu tym NUS wskazuje na nowy termin załatwienia sprawy – 18 stycznia 2019 r. Termin ten to ponad 3 miesiące od wydania tego postanowienia, czyli z założenia organ wychodzi, iż nie załatwi sprawy w przewidzianym w Ordynacji podatkowej maksymalnym terminie 2 miesięcy. Przedłużenie to uzasadnione jest "dalszym gromadzeniem materiału dowodowego we współpracy z innymi organami podatkowymi", m.in. realizowane są wnioski dowodowe składane przez stronę skarżąca w zakresie przesłuchania świadków. Powyższa okoliczność w ocenie Sądu nie uzasadnia przedłużenia postępowania aż o ponad 3 miesiące, tym bardziej, że jest to kolejne przedłużenie terminu załatwienia sprawy, w której postępowanie toczy się już ponad dziesięć miesięcy.

NUS w toku tego postępowania zdaje się działać często na zasadzie przedłużenia kolejnego postępowania podatkowego na jeden lub dwa, a ostatnio trzy miesiące i wykonywania w tym czasie jednej czynności procesowej. Zdaniem Sądu I instancji organowi wydaje się obca zasada koncentracji materiału dowodowego w celu jak najszybszego ukończenia postępowania. NUS prowadzi zatem przedmiotowe postępowanie w sposób nieefektywny poprzez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu, przy wydawaniu w terminie kolejnych postanowień o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy, uzasadnionych w sposób enigmatyczny, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny. Taka sytuacja świadczy o przewlekłym prowadzeniu postępowania przez organ.

Sąd I instancji zauważył, że termin ten jest wystarczający do zakończenia postępowania, a postępowanie w sprawie toczy się już ponad dziesięć miesięcy, czyli pięciokrotność przewidzianej prawem długości prowadzenia postępowania podatkowego. Sąd nie uwzględnił przy tym wniosku Skarżącej o zobowiązanie NUS do wydania decyzji w terminie 30 dni. W ocenie Sądu, jest to zbyt krótki okres na zakończenie postępowania w tej sprawie, które to organ powinien przeprowadzić przede wszystkim rzetelnie i prawidłowo ustalić stan faktyczny w sprawie. W tym zakresie zatem skarga nie została uwzględniona.

Stosownie natomiast do art. 149 § 2 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, dalej: "P.p.s.a."). WSA stwierdził, że przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Zdaniem Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy NUS nie pozostawał całkowicie bierny, wydawał w terminie postanowienia o przedłużeniu postępowania, które zawierały lakoniczne uzasadnienia, jednakże NUS podejmował próbę uzasadnienia tak długo trwającego postępowania. NUS także podejmował pewne działania pomiędzy wydawanymi postanowieniami w przedmiocie przedłużenia postępowania. Co prawda, były to działania rozciągnięte w czasie i tym samym powolne, ale jednak były. Prowadzone było w sposób przewlekły postępowanie dowodowe, niemniej jednak pewne dowody zostały przeprowadzone, organ podjął też próbę (nieudaną) przeprowadzenia przesłuchania świadków, którzy nie stawili się w siedzibie organu. Powyższe było okolicznością niezależną od organu. Także aktywne działalnie Skarżącej, która mnoży wnioski, również w pra...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »