NSA. Prowizje i premie akwizytorów są odliczane od razu

Zgodnie z art. 15 ust. 4e w związku z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT wydatki na prowizje i premie za pozyskanie abonentów, jako koszty o charakterze pośrednim mogą być jednorazowo zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów, w dacie ich poniesienia. Jednocześnie, dla takiej kwalifikacji potrącalności powyższych kosztów bez znaczenia będzie pozostawać stosowane przez spółkę bilansowe ich ujmowanie i rozliczanie. Niezależnie zatem, czy z perspektywy bilansowej przedmiotowe koszty byłyby rozliczane przez spółkę w czasie poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (tak jak spółka planuje), czy też byłyby jednorazowo aktywowane (odniesione) w koszty, to z perspektywy podatkowej możliwe jest, na gruncie i na zasadach określonych w art. 15 ust. 4e w związku z art. 15 ust. 4d ww. ustawy, jednorazowe zaliczenie tych kosztów do kosztów uzyskania przychodu - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), Sędzia NSA Andrzej Jagiełło, Sędzia WSA (del.) Marek Olejnik, Protokolant Dominika Kurek, po rozpoznaniu w dniu 17 października 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego z upoważnienia Ministra Finansów (obecnie: Szefa Krajowej Administracji Skarbowej) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 maja 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 2690/14 w sprawie ze skargi T.sp. z o.o. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 30 maja 2014 r. nr IPPB3/423-236/14-2/KK w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych:

  1. oddala skargę kasacyjną,
  2. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz T.sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 6 maja 2015 r., III SA/Wa 2690/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną przez T.sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej spółkę) interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 30 maja 2014 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd I instancji wynika, że spółka we wniosku z dnia 5 marca 2014 r. wskazała, iż sprzedaje usługi telekomunikacyjne na rzecz konsumentów (Abonentów). W celu intensyfikacji sprzedaży zawiera umowy agencyjne ("Umowy agencyjne") z agentami ("Agenci"). Zadaniem Agentów jest pozyskiwanie Abonentów i zawieranie Umów w imieniu i na rachunek spółki. Z tytułu pozyskania Abonentów spółka wypłaca Agentom prowizję za każdą prawidłowo zawartą przez nich Umowę. Dodatkowo, części Agentom przysługują od Spółki premie, jeśli miesięczne ilości zawartych przez nich Umów przekraczają limity ilościowe wskazane w Umowach agencyjnych. Agentom nie przysługuje wynagrodzenie od zawartych Umów. W przypadku niedojścia do skutecznego wdrożenia Umów, wypłacone Agentom wynagrodzenie ulega stosownemu skorygowaniu.

Ponoszone przez spółkę koszty prowizji i premii za pozyskanie Abonentów spółka chce zaliczać jednorazowo do kosztów uzyskania przychodu mimo tego, że w ujęciu rachunkowym (bilansowym) rozliczne będą one w czasie poprzez rozliczenia międzyokresowe kosztów.

W związku z powyższym spółka zapytała:

  1. Czy ponoszone przez spółkę koszty prowizji i premii za pozyskanie Odbiorców mogą być zaliczane jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów?
  2. Czy powyższe koszty mogą być zaliczone jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów mimo tego, że w ujęciu rachunkowym (bilansowym) rozliczane są one w czasie poprzez rozliczenia międzyokresowe kosztów?

Przedstawiając własne stanowisko spółka wskazała, że koszty te mogą być jednorazowo zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Dla takiej kwalifikacji potrącalności bez znaczenia pozostaje stosowane przez spółkę bilansowe ujmowanie i rozliczanie tych kosztów (w czasie poprzez rozliczenia międzyokresowe kosztów).

3. Organ interpretacyjny w interpretacji z dnia 30 maja 2014 r. uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zwrócił uwagę, że ustawa o rachunkowości konsekwentnie posługuje się zwrotem "na dzień", odróżniając go od zwrotu "w dniu". Użycie przez ustawodawcę zwrotu "na dzień" oznacza, że ustawodawca przewidział, iż określone czynności faktyczne wykonywane są w okresie następującym po okresie sprawozdawczym, którego dotyczą określone zapisy księgowe. Użycie zwrotu "na dzień" miało na celu wskazanie określonej daty z ostatniego roku obrotowego (okresu sprawozdawczego), do której przyporządkowano określony koszt. W opinii organu brak jest podstaw do innego rozumienia zwrotu "na dzień" dla celów podatkowych. Przemawia za tym przede wszystkim treść art. 15 ust. 4e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.- dalej: u.p.d.o.p.).

4. Spółka, po bezskutecznym wezwaniu organu interpretacyjnego do usunięcia naruszenia prawa, pismem z dnia 22 lipca 2014 r. wniosła skargę na powyższą interpretację w części dotyczącej momentu ujęcia w kosztach uzyskania przychodów prowizji i premii za pozyskanie Abonentów. Zaskarżonej interpretacji zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art. 15 ust. 4e w związku z art. 15 ust. 4d) u.p.d.o.p., tj. poprzez uznanie, że "jeżeli zgodnie z zasadami zawartymi w ustawie o rachunkowości, poniesione koszty z tytułu prowizji i premii za pozyskanie odbiorców powinny rachunkowo podlegać rozpoznaniu w czasie (poprzez rozliczenia międzyokresowe kosztów), to analogicznie - również podatkowo - należy przedmiotowe koszty rozpoznawać w czasie".

W uzasadnieniu skargi spółka podkreśliła, że wydatki na prowizje i premie za pozyskanie Abonentów, jako koszty o charakterze pośrednim, mogą być jednorazowo zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów, w dacie ich poniesienia. Jednocześnie dla takiej kwalifikacji potrącalności powyższych kosztów bez znaczenia będzie stosowane przez spółkę bilansowe ujmowanie i rozliczanie tych kosztów. Niezależnie zatem, czy z perspektywy bilansowej przedmiotowe koszty byłyby rozliczane przez spółkę w czasie poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (tak, jak spółka planuje), czy też byłyby jednorazowo aktywowane (odniesione) w koszty, to z perspektywy podatkowej możliwe jest, na gruncie i na zasadach określonych w art. 15 ust. 4e) u.p.d.o.p. w związku z art. 15 ust. 4d) u.p.d.o.p. jednorazowe zaliczenie tych kosztów do kosztów uzyskania przychodu.

Mając powyższe na uwadze wniosła o uchylenie interpretacji w zaskarżonej części.

W odpowiedzi na skargę organ interpretacyjny podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, wnosząc o jej oddalenie.

5. Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę. Wskazał, że koszty prowizji i premii, jakie ponosi spółka, są kosztami pośrednimi. W związku z tym mogą być zaliczone w poczet kosztów w dacie ich poniesienia. Sąd zauważył, że organ interpretacyjny wprost wyraził taki prawidłowy pogląd na str. 7 akapit 2 od góry zaskarżonej interpretacji. Problematyczne w sprawie było natomiast rozumienie użytego w art. 15 ust. 4e) u.p.d.o.p. zwrotu "dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano)". Orzecznictwo sądowe jest we wspomnianej kwestii niejednolite.

Sąd I instancji stanął na stanowisku, że konieczne jest dokonanie ścisłej, gramatycznej wykładni art. 15 ust. 4d i ust. 4e) u.p.d.o.p. Pierwszy przepis dotyczy tylko tego, kiedy koszty są potrącalne – ustawa jednoznacznie przesądza, że dzieje się to w dacie poniesienia kosztu. Dla określenia tej daty poniesienia konieczne jest jednak sięgnięcie do ust. 4e, a ten literalnie interpretowany przepis stanowi, że koszt jest poniesiony (dla celów podatkowych) wtedy, gdy zostaje on - verba legis – "ujęty" (dla celów rachunkowych) w księgach rachunkowych. "Ująć" w tym kontekście to znaczy tylko "ujawnić". Zatem, niezależnie od tego, jakie są dalsze losy tak ujętego w księgach rachunkowych kosztu, tj. czy podlega on rozliczeniu (rachunkowemu) jednorazowo, czy międzyokresowo, samo jego "ujęcie" w księgach pozwala już, zgodnie z art. 15 ust. 4d) u.p.d.o.p. potrącić koszt podatkowy z przychodem i ustalić w ten sposób dochód. Stąd uprawniony jest wniosek, że ten ostatnio przywołany przepis odsyła do przepisów o rachunkowości tylko w zakresie wskazania momentu zakwalifikowania wydatku (na zakup towaru) do kosztów uzyskania przychodów (por. wyrok NSA o sygn. II FSK 1410/12).

Sąd I instancji podzielił pogląd zaprezentowany przez spółkę, a znajdujący klarowne uzasadnienie w przywołanym wyroku NSA, że koszty prowizji i premii mogą być jednorazowo zaliczone do kosztów nawet pomimo tego, że dla potrzeb rachunkowych podlegają ewentualnie innemu rozliczeniu.

Dodatkowo sąd I instancji zauważył, że wykładnia zaprezentowana przez organ interpretacyjny prowadzi do skutku, iż korzystna dla podatników forma podatkowego rozliczenia kosztów pośrednich, wynikająca z art. 15 ust. 4d zdanie pierwsze ustawy (potrącanie w dacie poniesienia), traci ten walor atrakcyjności. Wykładnia ta zmusza bowiem podatników do respektowania rozwiązań narzuconych przez inną, szczególną ustawę, tj. ustawę o rachunkowości. Co do zasady takie rozstrzygnięcie normatywne nie byłoby wykluczone, ale dla jego przyjęcia konieczna byłaby wyraźna do tego podstawa prawna. Trudno ją domniemywać tylko na tej zasadzie, że art. 15 ust. 4e) u.p.d.o.p. odsyła do ujęcia kosztu w "księgach rachunkowych", które – co oczywiste – muszą być prowadzone w zgodzie z ustawą o rachunkowości.

6. Powyższy wyrok organ interpretacyjny zaskarżył w całości skargą kasacyjną, podnosząc, naruszenie:

  1. art. 15 ust. 4d w związku z art. 15 ust. 4e) u.p.do.p. – poprzez uznanie, iż sformułowanie zawarte w tym przepisie "ujęto koszt w księgach rachunkowych" – niezależnie od tego, jak taki koszt podlega rozliczeniu- jest decydujące dla momentu potrącenia kosztu podatkowego z przychodem i ustalenia w ten sposób dochodu. Tymczasem właściwa wykładnia winna doprowadzić sąd do wniosku, że przepisy te powinny być interpretowane w zgodzie z przepisami o rachunkowości.

Mając na uwadze powyższe organ wniósł o:

  • uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie o co do istoty sprawy, ewentualnie
  • uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,
  • zasądzenie od spółki na rzecz organu zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną spółka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosła o:

  • oddalenie skargi kasacyjnej w całoś...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »