NSA. Pominięcie pełnomocnika przy doręczaniu pisma

Jeżeli podatnik ustanawia pełnomocnika do reprezentowania jego interesów (praw i obowiązków) w postępowaniu kontrolnym, oznacza to, że jest on uprawniony do reprezentowania strony (podatnika) we wszystkich czynnościach tego postępowania, które nie wymagają jej osobistego udziału, w tym do odbierania zawiadomień wystosowanych w trybie art. 70c Ordynacji podatkowej (zawiadomienie o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego) - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Hieronim Sęk, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Halina Adamczewska-Wasilewicz, Protokolant Marek Wojtasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej P. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 maja 2015 r. sygn. akt I SA/Po 1246/14 w sprawie ze skargi P. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 15 października 2014 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2008 r.:

  1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
  2. uchyla decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 15 października 2014 r. nr [...],
  3. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w P. na rzecz P. K. kwotę 9.434,00 (słownie: dziewięć tysięcy czterysta trzydzieści cztery) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z dnia 28 maja 2015 r. w sprawie I SA/Po 1246/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę P. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 października 2014 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2008 r.

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji podał, że decyzją z dnia 12 grudnia 2013 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P. określił P. K. zobowiązania podatkowe w podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do grudnia 2008 r. Z ustaleń poczynionych przez organ kontroli skarbowej wynika, że w 2008 r. Podatnik prowadził działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm., dalej powoływana jako: "u.p.t.u."), polegającą na sprzedaży samochodów (także w ramach umowy komisu) oraz usług pomocniczych związanych z pośrednictwem finansowym. W toku postępowania kontrolnego ustalono, że w 2008 r. Podatnik w przypadku sprzedaży samochodów używanych nabytych w celu odsprzedaży oraz sprzedanych na podstawie zawartych umów komisu, stosował głównie procedurę opodatkowania w systemie VAT-marża. W kilku przypadkach, gdy Podatnik nabywał samochody na podstawie faktur VAT z wykazanym podatkiem naliczonym, przy sprzedaży samochodów stosował zasady ogólne, a podstawę opodatkowania określał zgodnie z art. 29 ust. 1 u.p.t.u. Sprzedaż pojazdów, zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy, podlegała opodatkowaniu wg 22% stawki VAT. Organ kontroli skarbowej stwierdził, że w rejestrach miesięcznych sprzedaży za ww. okresy rozliczeniowe nie wykazano jednej sprzedaży usługi pośrednictwa finansowego, nabycia i sprzedaży 13 samochodów, w przypadku sprzedaży 91 samochodów wykazano zaniżony obrót i nie zaewidencjonowano sprzedaży 22 samochodów kupionych w ramach wewnątrzwspólnotowych nabyć, a także nieprawidłowo wykazano sprzedaż usług finansowych. Powyższe skutkowało uznaniem za nierzetelne rejestrów sprzedaży VAT prowadzonych przez Podatnika w 2008 r. i koniecznością oszacowania podstawy opodatkowania. Organ kontroli skarbowej dokonując oszacowania oparł się na uznanych za wiarygodne zeznaniach świadków bądź wyjaśnieniach nabywców samochodów, umowach kredytowych, dowodach płatności, danych z dokumentów wystawionych przez Podatnika, jego wyjaśnieniach, wziął również pod uwagę wartości pojazdów wynikające z ofert sprzedaży pojazdów publikowanych przez Podatnika w mediach. W przypadku braku ww. danych, wartości sprzedaży ustalono w oparciu o wartości rynkowe ogłaszane w informatorach "Eurotax".

Decyzją z dnia 15 października 2014 r. wydaną w wyniku rozpoznania odwołania Podatnika, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uchylił decyzję organu pierwszej instancji w części dotyczącej lipca, sierpnia, września i listopada 2008 r. i w tym zakresie określił wysokość zobowiązania podatkowego, w pozostałej natomiast części utrzymał w mocy kwestionowaną decyzję.

Organ odwoławczy w odniesieniu do 6 nabytych z terytorium Wspólnoty samochodów uznał, że zgromadzone przez organ pierwszej instancji dowody są niewystarczające dla przyjęcia, że w istocie po stronie Podatnika doszło do ich nabycia. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że dowody w postaci międzynarodowych listów przewozowych, z których wynika, że Podatnik był odbiorcą spornych samochodów, nie pozwalają - wbrew stanowisku organu pierwszej instancji - uznać jednoznacznie, że pojazdy te faktycznie zostały przez niego sprzedane.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Podatnik wniósł o uchylenie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu oraz poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej, zarzucając organom naruszenie:

I. przepisów postępowania, tj.:

  • art. 233 § 1 pkt 2a w związku z art. 208 § 1 i art. 59 § 1 pkt 9, art. 70 § 1 i art. 70 § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej powoływana jako "O.p.") w związku z art. 2, art. 7 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, poprzez uchylenie tylko w części decyzji organu pierwszej instancji i to z innego powodu aniżeli upływ terminu przedawnienia, zamiast uchylenia w całości decyzji tego organu i umorzenia postępowania w niniejszej sprawie ze względu na upływ terminu przedawnienia za okres 01-11/2008 r.;
  • art. 208 w związku z art. 70 § 6 pkt 1 O.p. w związku z art. 2, art. 7 Konstytucji RP; Skarżący wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. P 30/11 uznał przepis art. 70 § 6 pkt 1 za niezgodny z ustawą zasadniczą, tak więc utracił on moc obowiązującą, w związku z czym w obowiązującym stanie prawnym nie jest możliwe wydawanie rozstrzygnięć na podstawie nieobowiązującego przepisu, gdyż wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie ma charakteru prawotwórczego i nie może prowadzić do kreowania dodatkowej przesłanki, skutkującej zawieszeniem terminu biegu przedawnienia, jaką jest wiedza podatnika o wszczęciu postępowania karnoskarbowego;
  • art. 120, art. 121, art. 122, art. 124 O.p., poprzez prowadzenie postępowania niezgodnie z podstawowymi zasadami gromadzenia materiału dowodowego i ustalania podatkowo-prawnego stanu faktycznego;
  • art. 180 § 1, art. 181, art. 187 § 1, art. 188 O.p., poprzez brak wyczerpującego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz odrzucenie wniosków dowodowych Strony;
  • art. 23 § 4 w związku z art. 191 O.p., przez dowolne i swobodne, wbrew logice i doświadczeniu życiowemu, dokonanie oszacowania na podstawie arbitralnie i dowolnie ocenionych dowodów zebranych w sprawie;
  • art. 210 § 4 O.p., poprzez nieprawidłowe i niejasne uzasadnienie skarżonej decyzji, zawierające wewnętrzne sprzeczności i nie mające oparcia w zebranym materiale dowodowym;

II. przepisów prawa materialnego, tj.:

  • art. 70 § 6 pkt 1 O.p., poprzez wydanie decyzji w zakresie podatku od towarów i usług za miesiące 01-11/2008 r. po upływie terminu przedawnienia;
  • art. 120 ust. 4 u.p.t.u., Skarżący wskazał, że w przypadku 16 samochodów nabytych przez J. K. i R. R. winna być zastosowana procedura VAT marża, nie zaś podatek obrotowy, niemający oparcia w porządku prawnym.

2.2. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w kwestionowanej decyzji.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

3.1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi.

3.2. Odnosząc się do zarzutu skargi w zakresie przedawnienia zobowiązań podatkowych Sąd wskazał, że nie sposób zgodzić się z twierdzeniami Skarżącego, że art. 70 § 6 pkt 1 O.p. utracił moc obowiązującą. Wbrew twierdzeniom Strony, powołany przez nią wyrok TK nie ma również charakteru prawotwórczego, a jedynie charakter interpretacyjny. Sąd podkreślił, że ww. przepis interpretowany zgodnie z zasadami wykładni literalnej stanowi, iż zdarzeniem prawnym powodującym zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe związane z niewykonaniem tego zobowiązania. Nie jest natomiast takim zdarzeniem przedstawienie zarzutów określonej osobie i związane z tym przejście postępowania przygotowawczego z fazy in rem w fazę in personam.

W kontekście powyższego, Sąd - powołując się na akta sprawy - wskazał, że pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z dnia 10 grudnia 2013 r. zawierające zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostało doręczone Podatnikowi w sposób zastępczy w dniu 27 grudnia 2013 r. Wpływu na skuteczność tego doręczenia nie mają podnoszone przez Stronę okoliczności o niezgodności tego zawiadomienia z procedurą karną oraz kodeksem postępowania karnego. Mylnie bowiem Strona opiera się na założeniu, że czynność zawiadomienia podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczętym postępowaniem karno-skarbowym jest czynnością dokonywaną w postępowaniu karnym. Sąd wskazał, że - stosownie do postanowień art. 70c O.p. - organ podatkowy właściwy w sprawie zobowiązania podatkowego, z którego niewykonaniem wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, zawiadamia podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku, o którym mowa w art. 70 § 6 pkt 1, najpóźniej z upływem terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 70 § 1, oraz o rozpoczęciu lub dalszym biegu terminu przedawnienia po upływie okresu zawieszenia. Fakt, że adresatem nakazu wynikającego z powyższego przepisu jest organ podatkowy właściwy w sprawie zobowiązania podatkowego oraz fakt, że ww. przepis znajduje się w O.p., będącej ustawą podatkową w sposób dobitny świadczy o tym, że przewidziany w tym przepisie obowiązek zawiadomienia podatnika jest instytucją z zakresu szeroko pojętego prawa podatkowego, a nie instytucją regulowaną przepisami procedury karnej. Powyższe, w ocenie Sądu, implikuje również, że skuteczność doręczenia tego rodzaju zawiadomienia musi być oceniania w realiach poddanej sądowej kontroli sprawy przez pryzmat art. 150 O.p., który reguluje tzw. doręczenie zastępcze.

Ponadto Sąd zwrócił uwagę, że na mocy art. 70c O.p. organ podatkowy zobowiązany jest do poinformowania o zawieszeniu biegu terminu przedawniania zobowiązania podatkowego bezpośrednio podatnika, nie zaś występującego w postępowaniu podatkowym pełnomocnika, jak twierdzi Strona. W kontekście powyższego Sąd podniósł, że w niniejszej sprawie zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostało wystosowane do Skarżącego przez organ podatkowy w osobie Naczelnika Urzędu Skarbowego w L., będący organem właściwym w sprawie zobowiązania podatkowego określonego zaskarżoną decyzją podatkową. W sprawie tej jednak organem pierwszej instancji był Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w P. Pomiędzy Naczelnikiem Urzędu Skarbowego w L. a Skarżącym nigdy nie doszło zatem do zawiązania stosunku procesowego, bowiem organ ten nie prowadził postępowania podatkowego, którego stroną byłby Skarżący i nie miał dostępu do akt prowadzonego postępowania kontrolnego, a więc nie mógł wiedzieć o tym, że w postępowaniu kontrolnym Skarżący działa przez pełnomocnika. W takiej sytuacji nie można - zdaniem Sądu - wymagać od organu podatkowego, który nie dysponuje aktami prowadzonego postępowania kontrolnego, ażeby kierował on pisma do pełnomocnika występującego w postępowaniu przed innym organem.

Sąd przyjął zatem, że skoro Podatnikowi doręczono zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, należy uznać, że posiadał on wiedzę o tym, że jego zobowiązanie podatkowe, którego to wysokość określono zaskarżoną decyzją nie ulegnie przedawnieniu w podstawowym terminie przedawnienia wynikającym z art. 70 § 1 O.p. W świetle powyższego, bez znaczenia - zdaniem Sądu - dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje kwestia czy, a jeżeli tak, to kiedy ogłoszono Podatnikowi postanowienie o przedstawieniu mu zarzutów w postępowaniu karnym skarbowym dotyczącym uszczuplenia należności publicznoprawnej, której dotyczy zaskarżona decyzja.

3.3. Odnosząc się do zarzutów skargi w zakresie prawidłowości oszacowania podstawy opodatkowania Sąd wskazał, że organ pierwszej instancji w swojej decyzji zawarł wyczerpujące i szczegółowe uzasadnienie w tym przedmiocie, a zatem nie sposób - zdaniem Sądu - zgodzić się ze Skarżącym, że oszacowania dokonano w sposób dowolny. W opinii Sądu, uzasadnienie decyzji organów podatkowych w tym zakresie jest wnikliwe i przekonujące.

3.4. W kontekście powyższego Sąd wskazał, że jako dowód uwzględniany podczas wyboru metody szacowania przyjęto m.in. zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, treść ofert sprzedaży ogłaszanych przez Skarżącego w mediach, a w odniesieniu do 1 transakcji sprzedaży posłużono się danymi publikowanymi w informatorach rynkowych EUROTAX. Poczynione przez organ działania w tym zakresie - w ocenie Sądu - realizują wyrażoną w art. 122 O.p. zasadę zupełności postępowania dowodowego, co więcej w przypadkach, w których ustalono marżę na poziomie wyższym od marży wskazanej przez Skarżącego organ uzasadnił swoje rozstrzygnięcie w tym zakresie. W tych przypadkach marża została oszacowana w wysokości różnicy pomiędzy ustaloną na podstawie uznanych przez organ za wiarygodne dowodów kwotą sprzedaży, a kwotą wydatkowaną na nabycie danego pojazdu.

3.5. WSA w Poznaniu odnośnie zarzutów skargi w zakresie uchybień organów w postępowaniu dowodowym wskazał, że w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy wyjaśnił dlaczego zeznaniom wymienionych tam świadk...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »