NSA po wyroku TK: Nieruchomości niewykorzystywane w biznesie z niższym podatkiem

Uwzględniając wykładnię art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, dokonaną w kontekście wyroku TK z 24.02.2021 r., SK 39/19, organ odwoławczy powinien skonfrontować zasadność zastosowania tej podstawy prawnej w kontekście przedstawionej przez siebie wykładni tego przepisu, według której zasadniczym kryterium decydującym o uznaniu przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako związanych z działalnością gospodarczą, jest ich posiadanie przez przedsiębiorcę - jest to bowiem związek o charakterze formalnym, albowiem co do zasady nie jest istotne czy przedsiębiorca grunty, budynki i budowle faktycznie wykorzystuje dla celów działalności gospodarczej - wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Prezydent Miasta ustalił przedsiębiorcy wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2019 r. w kwocie 7158 zł od podziemnej hali garażowej. Organ wskazał, że przedsiębiorca złożył korektę informacji w sprawie podatku od nieruchomości w związku z oddaniem do użytku w 2018 r. podziemnej hali garażowej. W korekcie wykazał do opodatkowania budynki pozostałe o powierzchni 446,31 m2 i grunty pozostałe o powierzchni 497,04 m2. Wyjaśnił, że podziemne garaże w żaden sposób nie są związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. W tym kontekście wskazał na przeznaczenie garaży oraz fakt, że znajdują się one na nieruchomości, na której jest położony budynek mieszkalny. W związku z tym uznał, że garaże należy zakwalifikować jako budynki pozostałe. Następnie przedsiębiorca złożył kolejną korektę informacji w związku ze sprzedażą udziałów w hali garażowej w lutym 2019 r. W korekcie tej wykazał do opodatkowania: budynki pozostałe o powierzchni 375,84 m2 i grunty pozostałe o powierzchni 418,56 m2. W toku postępowania podatkowego organ ustalił, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem są roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych oraz wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Ponadto organ podkreślił, że z treści aktów notarialnych, mocą których podatnik sprzedał w lutym 2019 r. dokonał sprzedaży udziałów w lokalu niemieszkalnym - podziemnej hali garażowej, jednoznacznie wynika, że czynności tej podatnik dokonał w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta. W uzasadnieniu decyzji stwierdziło, że według art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12 stycznia o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) "(...) zasadniczym kryterium decydującym o uznaniu przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako związanych z działalnością gospodarczą jest ich posiadanie przez przedsiębiorcę. (...) Należy zatem stwierdzić, że o tym, czy przedmiotowa nieruchomość podlega opodatkowaniu stawkami podatkowymi w podwyższonej wysokości decyduje sam fakt posiadania przez podmiot posiadający status przedsiębiorcy, wpisany do rejestru przedsiębiorców, a nie sposób, w jaki faktycznie jest ona wykorzystywana".

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

WSA uznał, że wobec faktu, iż udziały w spornej hali garażowej są własnością (są w posiadaniu) przedsiębiorcy prowadzącego działalność deweloperską, to spełnia ona przesłanki art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. i w konsekwencji podlega opodatkowaniu według stawki podwyższonej. Nie ma przy tym znaczenia, że nie generuje ona żadnego przychodu. Zastosowania tej podstawy prawnej nie wyklucza bezsporny fakt, że sporne miejsca postojowe nie są jednocześnie zajęte przez przedsiębiorcą na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok WSA i decyzję SKO w Poznaniu.

NSA wskazał, że po wydaniu zaskarżonego wyroku i po wniesieniu skargi kasacyjnej przez przedsiębiorcę zapadł wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r., sygn. akt SK 39/19. W wyroku tym Trybunał stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji RP. Jest to tzw. wyrok interpretacyjny, w którym Trybunał stwierdził niezgodność z Konstytucją RP art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. w określonym jego rozumieniu. Cecha niekonstytucyjności przypisana jest wskazanej w sentencji tego wyroku treści normy prawnej, ustalonej w wyniku poprzedniej wykładni. Skutkiem tego wyroku jest eliminacja takiej interpretacji tego przepisu, która w kwestii związania gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej, ogranicza się do faktu ich posiadania przez przedsiębiorcę lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Biorąc powyższe pod uwagę, NSA za zasadny uznał kluczowy dla omawianej kwestii zarzut skargi kasacyjnej oraz skargi, dotyczący naruszenia art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu przez WSA w Poznaniu oraz organ odwoławczy, że sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą uzasadnia jej związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Uwzględniając przedstawioną wyżej wykładnię art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l., dokonaną w kontekście wyroku TK z 24.02.2021 r., SK 39/19, organ odwoławczy powinien skonfrontować zasadność zastosowania tej podstawy prawnej w kontekście przedstawionej przez siebie wykładni tego przepisu, według której zasadniczym kryterium decydującym o uznaniu przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako związanych z działalnością gospodarczą, jest ich posiadanie przez przedsiębiorcę - jest to bowiem związek o charakterze formalnym, albowiem co do zasady nie jest istotne czy przedsiębiorca grunty, budynki i budowle faktycznie wykorzystuje dla celów działalności gospodarczej.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok, zaś uznając, że istota sprawy została dostatecznie wyjaśniona, rozpoznał skargę, uchylił również decyzję SKO w Poznaniu. Rozpoznając sprawę ponownie, SKO w Poznaniu ma wziąć pod uwagę wykładnię prawa materialnego, zaprezentowaną w uzasadnieniu wyroku NSA.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 maja 2021 r., sygn. akt III FSK 3422/21 - pełna treść wyroku

Redakcja podatki.biz