NSA: Opodatkowanie odszkodowania otrzymanego od gminy

Z uzasadnienia: Odszkodowanie przyznane na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów nie korzysta ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w u.p.d.o.f., bowiem jego wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

 

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędzia NSA Jerzy Płusa (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Alicja Polańska, Protokolant Katarzyna Pawłowska-Mazur, po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej W.B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 10 września 2015 r. sygn. akt I SA/Po 623/15 w sprawie ze skargi W.B. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2014 r. nr ILPB2/415-997/14-2/JK w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od W.B. na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 września 2015 r. sygn. akt I SA/Po 623/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę W.B. (dalej jako "Skarżąca") na interpretację indywidualną Ministra Finansów (organ upoważniony - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu) z dnia 31 grudnia 2014 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przedstawiając w uzasadnieniu wyroku stan sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że Skarżąca we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podała, że jest współwłaścicielem lokali mieszkalnych i użytkowych oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu najmu. Trzy z lokali mieszkalnych zajmują lokatorzy, wobec których sąd rejonowy orzekł eksmisję. W wyroku orzekającym eksmisję sąd przyznał lokatorom prawo do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie eksmisji do czasu, gdy właściwa gmina nie przedstawi lokatorom oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Właściwa gmina nie przedstawiła jednak lokatorom zajmowanych lokali oferty najmu lokalu socjalnego. Skarżąca wniosła więc pozew przeciwko gminie zobowiązanej do dostarczenia lokatorom lokali socjalnych i otrzymała odszkodowanie na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U z 2014 r. poz. 150, z późn. zm.) - powoływanej dalej jako "ustawa o ochronie praw lokatorów", w zw. z art. 417 oraz art. 361 i art. 363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) - powoływanej dalej jako "k.c."

W związku z powyższym Skarżąca zadała następujące pytanie.

Czy odszkodowanie od właściwej gminy, przyznane wyrokiem sądowym albo na podstawie ugody sądowej na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów w zw. z art. 417 oraz art. 361 i art. 363 k.c. jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Skarżącej, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3, względnie pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) - powoływanej dalej jako "u.p.d.o.f.", odszkodowania otrzymane od gminy wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych. W kontekście ww. regulacji Skarżąca zaznaczyła, że zasady ustalania odszkodowania przedstawionego we wniosku wynikają wprost z art. 417 w zw. z art. 361 i art. 363 k.c. oraz z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów. Skarżąca podkreśliła też, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, należy się wówczas, gdy zadania publiczne polegające na zapewnieniu opieki socjalnej i na zapobieganiu bezdomności danego lokatora, administracja publiczna - z powodu braku wolnych lokali socjalnych, przerzuca na barki właściciela lokalu mieszkalnego. Dodała, że w praktyce oznacza to dla właściciela długotrwałe odjęcie służącego mu prawa własności ze względu na realizację celu publicznego.

We wskazanej na wstępie interpretacji Minister Finansów uznał stanowisko Skarżącej za nieprawidłowe. Zwrócił uwagę, że zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, zaś zakres zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Minister Finansów wyjaśnił, że zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy na podstawie art. 417 k.c. Wobec powyższego przyjął, że przepis ten reguluje jedynie możliwość wystąpienia o odszkodowanie, nie określając wprost wysokości odszkodowania, a także nie wskazując zasad jego ustalania. Stwierdził więc, że odszkodowanie wypłacane właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Nadto, zdaniem Ministra Finansów, odszkodowanie, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, a jedynie odszkodowaniem w zakresie utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością. Uznał więc, że otrzymane odszkodowanie nie może również zostać zwolnione od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.

Minister Finansów doszedł zatem do wniosku, że otrzymane przez Skarżącą odszkodowanie nie korzysta ze zwolnień przedmiotowych, a otrzymane z tego tytułu kwoty należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.

W skierowanej do Sądu skardze Skarżąca zarzuciła zaskarżonej interpretacji naruszenie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.

Sąd pierwszej instancji uzasadniając wydane rozstrzygnięcie odwołał się na wstępie do wynikającej z art. 84 Konstytucji RP i odzwierciedlonej w przepisach u.p.d.o.f., zasady powszechności opodatkowania. Zaznaczył, że w jego ocenie, nie budzi wątpliwości, iż otrzymane i opisane przez Skarżącą we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odszkodowania stanowią przychód, gdyż są otrzymanymi przez podatnika w roku podatkowym pieniędzmi, które co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Sąd stwierdził, że w analizowanej sytuacji należy zbadać, czy w odniesieniu do tych przychodów nie znajdują zastosowania zwolnienia podatkowe z art. 21 ust. 1 pkt 3, względnie pkt 3b u.p.d.o.f.

Mając na uwadze opisany we wniosku o wydanie interpretacji stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa, Sąd przyjął, że na aprobatę w niniejszej sprawie zasługuje stanowisko wyrażone przez Ministra Finansów. Podzielając podniesione przez niego argumenty podkreślił, że z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. wynika, iż zwolnieniem przewidzianym w tym przepisie objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wyjaśnił też, że w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f., z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Dalej Sąd dodał, że ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku nie wynika, by wysokość opisanego w nim odszkodowania lub zasady jego ustalania wynikały wprost z ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Zdaniem Sądu, prawidłowo w zaskarżonej interpretacji wywiedziono również, że art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów reguluje jedynie możliwość wystąpienia o odszkodowanie, nie określając jednak wprost wysokości odszkodowania, a także nie wskazując zasad jego ustalania. Sąd uznał zatem, że odszkodowanie wypłacane właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Sąd przyjął też, że trafnie Minister Finansów wskazał, iż zakres zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, a jedynie odszkodowaniem w zakresie utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu m&...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »