NSA. Odsprzedaż wody lub gazu a zwolnienie podmiotowe VAT

Odsprzedaż tzw. mediów nie może być traktowana jako transakcja związana z nieruchomością, a jej wartość nie może być uwzględniona w wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Sąd Okręgowy (SO) na mocy porozumienia użycza pomieszczenia dla Sądu Rejonowego i wynajmuje pomieszczenia Prokuraturze Rejonowej oraz na cele mieszkaniowe osobie fizycznej. Pomieszczenia te mieszczą się w budynkach, dla których SO sprawuje trwały zarząd i jest administratorem. Właścicielem nieruchomości jest Skarb Państwa. SO ma podpisane umowy na dostawę mediów (tj. energię elektryczną, wodę, ciepłą wodę oraz wywóz śmieci) dla obiektów użyczonych jak i wynajmowanych, i otrzymuje faktury od dostawców mediów. Z wyżej wymienionymi podmiotami oraz osobą fizyczną zostały podpisane umowy wyznaczające sposób podziału kosztów zużycia mediów. SO po otrzymaniu faktury za media wystawia dla użytkownika/najemców noty obciążeniowe stosując zwolnienie z VAT. Kwota, jaką zostali obciążeni użytkownik i najemcy w 2016 r. przekroczyła wartość 200 tys. zł netto.

Sąd Okręgowy, we wniosku o interpretację, zapytał czy jest zobowiązany do złożenia w 2017 r. zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Jego zdaniem - nie.

Organ podatkowy uznał jednak, że co do zasady do limitu określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT Sąd Okręgowy winien wliczać kwoty wynikające z podpisanych umów na dostawę mediów (tj. energię elektryczną, wodę, ciepłą wodę oraz wywóz śmieci) dla obiektów użyczonych jak i wynajmowanych. Czynności wykonywane przez SO na podstawie umów są w istocie czynnościami odpłatnymi, a zatem podlegającymi opodatkowaniu VAT. Okoliczności sprawy wskazują również na to, że obroty z tytułu tych obciążeń (refaktur) są wynikiem podstawowych czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zatem nie można ich uznać za związane z nieruchomościami, o charakterze pomocniczym. Ich wartość winna zatem być wliczana do limitu przewidzianego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko organu jest wadliwe. Pomija ono m.in. treść art. 31a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 1042/2013 z 7 października 2013 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 (Dz.U.UE.L z dnia 26 października 2013 r. Nr 284, poz. 1), w którym - wprawdzie w odniesieniu do miejsca świadczenia usług - określono jak należy rozumieć pojęcie "świadczenie usług związanych z nieruchomościami", co ma także odniesienie w zakresie rozumienia tego zwrotu na tle art. 113 ustawy o VAT. W przepisie tym stwierdzono, że usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:

1. gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
2. gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.

Jednocześnie w normie tej zawarto niewyczerpujący wykaz przykładowych transakcji uznanych za usługi związane z nieruchomościami, wskazując, że mieści się w nich:

1. opracowanie planów budynku lub jego części przeznaczonych na określoną działkę, bez względu na to, czy budynek został wzniesiony;
2. świadczenie usług nadzoru budowlanego lub ochrony na miejscu;
3. wznoszenie budynku na terenie oraz prace budowlane i rozbiórkowe dotyczące budynku lub jego części;
4. budowę stałych struktur na terenie, jak również prace budowlane i rozbiórkowe dotyczące stałych struktur, takich jak system...