NSA. Odsetki od odszkodowania nie są zwolnione z PIT

Odsetki wypłacone z powodu opóźnienia w spełnieniu świadczenia z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego należy zaliczyć do źródła przychodów z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od tego, czy świadczenie z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania podlegało opodatkowaniu, czy też zwolnieniu od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b powyższej ustawy - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Podatnik złożył zeznanie podatkowe za 2017 r., ale nie wykazał przychodu z informacji PIT-8C za 2017 r. wystawionej przez ubezpieczyciela z tytułu otrzymanych odsetek. Odsetki te zostały naliczone od zasądzonego zadośćuczynienia i odszkodowania w związku z zaistniałą kolizją drogową, w wyniku której podatnik doznał licznych obrażeń ciała.

Organ podatkowy uznał, że podatnik powinien rozliczyć odsetki w zeznaniu PIT-37 za 2017 r., gdyż nie korzystają one ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.). Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał w mocy ww. decyzję. Dyrektor stwierdził, że zwolnienie z opodatkowania należności wynikających z art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. nie dotyczy odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Analiza przepisów Kodeksu cywilnego pod kątem charakteru prawnego odsetek prowadzi do wniosku, że odsetki powstają z mocy ustawy, a czynność prawna zobowiązująca do spełnienia świadczenia jedynie pośrednio ma wpływ na jego powstanie. Zatem odsetki, których podstawa faktyczna i prawna są odmienne, nie mogą być kwalifikowane do tego samego źródła przychodu, co otrzymane odszkodowanie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu podatnik zwrócił uwagę na akcesoryjny charakter odsetek oraz pełnioną przez nie funkcję odszkodowawczą, jak również na fakt, że odsetki zasądzone wyrokiem sądu dzielą los świadczenia głównego. W tym zakresie powołał się na zbieżne z tym poglądem orzeczenia sądów administracyjnych. Zdaniem podatnika odsetki zasądzone na jego rzecz nie wynikały ze stosunku umownego, a on sam nie miał wpływu na ich wysokość. Odsetki stanowią w tym wypadku zryczałtowane odszkodowanie, gdyż skarżący, będąc pokrzywdzonym, musiał korzystać ze swojego majątku w celu odwrócenia skutków zdarzenia wyrządzającego szkodę (pokrycia kosztów rehabilitacji, leczenia, kosztów odtworzenia zniszczonego motocykla itp.). Zwrócił także uwagę na odmienny cel odsetek za opóźnienie i odsetek kapitałowych. Wskazał również, że odmienne traktowanie odszkodowania i zadośćuczynienia oraz odsetek byłoby sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej.

WSA oddalił skargę, wskazując, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania takiego długu. Wierzyciel może żądać odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań. Zwolnienie z opodatkowania należności głównej nie oznacza więc, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który również nie zgodził się z podatnikiem.

W opinii NSA, gdyby wolą ustawodawcy było zwolnienie od podatku dochodowego nie tylko zadośćuczynienia i odszkodowan...