NSA. Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości a odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki

Oddalenie przez sąd upadłościowy wniosku o ogłoszenie upadłości, który nie został złożony we „właściwym czasie”, nie zwalnia członka zarządu z odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które powstały po oddaleniu tego „spóźnionego” wniosku - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Małgorzata Niezgódka - Medek, Sędzia NSA Ryszard Pęk (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Bożena Dziełak, Protokolant Anna Błażejczyk, po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 10 grudnia 2015 r. sygn. akt I SA/Sz 775/15 w sprawie ze skargi S. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 29 kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności podatkowej członka zarządu za zaległości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w podatku od towarów i usług za okresy: czerwiec 2009 r., czerwiec, listopad, grudzień 2010 r., styczeń, od marca do września oraz listopad i grudzień 2011 r. i styczeń 2012 r. wraz z odsetkami i kosztami postępowania egzekucyjnego:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od S. Z. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w S. kwotę 480 (słownie: czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok sądu I instancji.

1. Zaskarżonym wyrokiem z 10 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 775/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę S.Z. (dalej zwany "skarżącym") na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z 29 kwietnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności podatkowej skarżącego, jako członka zarządu za zaległości "K." sp. z o.o. z siedzibą w K. (dalej zwana "spółką") w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2009 r., 2010 r., 2011 r. i 2012 r.

2. Przedstawiony przez sąd I instancji przebieg postępowania podatkowego.

2.1. Sąd I instancji przedstawiając stan faktyczny sprawy ustalił, że postanowieniem z 9 stycznia 2013 r., sygn. akt [...] Sąd Rejonowy w K. pozbawił skarżącego prawa prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni lub stowarzyszeniu na okres trzech lat. Następnie postanowieniem z 20 czerwca 2013 r. sygn. akt [...], Sąd Rejonowy w K. rozwiązał spółkę i ustanowił jej likwidatora (A. W.) zaś 30 grudnia 2013 r. zostały wykreślone wszystkie wpisy z KRS dotyczące tej spółki.

2.2. Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. (dalej zwany "organem egzekucyjnym") w toku prowadzonej wobec spółki egzekucji administracyjnej zajął rachunki bankowe, ruchomości oraz wierzytelności spółki. Ze sporządzonego 10 czerwca 2009 r. protokołu o stanie majątkowym spółki wynikało, że prowadziła ona działalność gospodarczą od 1993 r. w zakresie produkcji, obróbki i montażu części elektromechanicznych, nie posiadała nieruchomości, a lokal będący jej siedzibą był wydzierżawiony. Postępowanie egzekucyjne obejmujące sprzedaż ruchomości pozwoliło na uzyskanie kwoty 3.370 zł a ze sprzedaży "z wolnej ręki" uzyskano kwotę 33.260 zł. Obie kwoty rozliczono na koszty egzekucyjne. Z raportu sporządzonego 3 lutego 2011 r. przez organ egzekucyjny wynikało, że spółka zaprzestała działalności produkcyjnej w związku z brakiem środków finansowych na zakup materiałów do produkcji i zajęła się wyłącznie wytwarzaniem półproduktów z materiałów powierzonych przez zleceniodawcę.

W związku z przebiegiem postępowania egzekucyjnego, które okazało się bezskuteczne, organ egzekucyjny, postanowieniem z 8 października 2013 r. oraz z 7 marca 2014 r. je umorzył.

2.3. Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. decyzją z 26 listopada 2014 r. orzekł o odpowiedzialności skarżącego, jako byłego członka zarządu, za zaległości podatkowe spółki z tytułu podatku od towarów i usług za okresy rozliczeniowe: czerwiec 2009 r., czerwiec, listopad, grudzień 2010 r., styczeń, miesiące od marca do września oraz listopad i grudzień 2011 r. a także za styczeń 2012 r. w łącznej kwocie 324.937 zł.

2.4. Po rozpatrzeniu wniesionego przez skarżącego odwołania, decyzją z 29 kwietnia 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w S. (dalej zwany "organem odwoławczym") utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że w sprawie zaistniały wszystkie przesłanki orzeczenia o odpowiedzialności skarżącego za zaległości podatkowe spółki. Po pierwsze, skarżący pełnił funkcje prezesa zarządu spółki, zarówno w czasie powstania zobowiązań podatkowych i przekształcenia się tych zobowiązań w zaległości podatkowe. Po drugie, w toku podejmowanych przez organ egzekucyjny działań nie zaspokojono wierzyciela w całości lub w znacznej części, co skutkowało stwierdzeniem bezskuteczności egzekucji i w konsekwencji umorzeniem postępowania egzekucyjnego prowadzonego do majątku spółki.

Organ odwoławczy odnosząc się do przesłanek "uwalniających" byłego członka zarządu spółki z o.o. od odpowiedzialności za jej zaległości podatkowe podkreślił, że skarżący nie wskazał takich przesłanek podnosząc jedynie, że skoro pierwszy z wniosków o upadłość został oddalony przez sąd upadłościowy, z uwagi na brak majątku spółki na pokrycie kosztów postępowania, to bezcelowe było składanie kolejnych wniosków.

2.5. Organ odwoławczy ustalił, że spółka już w 2008 r. nie posiadała żadnego majątku trwałego. Z treści sprawozdań finansowych za 2009 r. wynikało, że na koniec 2008 r. aktywa spółki wynosiły 1.953.297,27 zł, a zobowiązania 7.188.393,39 zł. W kolejnych latach sytuacja finansowa spółki pogarszała się i wysokość zobowiązań pozostawała na podobnym poziomie.

Organ odwoławczy przyjął ponadto, że skarżący nie wykazał realnego majątku, z którego można by przeprowadzić skuteczną egzekucję. Tym samym w sprawie nie zaistniała żadna z przesłanek egzoneracyjnych, o których mowa w art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., zwanej dalej "Ordynacją podatkową").

3. Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.

3.1. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skarżący wniósł o uchylenie decyzji Dyrektora Izby Skarbowej, zarzucając naruszenie:

3.1.1. art. 122 Ordynacji podatkowej, polegające na uchybieniu wynikającej z niego zasadzie prawdy obiektywnej, poprzez pominięcie okoliczności uzasadniających zwolnienie skarżącego od wywodzonej z art. 116 Ordynacji podatkowej, odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe spółki wobec okoliczności oddalenia dwóch kolejnych wniosków o ogłoszenie upadłości (postanowie...