NSA o minimalizowaniu strat: Kara umowna może być kosztem

Przy ocenie dopuszczalności kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu kar umownych należy przykładać szczególne znaczenie do rozumienia terminów "zachowanie" i "zabezpieczenie" źródła przychodów. W szczególności, jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Jan Grzęda, Sędzia NSA Andrzej Jagiełło, Sędzia NSA (del.) Anna Maria Świderska (sprawozdawca), Protokolant Piotr Stępień, po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 września 2015 r. sygn. akt III SA/Wa 3810/14 w sprawie ze skargi C. [...] sp. z o.o. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2014 r. nr IPPB3/423-510/14-2/PK1 w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych:

  1. oddala skargę kasacyjną,
  2. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz C. [...] sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 30 września 2015 r. w sprawie sygn. akt III SA/Wa 3810/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi C. Sp. z o.o. z siedzibą w W. uchylił interpretację indywidulaną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego z upoważnienia Ministra Finansów z 22 sierpnia 2014 r. w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym ustalonym w toku postępowania podatkowego i przyjętym przez sąd I instancji.

C. Sp. z o.o. z siedzibą w W. złożyła wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych. Przedstawiła stan faktyczny, z którego wynikało, że produkuje, dystrybuuje i sprzedaje napoje bezalkoholowe. W celu zracjonalizowania kosztów dostaw surowców, opakowań i sprzętu wykorzystywanego do produkcji w/w towarów zawarła z C. GmbH z siedzibą w Austrii (zwaną dalej "C.") ramową umowę o świadczenia usług organizacji zamówień zaopatrzenia (zwaną dalej "Umową Ramową"). Zgodnie z Umową Ramową C. zobowiązała się świadczyć dla skarżącej usługę organizacji zamówień na zakup surowców, opakowań oraz sprzętu, wykorzystywanych do produkcji napojów bezalkoholowych określonych w załączniku do Umowy Ramowej (zwanych dalej "Produktami"). C. jest podmiotem, którego celem jest konsolidacja i centralizacja procesów zaopatrzenia spółek z grupy kapitałowej, do której należą C. i skarżąca. W Umowie Ramowej skarżąca zobowiązała się, że będzie kupować od C. zamówione Produkty i upoważniła C. do dokonywania wszelkich czynności mających na celu zakup i dostawę Produktów, a C. zobowiązała się, że będzie kupować i dostarczać skarżącej Produkty we własnym imieniu, na własny rachunek i ryzyko. Strony Umowy Ramowej postanowiły, że jeżeli w wyniku działań skarżącej C. poniesie szkody wynikające z rażącego niedbalstwa skarżącej lub z winy umyślnej w wykonywaniu przez skarżącą obowiązków wynikających z Umowy Ramowej, C. przysługuje prawo do żądania od wnioskodawczyni pokrycia rzeczywistych strat, szkód, kosztów lub wydatków poniesionych przez C.. W wykonaniu Umowy Ramowej, C. zawarł umowę z S.(zwanej dalej "S.") m.in. na dostawę opakowań kartonowych do napojów produkowanych w fabryce spółki w A. Wysokość wynagrodzenia z tytułu dostaw przewidziana w umowie z S. została ustalona na podstawie wielkości planowanych zamówień. Zgodnie z umową, w przypadku dokonania przez C. na zlecenie skarżącej zamówienia mniejszego, niż prognozowane w okresie rozliczeniowym lub w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z winy C., C. miała obowiązek zapłacić karę umowną.

W styczniu 2012 r., na podstawie analizy pogarszających się wyników finansowych wnioskodawczyni podjęła decyzję o zaprzestaniu produkcji w fabryce w A i przestała zamawiać w C. opakowania kartonowe do napojów produkowanych w fabryce w A. Następnie C., działając na zlecenie spółki ("w imieniu i na rzecz"), zawarła z S. ugodę, na podstawie której rozwiązała wcześniejszą umowę z S. i zobowiązała się do zapłaty kary umownej z tego tytułu oraz dodatkowej kary umownej z tytułu niezrealizowania zamówień w wysokości zgodnej z założeniami zaplanowanymi w okresie trwania umowy, tj. w latach 2010-2012. Następnie C., dalej działając w imieniu i na rzecz wnioskodawczyni, zapłaciła kary umowne określone ugodą i jednocześnie zażądała od spółki zwrotu kwot tych kar. W 2012 r. spółka zwróciła C. równowartość kar umownych na podstawie wystawionej przez nią noty księgowej. W 2012 r. spółka ujęła w księgach rachunkowych koszt kar umownych na podstawie otrzymanej noty księgowej, ale dotychczas nie zaliczyła kwot tych kar do kosztów uzyskania przychodów w całości lub w części.

W uzupełnieniu wniosku skarżąca wskazała, że umowa Ramowa nie była podstawą prawną do zawarcia ugody pomiędzy C. a S.. Wyłączną podstawą prawną tej ugody jest dokument ugody podpisany z S. przez C. działającą w imieniu i na rzecz skarżącej. Dodatkowo wyjaśniła, że 14 września 2007 r., tj. przed zawarciem Umowy Ramowej, wnioskodawczyni zawarła z S. umowę sprzedaży linii urządzeń do pakowania Produktów produkowanych w fabryce skarżącej w A. Na podstawie tej umowy skarżąca nabyła linię pakującą do fabryki w A i zobowiązała się do tego, że corocznie, przez okres 6 lat od uruchomienia linii pakującej, będzie kupowała od S. określoną liczbę opakowań kartonowych do produktów. W razie niewykonania tego zobowiązania przez skarżącą S. miał prawo do obciążenia skarżącej karami umownymi na koniec każdego roku w kwocie liczonej w proporcji do niezakupionych opakowań. Zobowiązania spółki wobec S. wynikające z tej umowy były niezależnie od zobowiązań wynikających z Umowy Ramowej oraz od zobowiązań C. względem S. wynikających z umowy zawartej na podstawie Umowy Ramowej (obie umowy były wykonywane w tym samym czasie), jednakże zakupy opakowań dokonywane przez C. w S. na rzecz spółki były faktycznie traktowane przez S. jako wykonanie zobowiązań skarżącej wynikających z Umowy Zakupu Linii Pakującej. Podstawami faktycznymi do zawarcia ugody z S. były:

  1. decyzja skarżącej o zaprzestaniu produkcji w fabryce w A i niedokonywaniu dalszych zamówień opakowań kartonowych z S.;
  2. okoliczność, że powyższa decyzja skarżącej naruszała zarówno zobowiązania skarżącej wobec S. wynikające z Umowy Zakupu Linii Pakującej, jak i zobowiązania C. wobec S. wynikające z umowy zakupu opakowań kartonowych od S., zawartej w wykonaniu Umowy Ramowej;
  3. okoliczność, że niewykonanie opisanych powyżej zobowiązań umownych narażało skarżącą na roszczenia S. i C. o zapłatę kar umownych, odpowiednio: na podstawie Umowy Zakupu Linii Pakującej oraz na podstawie Umowy Ramowej

Dodatkowo spółka wyjaśniła, że na podstawie ugody zawartej z S. przez C. działającą w imieniu i na rzecz skarżącej, doszło zarówno do rozwiązania Umowy Zakupu Linii Produkcyjnej, jak i umowy zawartej przez C. bezpośrednio z S. w związku z Umową Ramową. W tym stanie faktycznym wnioskodawczyni zadała następujące pytania:

  1. Czy kary umowne zapłacone przez skarżącą z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. Z 2014 r. poz. 851) – dalej "u.p.d.o.p."?
  2. W jakim okresie skarżąca powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem skarżącej kary umowne zapłacone przez spółkę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust 1 u.p.d.o.p. W ocenie spółki, pomiędzy wydatkiem w postaci kar umownych a przychodami skarżącej istnieje związek przyczynowo - skutkowy, o którym mowa w art. 15 ust.1 u.p.d.o.p., a ani kara umowna za przedterminowe rozwiązanie umowy, ani kara umowna z tytułu niezrealizowania zamówień nie mieści się w zakresie hipotezy przepisu art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p., dlatego wydatki na uiszczenie kar umownych mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Spółka powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania w dacie poniesienia wydatku (zapłaty kar), tj. w dniu, w którym skarżąca ujęła w księgach rachunkowych koszt kar umownych na podstawie otrzymanej noty księgowej.

We wskazanej na wstępie interpretacji indywidualnej z 22 sierpnia 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający z upoważnienia Ministra Finansów uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Stwierdził, że w realiach niniejszej sprawy nie budzi zastrzeżeń organu podatkowego wypełnianie przez przedmiotowy wydatek przesłanek negatywnych. Organ potwierdził stanowisko skarżącej, że w sprawie nie znajduje zastosowania art. 16 ust.1 pkt 22 u.p.d.o.p.

Stanowiący przedmiot zapytania wydatek w postaci kar umownych z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz braku realizacji planu zakupów, został poniesi...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »