NSA: Nieprawidłowości muszą zostać wskazane w protokole kontroli podatkowej

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 291 § 4 O. p., kontrola podatkowa zostaje zakończona w dniu doręczenia protokołu kontroli. Skoro tak, to ujawnienie nieprawidłowości i ocena prawna nieprawidłowości już po doręczeniu protokołu kontroli nie ma znaczenia dla skutku przewidzianego w art. 165b § 1 O. p. – możliwości wszczęcia postępowania podatkowego w tej sprawie.

Teza

Ustalenie faktyczne kontroli jest ujawnioną nieprawidłowością, o której mowa w art. 290 § 2 pkt 5 w zw. z art. 165b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), jeżeli w przedstawionej w protokole kontroli ocenie prawnej, obowiązkowej na podstawie art. 290 § 2 pkt 6a (cyt.) ustawy, zostanie ocenione jako niezgodna z prawem podatkowym nieprawidłowość.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia WSA (del.) Mirosław Surma, Protokolant Bernadetta Pręgowska, po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 października 2015 r. sygn. akt I SA/Sz 839/15 w sprawie ze skargi T. [...] I. sp. z o.o. z siedzibą w N. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 15 maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za 2006 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie na rzecz T. [...] I. sp. z o.o. z siedzibą w N. kwotę 3.600 (słownie: trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 22 października 2015 r., I SA/Sz 839/15, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie po rozpoznaniu skargi T. [...] Spółka z o.o. z siedzibą w N. (dalej: spółka, podatnik, strona, skarżąca) uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 15 maja 2015 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. z dnia 3 lutego 2014 r. oraz umorzył postępowanie w sprawie.

Sąd przedstawił następujący stan faktyczny sprawy.

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 maja 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie uchylił w całości decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w G. z dnia 3 lutego 2014 r. określającą spółce, w związku z dokonaną transakcją z podmiotem powiązanym, wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób prawnych za 2006 r. w kwocie 229.518,00 zł i określił wysokość tego zobowiązania podatkowego w kwocie 89.419 zł. Wskazano, że w okresie od lipca do listopada 2012 r. pracownicy Urzędu Skarbowego przeprowadzili w spółce kontrolę podatkową w zakresie prawidłowości rozliczania się z budżetem państwa z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za okres od 1 stycznia 2006 r. do 31 grudnia 2008 r., której ustalenia zawarto w protokole doręczonym stronie 8 listopada 2012 r. Podatnik wniósł zastrzeżenia i złożył wyjaśniania do tego protokołu. W protokole organ podatkowy wskazał, m.in., że spółka powstała 1988 r., została wpisana do rejestru przedsiębiorców (KRS) w dniu 26 stycznia 2007 r., przedmiotem jej działalności było wykonywanie robót ogólnobudowlanych związanych ze wznoszeniem budynków. Wspólnikami spółki byli R.K. – Prezes Zarządu (9 udziałów o wartości 45.000 zł), J. P., - wspólnik (1 udział o wartości 5.000 zł). Spółka dokonywała sprzedaży nieruchomości, udziałów w nieruchomości oraz usług montażowo instalacyjnych w wybudowanych budynkach.

W zakresie roku podatkowego 2006 r., w oparciu o dokumenty źródłowe ustalono, że spółka zaniżyła kwotę przychodu o kwotę 0,01 zł, wykazując w złożonej w dniu 17 kwietnia 2006 r. korekcie zeznania jego wysokość w kwocie 716.542,07 zł, tymczasem w postępowaniu kontrolnym przychody ustalono na kwotę 716.542,08 zł. Z ustaleń wynikało także, że spółka dokonała transakcji sprzedaży udziału w nieruchomości w S. przy ul. N. [...] i [...] na rzecz G. i R. K., będącego członkiem zarządu spółki i jednocześnie wspólnikiem posiadającym większość udziałów, uznając tę transakcję za zawartą pomiędzy podmiotami powiązanymi, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 ze zm., dalej: "u.p.d.o.p."). W protokole wskazano na obowiązki podatników wynikające z art. 9a ust. 1 ww. ustawy dotyczące sporządzania dokumentacji podatkowej takiej transakcji, wskazano na wezwanie Prezesa zarządu do przedstawienia takiej dokumentacji, jej przedłożenie i dołączenie do protokołu w formie załączników.

W dniu 7 stycznia 2013 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego wszczął wobec spółki postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych za rok 2006. W trakcie postępowania podatkowego organ podatkowy I instancji ustalił, że w roku 2006 spółka uzyskała przychody w wysokości 716.542,08 zł, zaś wartość kosztów uzyskania przychodów wynikająca z ksiąg wynosiła 678.690,88 zł. Organ podatkowy nie zakwestionował w toku postępowania rzetelności czy niewadliwości ksiąg podatkowych spółki, stwierdził natomiast, że spółka w roku 2006 zawarła transakcję z podmiotami powiązanymi, o których mowa w art. 11 ust. 4 i ust. 5 u.p.d.o.p. – G. K., będącą prokurentem Spółki i R. K. – Prezesem Zarządu posiadającym 9 z 10 udziałów Spółki.

W konsekwencji dokonanych ustaleń, na podstawie art. 11 ust. 1 u.p.d.o.p., transakcja z 16 grudnia 2006 r. sprzedaży udziału w prawie wieczystego użytkowania gruntu i prawie do udziału w budowanym budynku mieszkalnym została uznana przez organ za przeprowadzoną w warunkach różniących się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, w wyniku czego uznano, że spółka wykazała dochody niższe niż należałoby oczekiwać gdyby powiązania z małżonkami nie istniały, a w związku z tym na podstawie art. 11 ust. 1 i 2 tej ustawy, Naczelnik Urzędu Skarbowego oszacował ich wysokość, stosując metodę porównywalnej ceny niekontrolowanej, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt ustawy oraz rozporządzenia Ministra Finansów z 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (dalej :"rozporządzeniem w sprawie cen transferowych").

Organ I instancji wyliczył, że średnia cena brutto za 1 m² lokalu mieszkalnego w budynku przy ul. N. [...] i [...] z 7 umów przedwstępnych podpisanych w 2006 r. wyniosła 2.930,10 zł, co oznaczało średnią cenę netto 2.738,41 zł/m². Tymczasem średnia cena za 1 m² dla państwa K. wynosiła 701,33 zł netto. Wobec stwierdzenia, że G. i R. K. nabyli 593 m² lokalu mieszkalnego organ podatkowy wyliczył, że łączny przychód z tytułu sprzedaży lokali mieszkalnych przez spółkę powinien wynosić 1.623.877,13 zł. Stąd też uznano, że w związku z transakcją z podmiotami powiązanymi – małżonkami - spółka zaniżyła dochód o kwotę 1.207.989,28 zł (1.623.877,13 zł - 415.887,85 zł). W konsekwencji, w decyzji z dnia 3 lutego 2014 r. organ I instancji określił spółce podatek dochodowy od osób prawnych za 2006 r. w związku z transakcją z 16 grudnia 2006 r. zawartą z podmiotem powiązanym w kwocie 229.518,00 zł (według stawki 19 %).

Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie po rozpatrzeniu całości sprawy, uchylił decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego i jednocześnie określił spółce wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych za 2006 r. w związku z transakcją dokonaną z podmiotem powiązanym w kwocie 89.419 zł. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia odniósł się do zarzutu przedawnienia zobowiązania podatkowego, stwierdzając, że nie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych za 2006 r. z upływem roku 2012, gdyż pismem z dnia 15 listopada 2012 r. (doręczonym spółce 3 grudnia 2012 r.) właściwy organ - naczelnik urzędu skarbowego - upoważniony do realizacji tych zadań zarówno jako finansowy organ postępowania przygotowawczego jak też jako organ podatkowy, zawiadomił spółkę, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego został zawieszony wskutek wystąpienia przesłanki, o której mowa w art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749, ze zm., dalej zwanej "O.p."). Tym samym został spełniony warunek o konieczności informowania podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia przez właściwy organ, wynikający z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2012 r. oraz z interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 2 października 2012 r.

Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie powołując się na art. 11 ust. 1, ust. 4, ust. 5 i ust. 5a u.p.d.o.p. w kwestii oceny transakcji zbycia udziału w obu nieruchomości dokonanej 16 grudnia 2006 r. uznał za zasadne twierdzenie organu I instancji, że pomiędzy spółką a małżonkami zachodziła wielość rodzajów powiązań, o których mowa w tych przepisach. Następnie, organ odwoławczy - uznając częściowo zarzut odwołania co do naruszenia § 6 rozporządzenia, tj. że organ I instancji powierzchownie dokonał porównania transakcji, bowiem bez uwzględnienia transakcji porównywalnych tj. sprzedaży lokali podmiotom niezależnym - dokonał ustalenia warunków rynkowych przedmiotowej transakcji oraz określenia dochodu spółki, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, uwzględniając opisane szczegółowo w uzasadnieniu decyzji okoliczności znane w dniu 16 grudnia 2016 r. (nie zaś w I kwartale 2005 r.), a dotyczące sytuacji finansowej spółki, warunków finansowania inwestycji (w tym współfinansowania przez małżonków) stanu jej realizacji, zwracając uwagę na hurtowy charakter nabycia lokali przez małżonków oraz biorąc pod uwagę dane statystyczne w zakresie cen 1m² nieruchomości obowiązujących w województwie oraz na rynku ogólnopolskim w latach 2006 -2007. Uznano także, że cena wynikająca z zawartej przez spółkę transakcji sprzedaży udziału w budowanej nieruchomości nie odpowiadała warunkom rynkowym, nie akceptując jednocześnie ceny 1m² wyliczonej przez organ I instancji w zaskarżonej decyzji, przyjmując jednocześnie cenę 1.670,92 zł brutto, odpowiadającą cenie wskazanej przez stronę oraz własnym ustaleniom, dokonanym w oparciu o dane statystyczne. Przyjmując cenę netto 1.561,61 zł za 1 m i 593 m² powierzchni nabytych lokali, organ odwoławczy wyliczył wartość transakcji z dnia 16 grudnia 2006 r. na kwotę 926.034,73 zł. W konsekwencji organ odwoławczy wskazał, że wartość zaniżonego przez spółkę dochodu z transakcji określić należało na kwotę 510.146,88 zł (926.034,73 zł - 415.887,85 zł). Organ uznał za celowe pomniejszenie wcześniej podanej wartości dochodu spółki o oszacowaną hipotetyczną kwotę odsetek, która przysługiwałaby od pozyskanego od małżonków kapitału, zaokrąglając ją do kwoty 39.522 zł. W związku z tym, przyjął wartość wcześniej wskazanego zaniżonego przez spółkę dochodu z tytułu transakcji z dnia 16 grudnia 2006 r. w wysokości 470.624,88 zł (926.034,73 zł - 415.887,85 zł - 39.522 zł).

W kwestii zarzutu naruszenia art. 121 § 1 i § 2 w związku z art. 81b § 1 pkt 2 lit. a), art. 193 § 6 oraz art. 290 § 2 pkt 6a O.p. przez pominięcie w protokole kontroli ustaleń dotyczących cen transakcyjnych, co z kolei miało pozbawić spółkę prawa do złożenia skutecznej korekty zeznania rocznego za 2006 r., organ zauważył, że protokół kontroli zawierał informacje o przedmiocie transakcji, zawierał jej opis oraz wskazanie, że dokonana została pomiędzy podmiotami powiązanymi. Stanął na stanowisku, że instytucja cen transferowych jest szczególnym sposobem określania dochodu dlatego nie uznał za obowiązkowe wskazanie jego wysokości w protokole sporządzonym po zakończeniu kontroli podatkowej - ograniczonej przedziałem czasu od momentu jej rozpoczęcia do zakończenia, z uwagi na konieczność dalszego gromadzenia dowodów i późniejszej ich analizy.

Za niezasadny uznano także zarzut naruszenia art. 193 § 6 O.p. z uwagi na fakt, że instytucja oszacowania dochodu w związku z transakcją dokonaną z podmiotem powiązanym nie jest poprzedzana stwierdzeniem nierzetelności czy wadliwości księgi podatkowej.

W ocenie organu zastosowanie art. 11 u.p.d.o.p. nie oznacza podważenia rzetelności ksiąg podatkowych podatnika. Oszacowanie dochodu w oparciu o ww. przepis polegało na wyliczeniu hipotetycznego dochodu podmiotu powiązanego, który uzyskałby gdyby nie doszło do przeprowadzania transakcji w warunkach nierynkowych (ustalonych lub narzuconych). Niemniej rzeczywisty dochód podatnika, nawet po zastosowaniu trybu przewidzianego w art. 11 ustawy pozostawał niezmieniony. Organ odwoławczy nie dopatrzył się także zasadności zarzutów naruszenia art. 187 § 3 oraz art. 197 § 1, a także art. 191 O.p. Jako bezpodstawny uznano również zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i ust. 2 u.p.d.o.p. poprzez nieuwzględnienie w procesie określania dochodu z transakcji w drodze oszacowania faktury VAT 7/2...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »