NSA. Nadużywanie władzy rodzicielskiej czy przemoc a prawo do ulgi prorodzinnej

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego co do zasady rodzic, wobec którego powstają uzasadnione podejrzenia nadużywania władzy rodzicielskiej, czy stwierdzono zachowania przemocowe, nie może skorzystać z ulgi prorodzinnej na równi z rodzicem prawidłowo i sumiennie wywiązującym się z obowiązków rodzicielskich, w świetle art. 27f ust. 1 pkt 1 w związku z art. 27f ust. 4 ustawy o PIT, tylko dlatego, że rodzice dzieci nie porozumieli się w przedmiocie proporcji odliczenia tej ulgi.

Przedmiotem sporu między podatniczką a organami podatkowymi była kwestia zastosowania ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.). Przyjęto, że wykonywanie władzy rodzicielskiej wobec dwójki małoletnich synów przez oboje rodziców, w sytuacji braku porozumienia pomiędzy nimi odnośnie przysługującej im proporcji co do zastosowania ulgi powoduje, że kwotę ulgi podatkowej należy rozdzielić między rodziców w częściach równych. Ojciec dzieci wykonywał, choć w zakresie ograniczonym, władzę rodzicielską wobec małoletnich synów. Faktyczne wykonywanie tej władzy, nawet w ograniczonym zakresie, uprawnia do ulgi na dzieci, a organy podatkowe nie mają podstaw do oceniania zakresu i poprawności faktycznego wykonywania tej władzy. Zdaniem organów podatkowych, skoro ojciec nie tylko posiadał, ale i wykonywał władzę rodzicielską, to był uprawniony wraz z matką dzieci do skorzystania z ulgi. Wobec faktu, że rodzice dzieci nie ustalili proporcji odliczenia dla każdego z nich, to zarówno stronie jako matce, jak i ojcu dzieci przysługuje odliczenie w takiej samej wysokości, tj. po połowie, zgodnie z art. 27f ust. 4 u.p.d.o.f.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę podatniczki. WSA uznał, że w sprawie możliwe są dwie opcje podziału ulgi podatkowej - albo zgodnie z porozumieniem zawartym przez obydwoje rodziców, albo - w braku porozumienia - po połowie dla każdego z rodziców. Skoro ojciec dzieci nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej i tę władzę faktycznie wykonywał, a nadto między rodzicami dzieci nie doszło do wspomnianego porozumienia jedynym rozwiązaniem był równy podział ulgi między rodziców małoletnich. WSA podzielił pogląd organów podatkowych, że nie były one uprawnione do oceny stopnia i jakości wykonywania przez ojca dzieci przysługującej mu władzy rodzicielskiej i nie można było uzależnić rozstrzygnięcia od stopnia finansowego zaangażowania ojca dzieci w proces ich wychowania i zabezpieczenie im koniecznych warunków bytowych. WSA stwierdził, że aspekt finansowy wykonywania władzy rodzicielskiej stanowi argumentację pozaprawną, której organy podatkowe nie mogły uwzględnić, stosując obowiązujące przepisy prawa podatkowego.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił powyższy wyrok WSA oraz decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej.

NSA wskazał, że ulga prorodzinna była wielokrotnie przedmiotem oceny Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wypracowano jednolite stanowisko, zgodnie z którym celem nabycia prawa do odliczenia tej ulgi niezbędne jest zarówno posiadanie wła...