NSA. Nabycie innego towaru niż na fakturze a prawo do odliczenia VAT

Przepis art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług należy rozumieć w ten sposób, że jeżeli przedmiotem dostawy nie jest ten towar, który został wskazany na fakturze, a inny, nie ma podstaw do odmówienia prawa do odliczenia podatku z całej faktury, lecz tylko tej części podatku, która nie odpowiada rzeczywistości, co oznacza, że podatnikowi - z uwagi na zasady neutralności i proporcjonalności - przysługuje prawo do odliczenia podatku w części odpowiadającej rzeczywistej wartości transakcji - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Adam Bącal, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (spr.), Sędzia NSA Danuta Oleś, Protokolant Marek Kleszczyński, po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 1 września 2017 r., sygn. akt I SA/Łd 680/17 w sprawie ze skargi M. C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (obecnie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi) z dnia 26 września 2014 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za okresy od stycznia do maja, za sierpień i wrzesień 2008 r.:

  1. uchyla zaskarżony wyrok w całości,
  2. uchyla zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 26 września 2014 r., nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w L. z dnia 12 grudnia 2013 r. nr [...],
  3. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi na rzecz M. C. kwotę 5.100 (słownie: pięć tysięcy sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z 1 września 2017 r., w sprawie I SA/Łd 680/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę M. C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 września 2014 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do maja, sierpień i wrzesień 2008 r.

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że zaskarżoną decyzją Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w L. z 12 grudnia 2013 r., którą określono Skarżącemu za poszczególne miesiące 2008 r. odpowiednio zobowiązania podatkowe w podatku od towarów i usług oraz nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Dyrektor Izby Skarbowej za prawidłowe uznał stanowisko organu I instancji co do tego, że Skarżący bezzasadnie odliczył podatek naliczony wykazany w fakturach wystawionych przez K. sp. z o.o. w C., dokumentujących nabycie paliwa. W ocenie organu faktury te nie potwierdzały rzeczywistych transakcji gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotowym (przedmiotem zakupu nie był olej napędowy, lecz odbarwiony olej opałowy), jak i podmiotowym (wystawca faktury nie był właścicielem tego oleju). W związku z powyższym Dyrektor Izby Skarbowej za trafne uznał w niniejszej sprawie stanowisko Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej, że wobec treści art. 86 ust. 1 i 2 w związku z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: u.p.t.u.) Skarżącemu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w ww. fakturach.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. W skardze do WSA w Łodzi Podatnik zarzucił Dyrektorowi Izby Skarbowej naruszenie:

  • art. 122, art. 187 § 1, art. 180 § 1 i art. 191 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.), w zakresie w jakim organy nie wykazały, że Skarżący nie podjął możliwych działań, a więc nie dochował należytej staranności kupieckiej, aby sprawdzić, czy jego kontrahent, którego faktury zakwestionowano w postępowaniu, rzeczywiście i zgodnie z przepisami podatkowymi prowadził działalność gospodarczą i czy transakcje te nie stanowią oszustwa podatkowego;
  • art. 120, art. 121 § 1, art. 122, w związku z art. 187 § 1 i art. 191 O.p., poprzez niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego, niepozyskanie wszelkich możliwych dowodów, które pozwoliłyby w sposób rzetelny przedstawić i ustalić stan faktyczny sprawy oraz dokonanie oceny pozyskanych dowodów i materiałów w sposób dowolny i nieobiektywny;
  • art. 191 O.p. ,poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń organu I instancji z zebranym materiałem dowodowym oraz z zasadami logiki i doświadczenia życiowego;
  • art. 194 § 1 w związku z art. 210 § 4 O.p., poprzez zaniechanie uzasadnienia pominięcia dowodu z dokumentu urzędowego, jakim było zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z 29 maja 2012 r., które poświadczało, że kwestionowany przez organy kontrahent w okresie przeprowadzania transakcji był czynnym podatnikiem podatku VAT i jednocześnie potwierdzało, że otrzymane przez Skarżącego od tego kontrahenta potwierdzenie zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT UE na druku VAT-5 UE nie było sfałszowane, podrobione, ale fatycznie wydane przez właściwy organ;
  • art. 210 § 4 O.p., poprzez ograniczenie uzasadnienia decyzji do przedstawienia wniosków i materiałów świadczących zdaniem organów o przestępczej działalności ww. firmy i ograniczenie rozważań w kwestii najistotniejszej w sprawie, jaką jest świadomość, czy wiedza Skarżącego co do nierzetelnej działalności kontrahenta, którego faktury są kwestionowane;
  • art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a) u.p.t.u., w związku z art. 167 i art. 168 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2016 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L. Nr 347/1, dalej: dyrektywa 2006/112/WE) oraz art. 96 u.p.t.u., poprzez bezpodstawne pozbawienie Podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego, mimo że ustalony stan faktyczny i zgromadzony materiał dowodowy nie dawał podstaw do zastosowania ograniczeń w odliczeniu, tym bardziej, że z okoliczności sprawy wynikało, że Skarżący nie uczestniczył w sposób świadomy w nieuczciwych transakcjach i nie miał wiedzy, że transakcje te dotknięte są jakimikolwiek nieprawidłowościami;
  • art. 70 § 6 pkt 1 O.p., poprzez błędne przyjęcie, że 15 listopada 2012 r. nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych Skarżącego.

2.2. Dyrektor Izby Skarbowej w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

2.3. Wyrokiem z 14 maja 2015 r. sygn. akt I SA/Łd 1307/14 WSA w Łodzi uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej, z uwagi na przedawnienie objętych tą decyzją zobowiązań podatkowych.

2.4. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 15 marca 2017 r. w sprawie I FSK 1551/15 uchylił opisany wyżej wyrok WSA w Łodzi, wskazując na zasadność skargi kasacyjnej organu w zakresie zarzutu naruszenia art. 70 § 6 pkt 1 O.p. i przyjmując, że w sprawie nie nastąpiło przedawnienie przedmiotowych zobowiązań podatkowych Skarżącego.

3. Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

3.1. WSA w Łodzi nie stwierdził podstaw do uwzględnienia skargi.

3.2. W ocenie Sądu, poczynione w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne pozwalały na przyjęcie przez organy podatkowe rozstrzygające sprawę, że kontrahent Skarżącego i zarazem wystawca spornych faktur zajmował się wprowadzaniem do obrotu produktu powstałego z odbarwiania oleju opałowego. Pozwalały także na stwierdzenie, że - wbrew decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w K. z 12 kwietnia 2013 r. [...], określającej K. sp. z o.o. zobowiązanie w podatku VAT za okres od grudnia 2007 r. do marca 2008 r. - faktury wystawione przez ten podmiot nie dokumentują rzeczywistych transakcji gospodarczych, a tym samym nie mogą stanowić podstawy do obniżenia podatku należnego u kontrahentów tego podmiotu (nabywców paliwa). Dotyczy to także - zdaniem Sądu - Skarżącego. W kontekście powyższego Sąd zwrócił uwagę, że:

  • u kontrahenta Skarżącego nie przeprowadzono czynności sprawdzających, gdyż nie ustalono miejsca przechowywania jego dokumentacji księgowej; prezes zarządu spółki K., tj. B. Z. była skazana wyrokiem SR w B. z 18 listopada 2011 r. w sprawie [...] za przestępstwo polegające na tym, że nie wskazała osoby upoważnionej do reprezentowania jej w trakcie kontroli oraz nie przedłożyła w wyznaczonym terminie żadnych dokumentów, wskutek czego udaremniła przeprowadzenie czynności służbowych pracownikom urzędu skarbowego; przypisane B. Z. przestępstwo popełnione zostało w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r., jednakże - zdaniem Sądu - była to stała praktyka stosowana przez B. Z., polegająca na tym, że ilekroć działalność prowadzonych przez nią podmiotów była kontrolowana przez organy podatkowe, nie były dostępne dokumenty źródłowe pozwalające na ocenę prawidłowości jej rozliczeń z budżetem;
  • B. Z. została prezesem (i jednocześnie udziałowcem) spółki i funkcję tę sprawowała do 25 września 2009 r.; podczas kilkukrotnych zeznań nie była jednak w stanie wskazać od jakich podmiotów spółka nabywało paliwo, które następnie odsprzedawała, podobnie zresztą jak drugi udziałowiec spółki, a także księgowa oraz inni pracownicy zatrudnieni w spółce; zdaniem Sądu, zasady wiedzy i doświadczenia życiowego nie pozwalają na uznanie owej niewiedzy za usprawiedliwioną w przypadku prezesa zarządu, podejmującego decyzje w zakresie obrotu paliwami oraz księgowej, przez której ręce musiały przechodzić wszystkie faktury w tym także te, dokumentujące nabycie paliwa następnie odsprzedawanego przez spółkę;
  • analiza rachunków bankowych spółki przeprowadzona przez Urząd Kontroli Skarbowej w K. doprowadziła do wniosku, że dostawcami paliwa do K. były spółki "A." i "F."; odnośnie spółki "A." ustalono, że nie prowadziła ona faktycznej działalności gospodarczej, zajmowała się natomiast wprowadzaniem do obrotu gospodarczego odbarwionego oleju opałowego; spółka F. jest natomiast objęta śledztwem prowadzonym przez Komendę Wojewódzką Policji w K. w sprawie zorganizowanej grupy przestępczej funkcjonującej od stycznia 2007 r. do 21 lipca 2009 r., mającej na celu popełnianie przestępstw związanych z obrotem paliwami, w szczególności nabywaniem oleju opałowego, a następnie odbarwianiem go i wprowadzaniem do obrotu;
  • istnieją także dowody bezpośrednio łączące kontrahenta Skarżącego z osobami, które trudniły się procedurą odbarwiania oleju opałowego: W. S. - przedstawiciel spółki w S., który miał prawo do korzystania z konta spółki i dokonywania zakupów związanych z bieżącą działalnością oddziału, mocą prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w L. z 14 maja 2012 r. ([...]) został skazany za udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na zmianie przeznaczenia w użyciu oleju opałowego dla celów grzewczy na olej napędowy, a następnie dystrybucji tego wyrobu, jak również używaniu fikcyjnych i nierzetelnych faktur; w zeznaniach i wyjaśnieniach uczestników grup przestępczych zajmujących się odbarwianiem oleju opałowego spółka jest wymieniana jako podmiot, przy pomocy którego wprowadzano do obrotu uzyskany w tym procederze produkt.

3.3. W ocenie Sądu, organy wykazały także, że w okolicznościach sprawy Skarżący nie wykazał się należytą starannością kupiecką - podjął współpracę z nieznaną sobie firmą, przyjął ofertę od nieznanych osób, nie sprawdzając ich wiarygodności ani faktycznego umocowania, zamawiał paliwo telefonicznie, regulował należności za dostawę w formie gotówkowej przedstawicielowi handlowemu, który dostarczał paliwa, nigdy nie był w siedzibie firmy, nie żądał także certyfikatu jakości dostarczonego paliwa, ani potwierdzenia źródła jego pochodzenia. Sąd podkreślił, że Skarżący oświadczył, że kupowane paliwo gromadził dla celów działalności gospodarczej (transportowej) w zbiorniku o pojemności 22 000 litrów, co spełnia przesłanki uznania go za stację zakładową w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych (Dz. U. Nr 169, poz. 1200) i skutkuje o...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »