NSA. Moment poniesienia wydatku a prawo do ulgi mieszkaniowej w PIT

Kwota zadatku otrzymanego przy zawarciu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości i wydatkowana na spłatę kredytu zaciągniętego przez podatnika na nabycie budynku mieszkalnego korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli następnie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej przenoszącej własność nieruchomości, a kwota zadatku została zaliczona na poczet ceny sprzedaży nieruchomości - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodnicząca - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska - Nowacka, Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Paweł Dąbek, Protokolant Agata Milewska, po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 stycznia 2016 r. sygn. akt I SA/Gl 834/15 w sprawie ze skargi M. B. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 30 marca 2015 r., nr IBPBII/2/415-1197/14/MMa w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

  1. uchyla w całości zaskarżony wyrok,
  2. uchyla w całości zaskarżoną interpretację indywidualną,
  3. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz M. B. kwotę 820 (słownie: osiemset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2016 r. o sygn. I SA/Gl 834/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę M. B. (dalej: skarżąca) na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów (dalej: organ lub Dyrektor IS) z dnia 30 marca 2015 r. o nr IBPBII/2/415-1197/14/MMa w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych. Jako podstawę prawną powołano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Wyrok jest dostępny (podobnie, jak inne cytowane w uzasadnieniu orzeczenia) na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez WSA w Gliwicach).

2.1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w uzasadnieniu wyroku podał, że we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego skarżąca wyjaśniła, iż w dniu 3 kwietnia 2012 r. nabyła z małżonkiem, w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, prawo własności budynku mieszkalnego wraz z gruntem i zamieszkała w nim razem z rodziną. Zakup tej nieruchomości został częściowo sfinansowany kredytem hipotecznym, na podstawie umowy kredytu bankowego zawartej w dniu 27 marca 2012 r. Na podstawie spadkobrania po ojcu (zmarłym w dniu 9 marca 2011 r.), a następnie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego z dnia 24 lipca 2013 r. została współwłaścicielem 263/600 części innego budynku mieszkalnego. W związku ze znacznymi kosztami obsługi zaciągniętego kredytu na zakup zamieszkiwanego budynku mieszkalnego, w uzgodnieniu z pozostałymi współwłaścicielami, podjęła działania zmierzające do sprzedaży odziedziczonej nieruchomości, z zamiarem spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego na dom, w którym zamieszkuje wraz z rodziną. W dniu 27 grudnia 2013 r. w formie aktu notarialnego została zawarta przedwstępna umowa sprzedaży odziedziczonej nieruchomości. Strony określiły w akcie notarialnym końcowy termin zawarcia umowy ostatecznej do 31 marca 2015 r., cenę sprzedaży nieruchomości na kwotę 600.000 zł oraz kwotę zadatku tytułem zawarcia umowy przedwstępnej w łącznej kwocie 150.000 zł, która miała zostać zaliczona na poczet ceny sprzedaży i stanowiła zabezpieczenie zawarcia umowy ostatecznej. Po wpłynięciu zadatku na rachunek bankowy i odliczeniu od niego kwoty 6.000 zł tytułem prowizji dla pośrednika w sprzedaży nieruchomości, skarżąca dokonała w dniu 31 grudnia 2013 r. nadpłaty kapitału kredytu hipotecznego (częściowej spłaty kredytu), w kwocie 144.000 zł. W wykonaniu umowy przedwstępnej doszło do zawarcia w dniu 27 czerwca 2014 r. ostatecznej umowy sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego. Na poczet ceny sprzedaży nieruchomości został zaliczony zadatek w kwocie 150.000 zł. Pozostała cena sprzedaży odpowiadająca udziałowi wnioskodawczyni w omawianej nieruchomości została przeznaczona na całkowitą spłatę kredytu mieszkaniowego w kwocie 115.165,64 zł. W konsekwencji cały dochód ze sprzedaży udziału w nieruchomości w wysokości 263.000 zł został przeznaczony na spłatę kredytu zaciągniętego na nabycie budynku mieszkalnego wraz z gruntem. Skarżąca nie dokonywała sprzedaży w ramach działalności gospodarczej, a obie nieruchomości znajdują się w Polsce.

W tak przedstawionym stanie faktycznym skarżąca sformułowała pytanie: czy kwota zadatku otrzymanego przy zawarciu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego, przeznaczona na spłatę kredytu zaciągniętego przez podatnika na nabycie budynku mieszkalnego przed dniem uzyskania przychodu, korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U z 2012 r. poz. 361 ze zm.; dalej: u.p.d.o.f.)? Zdaniem skarżącej, kwota zadatku otrzymana przy zawarciu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego, przeznaczona na spłatę kredytu zaciągniętego przez podatnika na nabycie budynku mieszkalnego przed dniem uzyskania przychodu, korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. pod warunkiem, że doszło do zawarcia ostatecznej umowy przenoszącej własność nieruchomości, a kwota zadatku została zaliczona na poczet ceny sprzedaży nieruchomości.

2.2. W interpretacji indywidualnej z dnia 30 marca 2015 r. Dyrektor IS uznał stanowisko skarżącej za nieprawidłowe. Odwołując się do art. 21 ust. 1 pkt 131 i art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c u.p.d.o.f. oraz art. 155 § 1 i art. 389 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej k.c.) stwierdził, że zwolnienie z opodatkowania dotyczy przychodu ze sprzedaży nieruchomości, jeżeli przychód ze sprzedaży tej nieruchomości podatnik wydatkuje na warunkach określonych w ustawie. Nie chodzi zatem o to, aby na własne cele mieszkaniowe podatnik wydatkował jakiekolwiek środki, ale wydatkować ma środki uzyskane wyłącznie ze sprzedaży danej nieruchomości. Żeby zaś mówić, iż w dacie wydatkowania podatnik wydatkował środki ze sprzedaży, to do tej sprzedaży musi przecież dojść przed wydatkowaniem. Inaczej mówiąc środki, którymi posługuje się podatnik w danym czasie nie są środkami ze sprzedaży skoro sprzedaży jeszcze nie było w momencie, kiedy było wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe. Zdaniem Dyrektora IS, spłatę kredytu oraz odsetek od tego kredytu zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na nabycie budynku mieszkalnego wraz z gruntem uznaje się za wydatek na własne cele mieszkaniowe, jednak stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f., nabycie musi nastąpić ze środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości i do wydatkowania środków ma dojść nie wcześniej niż w dniu sprzedaży nieruchomości. W konsekwencji początkiem terminu, od jakiego można ponosić wydatki uwzględnione do obliczenia dochodu zwolnionego zgodnie z wcześniejszymi wyjaśnieniami jest dzień odpłatnego zbycia, czyli dzień w którym zastała zawarta przez strony umowa sprzedaży udziału w nieruchomości, tj. w konkretnym przypadku dzień 27 czerwca 2014 r.

Odnosząc się do przywołanej przez skarżącą interpretacji indywidualnej podkreślił, że dotyczy ona poprzednio obowiązującego stanu prawnego (do dnia 31 grudnia 2006 r.), a następnie dokonując analizy przepisów odnoszących się do spornego zwolnienia obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2007 r. i od dnia 1 stycznia 2009 r. stwierdził, że art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. e u.p.d.o.f. (w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. ma zupełnie inne brzmienie niż art. 21 ust. 1 pkt 131 u.p.d.o.f. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., a tym samym przewiduje inny zakres zwolnienia przy czym w tym przepisie zawarty jest zwrot "począwszy od dnia odpłatnego zbycia". Tym samym przepis ten wprowadził dodatkowy warunek, który musi spełniać podatnik, aby skorzystać ze zwolnienia, a którego to warunku nie zawierał art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. e u.p.d.o.f. obowiązującej od dnia 31 grudnia 2006 r.

2.3. Skarżąca wezwała organ do usunięcia naruszenia prawa, w wyniku którego Dyrektor IS podtrzymał swoje stanowisko zajęte w zaskarżonej interpretacji indywidualnej.

3. Postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach.

3.1. Po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa skarżąca wniosła skargę do WSA w Gliwicach, w której zawarła wniosek o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania sądowego. Powołując w uzasadnieniu dotychczasową argumentację stwierdziła, że stanowisko organu jest krzywdzące i nie znajduje odzwierciedlenia w obowiązującym stanie prawnym.

3.2. W odpowiedzi na skargę organ interpret...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »