NSA. Kiedy fiskus może zrezygnować z e-doręczeń?

W przypadku prawidłowo złożonego wniosku o doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej organ administracji nie ma wyboru, którą z form doręczeń - elektroniczną czy papierową - stosować. Jednakże w sytuacji, w której wniosek strony nie został uwzględniony z uwagi na jego wady, czemu organ dał wyraz w stosownym postanowieniu, organ ma prawo doręczania pism w sposób tradycyjny - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka, Sędziowie: NSA Tomasz Kolanowski (sprawozdawca), WSA del. Agnieszka Krawczyk, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej O. [...] S.A. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 lipca 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 795/15 w sprawie ze skargi O. [...] S.A. z siedzibą w W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia 12 lutego 2015 r. nr [...] w przedmiocie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Przedmiotem skargi kasacyjnej jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 22 lipca 2015 r., I SA/Kr 795/15, oddalający skargę O. S.A. w W. (dalej: skarżąca) na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 12 lutego 2015 r. w przedmiocie nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności.

Sąd pierwszej instancji przedstawiając stan sprawy wskazał, że postanowieniem z 21 listopada 2014 r. Burmistrz W. orzekł o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej Burmistrza W. z 21 listopada 2014 r. w sprawie określenia skarżącej spółce wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2009.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ l instancji przywołał treść art. 239a oraz art. 239b § 1 pkt 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.; dalej: O.p.) i stwierdził, że do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za rok 2009 pozostał okres krótszy niż 3 miesiące, co uprawdopodabnia, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane.

Na powyższe postanowienie strona skarżąca wniosła zażalenie. W zażaleniu zarzucono brak prawidłowego doręczenia zaskarżonego postanowienia, wyjaśniając, że organ nie uwzględnił, iż pismem z 6 sierpnia 2014 r. skarżąca spółka wniosła o doręczanie korespondencji w postępowaniu podatkowym w przedmiotowej sprawie za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Z uwagi na fakt, że zaskarżone postanowienie nie zostało doręczone w sposób określony w art. 152a O.p., w ocenie strony skarżącej przyjąć należy, że nie zostało ono w ogóle doręczone. W dalszej części zażalenia zarzucono naruszenie art. 121 § 1 O.p. oraz art. 239b § 2 O.p.

Postanowieniem z 12 lutego 2015 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu odnosząc się do skuteczności zaskarżonego postanowienia stwierdzono, że wskazany organowi podatkowemu adres mailowy: (...) nie spełnia wymogów dla doręczenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej, dlatego też konieczne było doręczenie zaskarżonego postanowienia w formie pisemnej i takie doręczenie Kolegium uznało za skuteczne i prawidłowe.

Oceniając sprawę merytorycznie organ odwoławczy stwierdził, że, aby można było nadać decyzji nieostatecznej rygor natychmiastowej wykonalności, muszą zostać spełnione kumulatywnie (łącznie) dwie przesłanki: po pierwsze musi zaistnieć co najmniej jeden z czterech warunków określonych w art. 239b § 1 O.p., po drugie organ podatkowy musi uprawdopodobnić, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. Zdaniem Kolegium w niniejszym przypadku spełniona została przesłanka wskazana w art. 239 b § 1 pkt 4 ustawy, tj. warunek krótkiego okresu do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W kwestii uprawdopodobnienia przez organ podatkowy, że zobowiązanie wynikające z decyzji nieostatecznej nie zostanie wykonane organ odwoławczy stwierdził, że podziela stanowisko organu l instancji, iż w sprawie istniało prawdopodobieństwo, że zobowiązanie wynikające z decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku za rok 2009 nie zostanie wykonane przez Podatnika przed terminem jego przedawnienia. Wskazano tu na brak współpracy skarżącej spółki z organami podatkowym w prawidłowym ustaleniu stanu faktycznego oraz przerzucanie obowiązku ustalenia stanu faktycznego na organ podatkowy, a przez to świadome i celowe przedłużanie toczącego się postępowania podatkowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego za 2009 r., co czyni wysoce prawdopodobnym, że zobowiązanie wynikające z decyzji nieostatecznej nie zostanie wykonane przed terminem przedawnienia.

Na powyższe postanowienie skarżąca spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. W skardze zarzucono naruszenie art. 228 § 1 pkt 1 O.p. w zw. z art. 152a, w zw. z art. 239 O.p. przez rozpatrzenie zażalenia i utrzymanie w mocy postanowienia Burmistrza W., które nie weszło do obrotu prawnego, gdyż nie zostało doręczone stronie postępowania; art. 210 § 4 w zw. z art. 239b § 2 O.p., wskutek braku uprawdopodobnienia, że zobowiązanie podatkowe wynikające z decyzji Burmistrza W. nie zostanie przez stronę skarżącą wykonane przed terminem przedawnienia.

W związku z tym wniesiono o uchylenie postanowień organów obu instancji i zasądzenie kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej p.p.s.a.) skargę oddalił.

Oceniając zarzuty związane z niewłaściwym doręczeniem postanowienia w przedmiocie nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności Sąd wskazał, że przepisy dotyczące doręczeń w formie elektronicznej nie wyłączają zasady pisemności postępowania administracyjnego. Jeśli doręczenie nastąpiło do rąk adresata (lub jego pełnomocnika), choćby w formie papierowej, to nie można powiedzieć, że nie doszło do doręczenia w jeden z przewidzianych przez przepisy sposobów. Tak doręczone orzeczenie wchodzi do obrotu prawnego, bowiem strona miała możliwość zapoznania się z jego treścią. Niedopuszczalna byłaby natomiast sytuacja odwrotna, a mianowicie gdyby organ doręczył decyzję w formie dokumentu elektronicznego, mimo iż strona o to nie wnioskowała i nie uzyskano na to jej zgody. Takie doręczenie nie wywołałoby skutku, a to z tej przyczyny, że nie można by było uznać, że strona miała możliwość zapoznania się z orzeczeniem. Racjonalny ustawodawca wychodzi bowiem z założenia, że umiejętność czytania jest powszechna (stąd zasada pisemności postępowania), natomiast nie jest powszechne posiadanie komputera z dostępem do internetu (stąd warunkowy charakter doręczeń elektronicznych).

Sąd uznał, że fakt złożenia przez stronę zażalenia na postanowienie organu pierwszej instancji w terminie świadczy o tym, że uchybienie organu przepisom o doręczeniach nie wywołało dla strony negatywnych skutków i nie pozbawiło jej możliwości obrony swych praw. Sąd podkreślił, że fakt doręczania korespondencji w postępowaniu podatkowym za pośrednictwem operatora pocztowego, nie zaś zgodnie z wnioskiem podatnika drogą elektroniczną, nawet gdyby został uznany za samoistne i jednostkowe naruszenie przepisów postępowania, i tak nie mógłby doprowadzić do uchylenia zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.

Skoro sposób doręczenia postanowienia nie wpłynął na jego wejście do obrotu prawnego, ani też nie spowodował żadnego uszczerbku w realizacji praw przysługujących stronie (zażalenie złożono w ustawowym terminie), to nie można przyjąć, by niezastosowanie wybranego przez stronę sposobu doręczenia mogło mieć lub miało jakikolwiek wpływ na wynik sprawy, a już zwłaszcza wpływ istotny.

Za niezasadny Sąd pierwszej instancji uznał zarzut naruszenia art. 239b § 2 O.p. W rozpatrywanej sprawie ustalono, że termin przedawnienia zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 r., co do którego rozstrzygała decyzja z 21 listopada 2014 r., upływał z dniem 31 grudnia 2014 r., a więc był krótszy niż 3 miesiące. Spełniona została zatem przesłanka do nadania ww. decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności z art. 239b § 1 pkt 4 O.p.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, sam fakt wniesienia odwołania od decyzji określającej zobowiązanie podatkowe oraz brak zapłaty zobowiązania z tej decyzji wynikającego rozpatrywany abstrakcyjnie, w oderwaniu od okoliczności konkretnej sprawy, nie stanowi uprawdopodobnienia niewykonania zobowiązania podatkowego. Fakt ten oraz inne okoliczności występujące w sprawie rozpatrywane w powiązaniu ze sobą mogą zostać uznane za spełnienie przesłanki z art. 239b § 2 O.p. Sąd zgodził się z argumentacją organów podatkowych, iż skoro Spółka nie uregulowała zobowiązania w prawidłowej wysokości przez ponad 4 lata, a w trakcie postępowania podatkowego nie dostarczała organowi podatkowemu koniecznych informacji dotyczących przedmiotu opodatkowania, to zachodzi prawdopodobieństwo, iż nie ureguluje tego zobowiązania przed okresem przedawnienia.

Nie ma natomiast w tej sprawie znaczenia to, że argumentacja organu nie odwołuje się do kwestii braku majątku. W sytuacji bowiem, gdy organy podatkowe powołały się na przesłankę zbliżającego się upływu terminu przedawnienia, uprawdopodobnienie niewykonania zobowiązania powinno mieć za punkt odniesienia tę właśnie przesłankę. Istotne są zatem okoliczności związane z upływem czasu, a nie inne, leżące po stronie podatnika, jak np. brak majątku lub dochodów.

W skardze kasacyjnej skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

  1. art. 141 § 4 p.p.s.a. poprzez nienależyte wyjaśnienie podstawy rozstrzygnięcia w zakresie:
    • istnienia obowiązku wydania przez Burmistrza W. postanowienia w formie dokumentu elektronicznego, opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowaneg...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »