NSA - Dopuszczalność retrospektywnej zmiany polityki rachunkowości

Prezentowany wyrok NSA dotyczy sytuacji, w której jednostka podlegająca podatkowi bankowemu zmieniła retrospektywnie zasady rachunkowości i uznała, że w wyniku tej operacji powstała nadpłata w podatku bankowym. Wystąpiła o interpretację, aby potwierdzić to stanowisko i uzyskać wynikającą z tego ochronę.

Teza

Na podstawie art .5 ust. 3 ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1836 ) w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2018 r., poz. 395 ze zm.) i pkt III 3.7 Krajowego Standardu rachunkowości Nr 7 z dnia 13 listopada 2018 r. (Dz. Urz. MF z 2019 r, poz. 2): retrospektywna zmiana zasad (polityki) rachunkowości, która nie dotyczy błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych, może zostać dokonana w stanie faktycznym uzasadniającym cel rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostki poprzez bardziej jasne przedstawienie jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodnicząca: Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Bogusław Woźniak, po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej ze skargi kasacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 27 października 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 169/20 w sprawie ze skargi P.[...] S.A. z siedzibą w B.-B. na interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 grudnia 2019 r. nr 0111-KDIB1-3.4016.6.2019.1.MBD UNP: 826853 w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od niektórych instytucji finansowych 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2. oddala skargę, 3. zasądza od P.[...] S.A. z siedzibą w B.-B. na rzecz Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej kwotę 460 (słownie: czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z 27 października 2020 r. sygn. akt I SA/Gl 169/20 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uwzględnił skargę P.[...] S.A. w B.-B. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 grudnia 2019 r. w przedmiocie podatku od niektórych instytucji finansowych i uchylił zaskarżoną interpretację oraz zasądził od organu na rzecz strony skarżącej 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan sprawy.

Spółka P. [...] wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej przepisów podatku od niektórych instytucji finansowych, w zakresie ustalenia, czy:

1) jest zobowiązana do skorygowania podstawy opodatkowania podatku bankowego za poszczególne miesiące (okresy rozliczeniowe) roku obrotowego, w którym ujęto skutki zmiany zasad (polityki) rachunkowości i ujawniono je w sprawozdaniu finansowym, tj. od stycznia 2018 r. do listopada 2018 r. (w tym do skorygowania deklaracji FIN-1 na podatek bankowy za te miesiące), w skutek czego po stronie Spółki powstanie nadpłata w podatku bankowym za te okresy,

2) jest zobowiązana do skorygowania podstawy opodatkowania podatku bankowego za poszczególne miesiące (okresy rozliczeniowe) okresu od lutego 2016 r. do grudnia 2017 r.(w tym do skorygowania deklaracji FIN-1 na podatek bankowy za te miesiące), w skutek czego po stronie Spółki powstanie nadpłata w podatku bankowym za te okresy).

We wniosku Spółka oświadczyła, że jest instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1083 ze zm.), od 1 lutego 2016 r. podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych, zgodnie z art. 4 pkt 9 podatku od niektórych instytucji finansowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1836, dalej: ustawa o podatku bankowym).

Za cały rok 2018 Spółka składała deklaracje podatkowe na podatek bankowy (dwanaście deklaracji FIN-1) oraz obliczała i wpłacała podatek bankowy.

W celu zapewnienia rzetelnego i jasnego przedstawienia obrazu sytuacji majątkowej oraz wyniku finansowego, Spółka dokonała w roku obrotowym trwającym od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r. (będącym też rokiem podatkowym) zmiany zasad (polityki) rachunkowości.

Do wskazanej zmiany zasad rachunkowości zastosowano pełne podejście retrospektywne (zastosowano zmienione zasady rachunkowości do transakcji, innych zdarzeń i warunków w taki sposób, jak gdyby zasady te były stosowane od zawsze), zgodnie z wymogami Krajowego Standardu Rachunkowości nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja". Pełne podejście retrospektywne oznacza, że zmiana dotyczy nie tylko bieżącego roku obrotowego, ale także wcześniejszych, wszystkich lat obrotowych (które trwały odpowiednio: od 1 lipca 2016 r. do 31 grudnia 2017 r., od 1 lipca 2015 r. do 30 czerwca 2016 r., itd.).

Wskutek powyższych zmian zasad rachunkowości doszło do zmniejszenia sumy wartości aktywów Spółki. Spółka ujęła zmiany pod datą 31 grudnia 2018 r. Zgodnie z Krajowym Standardem Rachunkowości nr 7, Spółka odniosła skutki zmiany przyjętych zasad rachunkowości na kapitał własny na dzień 31 grudnia 2018 r., wykazując je na mocy art. 8 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jako zysk (stratę) z lat ubiegłych. Chociaż ujęto te zmiany jednorazowo w kapitale własnym, to zmiany te zostały obliczone tak jakby od zawsze były stosowane te zmienione zasady rachunkowości.

W związku z omawianymi zmianami Spółka nie korygowała zestawienia obrotów i sald księgi głównej (tzw. obrotówki) za poszczególne miesiące 2018 r. (ani miesiące poprzednich lat obrotowych) ani nie otwierała ponownie ksiąg rachunkowych za rok 2018 (ani za poprzednie lata obrotowe), ponieważ nie przewidują tego ani nie dopuszczają przepisy rachunkowe.

Spółka przedstawiła swoje stanowisko twierdząc, w odniesieniu do obu pytań, że jest zobowiązana do skorygowania podstawy opodatkowania podatku bankowego za poszczególne miesiące w skutek czego powstanie nadpłata w podatku bankowym.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ocenił, że stanowisko Spółki jest nieprawidłowe, ponieważ zmiana zasad (polityki) rachunkowości nie daje podstaw do skorygowania podstawy opodatkowania podatku bankowego zarówno w zakresie roku obrotowego, w którym ujęto skutki zmiany, jak również za poprzednie okresy rozliczeniowe, tj. od lutego 2016 r. do grudnia 2017 r.

Podstawa opodatkowania od której liczony był podatek była bowiem wyliczona w prawidłowej wysokości, zgodnie z prowadzoną wtedy polityką rachunkowości. Zatem, w tej sytuacji Spółka nie może dokonać korekty deklaracji, a w rezultacie po stronie Spółki nie powstanie nadpłata podatku bankowego za te okresy.

W skardze Spółka zarzuciła m.in. naruszenie art. 5 ust. 3 ustawy o podatku bankowym w zw. z art. 4 ust. 1 i art. 18 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351 ze zm., dalej: ustawa o rachunkowości), art. 81 § 1 i 2 o.p. w zw. z art. 5 ust. 3 ustawy o podatku bankowym, art. 14c § 1 i § 2 oraz art. 124 w zw. z art. 14h o.p. oraz art. 2a o.p.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wskazując jako podstawę prawną wyroku art. 146 § 1 w zw. z art. 145 § 1 pkt a i c) p.p.s.a. uchylił zaskarżoną interpretację.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia przepisów postępowania Sąd pierwszej instancji ocenił, że rację ma skarżąca spółka, iż w zaskarżonej interpretacji doszło do naruszenia art. 14c § 1 i § 2 oraz art. 124 w zw. z art. 14h o.p., poprzez niekompletne uzasadnienie prawne co do oceny stanowiska Spółki, bez wskazania przesłanek, na których oparta została interpretacja oraz brak dostatecznej argumentacji prawnej, z której jednoznacznie wynikałoby, dlaczego stanowisko i argumenty wnioskodawcy organ uznał za nietrafne i jakie argumenty przemawiały za stanowiskiem organu, co doprowadziło do naruszenia zasady przekonywania poprzez uzasadnienie Interpretacji w sposób nieodpowiadający wymogom ustawowym, a naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy.

Zdaniem Sądu doszło również do naruszenia art. 5 ust. 3 ustawy o podatku bankowym w zw. z art. 4 ust. 1 i art. 18 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, albowiem organ błędnie zinterpretował wskazane przepisy uznając, że podstawa opodatkowania w podatku bankowym musi być tylko formalnie zgoda z ówcześnie (historycznie) prowadzoną polityką rachunkowości, a nie musi oddawać materialnej zgodności z prawidłową polityką rachunkowości. Natomiast prawidłowa wykładnia art. 5 ust. 3 ustawy o podatku bankowym w zw. z art. 4 ust. 1 i art. 18 ustawy o rachunkowości nakazuje uznać, że podstawą opodatkowania w podatku bankowym powinna być wartość aktywów Spółki wynikająca z zestawienia obrotów i sald uwzględniająca zmianę polityki rachunkowości mającej skutek retrospektywny, tak aby była zapewniona nie tylko formalna ale i też materialna zgodność podatku bankowego z polityką rachunkowości.

Skargę kasacyjną od wskazanego na wstępie wyroku wniósł Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zaskarżając wyrok w całości.

Organ interpretacyjny na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. zarzucił, naruszenie:

I. przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art.146 § 1 p.p.s.a. w zw. z art.14c § 1 i 2ustawy z 29 sierpnia 1997 r.-Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), albowiem Sąd uchylił zaskarżoną interpretację w wyniku błędnego przekonania, że organ interpretacyjny naruszył wskazane przepisy ordynacji podatkowej, gdyż wydana interpretacja indywidualna zawiera niekompletne uzasadnienie prawne co do oceny stanowiska skarżącej, bez wskazania przesłanek, na których oparta została interpretacja a, nadto brakuje jej dostatecznej argumentacji prawnej, z której jednoznacznie wynikałoby, dlaczego stanowisko i argumenty wnioskodawcy uznano za nietrafne i jakie argumenty przemawiały za stanowiskiem organu ;

2) art. 146 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 14h o.p. przez uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej w oparciu o art. 124 o.p., który w postępowaniu interpretacyjnym nie ma odpowiedniego zastosowania;

II. przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1836 ze zm.) polegającą na tym, ze podstawą opodatkowania w podatku od niektórych instytucji finansowych powinna być wartość aktywów podatnika wynikająca z zestawienia obrotów i sald, ale uwzględniająca zmianę polityki rachunkowości mającej skutek retrospektywny, tak aby była zapewniona nie tylko formalna, ale i też materialna zgodność tego podatku z polityką rachunkowości, gdy tymczasem prawidłowa wykładnia wspominane go przepisu powinna prowadzić do wniosku , że do podstawy opodatkowania w podatku od niektórych instytucji finansowych należy brać pod uwagę wartość aktywów podatnika wynikającą li tylko z zestawienia obrotów i sald, ustalonego na ostatni dzień miesiąca na podstawie zapisów na kontach księgi głównej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września o rachunkowości (Dz.U. z 2019 r., poz. 357 ze zm.) lub standardami rachunkowości stosowanymi przez podatnika na podstawie art. 2 ust. 3 tej ustawy, nie zaś taką zmianę wartości aktywów podatnika, która wynika ze zmiany jego zasad rachunkowości nawet o skutku retrospektywnym.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty strona skarżąca wniosła o: 1. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi, ewentualnie 2. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, 3. zasądzenie od skarżącego na rzecz organu podatkowego kosztów postępowania, w tym...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »