W projekcie przepisów dotyczących Polskiego Ładu znalazła się zmiana obniżająca wynagrodzenie członkom zarządów oraz prezesom spółek, a także innym osobom wybranym do pełnienia swoich funkcji w drodze powołania. Do tej pory uiszczali oni jedynie podatek dochodowy, a od 1 stycznia 2022 r. dojdzie jeszcze konieczność opłacania składki zdrowotnej. W praktyce oznacza to wzrost opodatkowania o 9%. Ten niespodziewany ruch Ministerstwa Finansów uderzy zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorców, ponieważ naturalnym skutkiem podwyżki podatków pracowników będzie presja na wzrost wynagrodzenia netto.
Zakres zmiany
W art. 15 projektu zmian przepisów wskazano, że zostaną dokonane zmiany w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych polegające na modyfikacji art. 66 w ust. 1 po pkt 35 poprzez dodanie pkt 35a w brzmieniu: „35a) osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie;”. W przypadku takich osób zgodnie z nowym przepisem art. 73 pkt 17b obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem powołania, a wygasa z dniem odwołania.
Stosunek powołania ze swojej natury jest mniej trwałym stosunkiem niż umowa o pracę. W związku z tym dotyczy on najczęściej kadry kierowniczej. Do takich osób zalicza się m.in. członków zarządu, członków Komisji Rewizyjnej, prokurentów oraz członków komisji egzaminacyjnych. Osoba powołana, czasami w drodze konkursu, może być w każdej chwili odwołana bez podania konkretnej przyczyny oraz bez możliwości roszczeń o przywrócenie do pełnienia funkcji. W związku z planowanymi zmianami należy spodziewać się wzrostu zainteresowania kadry kierowniczej tradycyjnymi umowami o pracę, ponieważ podstawowa korzyść powołania, jaką był brak obowiązku opłacania składki zdrowotnej, w praktyce zniknie. Ewentualnie współpraca z kadrą kierowniczą będzie odbywała się w ramach stosunków biznesowych, gdyż po konsultacjach społecznych Ministerstwo zmieniło wysokość składki zdrowotnej dla podatku liniowego na 4,9%.
Uzasadnienie zmian
W ocenie ustawodawcy zaproponowana zmiana art. 66 ust. 1 ustawy o NFZ powinna doprowadzić do zrównania praw i obowiązków osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z osobami powołanymi do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie.
Ustawodawca wskazuje też na cel tej zmiany. Otóż objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym kolejnej grupy osób będzie skutkować zapewnieniem dodatkowych środków w systemie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz pełniejszą realizacją zasady solidaryzmu społecznego. Jednocześnie w projekcie zmian zabrakło jednak przepisów wskazujących jednoznacznie, że środki wpłacone przez płatników z tytułu składek zdrowotnych zostaną w całości przekazane na ochronę zdrowia. W praktyce więc zwiększą się jedynie dochody budżetowe.
Negatywne skutki zmian
Wprowadzone zmiany będą dotyczyć zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ naturalną konsekwencją obniżenia wynagrodzenia o 9% na skutek zmian podatkowych będą wnioski o podwyżkę dla menadżerów, która to podwyżka zostanie najpewniej sfinansowana ze środków spółki. Innymi słowy, jest to kolejna zmiana zaproponowana w ramach Polskiego Ładu, która zwiększy koszty funkcjonowania przedsiębiorców w Polsce. Presja płacowa odbije się zdecydowanie na wartości sprzedawanych towarów i usług, w szczególności w małych firmach, gdzie wysokość wynagrodzenia kadry kierowniczej, pracującej na podstawie powołania, często jest znaczącym kosztem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wzrost cen towarów i usług napędzi z kolei inflację.
Dodatkowo bardzo negatywnie należy ocenić brak jakichkolwiek konsultacji społecznych przy zmianie modelu wynagradzania menadżerów, który w praktyce funkcjonuje od bardzo wielu lat. Przedsiębiorcy wypracowali pewne akceptowane od lat rozwiązania, które obwarowane są kontraktami, umowami, politykami i procedurami. Obecnie ustawodawca zmusza przedsiębiorców do bezwzględnego zaakceptowania zaproponowanej zmiany, pomijając dialog społeczny i przerzucając w całości ciężar składki na przedsiębiorców.
Nadmierna fiskalizacja przedsiębiorców zaproponowana w ramach Polskiego Ładu prowadzić będzie do poszukiwania kolejnych, mniej standardowych rozwiązań. Niszczenie nieformalnych kompromisów z przedsiębiorcami, godzącymi się na zapłatę podatków w Polsce, może prowadzić do ich emigracji, likwidacji firm lub przeniesienia się do szarej strefy.
Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
Hasła tematyczne: członek zarządu, składka na ubezpieczenie zdrowotne, polski Ład
