Nieściągalna wierzytelność jako koszt uzyskania przychodów 

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: ustawa o CIT) pozwala wierzycielowi na zaliczenie nieuregulowanych na jego rzecz należności do kosztów uzyskania przychodów po spełnieniu pewnych warunków. Zgodnie z generalną zasadą, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem m.in. wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne oraz których nieściągalność została udokumentowana w określony sposób (art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT).

Z przytoczonej wyżej regulacji wynika, że niezbędnym warunkiem formalnym pozwalającym na zaliczenie do kosztów podatkowych nieściągalnej wierzytelności, którą podatnik uprzednio potraktował jako przychody należne, jest odpowiednie udokumentowanie nieściągalności wierzytelności. Podkreślenia również wymaga, że w świetle art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT, zaliczenie do kosztów podatkowych danej należności jako wierzytelności nieściągalnej definitywnie uniemożliwia upływ terminu przedawnienia zobowiązania (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 16 listopada 2015 r., nr IBPB-1-3/4510-367/15/SK).

Katalog dowodów dokumentujących nieściągalność wierzytelności ma charakter zamknięty. Podstawą dokumentacyjną, w świetle art. 16 ust. 2 ustawy o CIT, jest:

• postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu i wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
• postanowienie sądu o:
  • oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów wydane w postępowaniu upadłościowym lub na skutek wniosku o ogłoszenie upadłości, lub
  • umorzeniu postępowania upadłościowego, jeżeli zachodzi okoliczność wymieniona powyżej, lub
  • zakończeniu postępowania upadłościowego, albo
• protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzający,...