Nie będzie wyrównania dla emerytów z roczników innych niż 1953 - MRiPS wyjaśnia

Mając na uwadze treść przywołanych wyżej orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, uchwały Sądu Najwyższego oraz uwag Sądu Najwyższego do przygotowywanego projektu, a także ogólne zasady prawa ubezpieczeń społecznych, jak również przedstawione szacunkowe wyliczenia kosztów wprowadzenia zmian legislacyjnych proponowanych przez Senat RP, Rada Ministrów nie może pozytywnie odnieść się do senackiego projektu ustawy, a w konsekwencji negatywnie opiniuje senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk nr 647) - czytamy w odpowiedzi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej na interpelację poselską.

Interpelacja nr 40613 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie podjęcia prac nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Pani Minister,

emeryci czekają na podjęcie przez Sejm RP prac nad senackim projektem nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która ma przywrócić emerytom urodzonym także w innym niż 1953 roku, pełną podstawę obliczenia emerytur pod warunkiem, że prawo do emerytury wcześniejszej zrealizowali na podstawie wniosku złożonego przed 1 stycznia 2013 r., a powszechny wiek emerytalny osiągnęli już po 31 grudnia 2012 r.

Wyrównanie z ZUS-u dotychczas dostał tylko jeden rocznik - urodzonych w 1953 r. Wyrównania nie objęły kobiet urodzonych w latach 1954-59 oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-52, którzy także byli na wcześniejszych emeryturach.

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którego pierwsze czytanie było już zaplanowane na 30.09.2020 r. - utknął w sejmowej „zamrażarce”.

Pani Minister, czy rząd planuje zmianę prawa w tym zakresie?

Posłanki:
Monika Wielichowska, Marzena Okła-Drewnowicz

14 kwietnia 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 40613 w sprawie podjęcia prac nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację, znak: K9INT40613, Posłów na Sejm RP Pań Moniki Wielichowskiej i Marzeny Okły-Drewnowicz w sprawie podjęcia prac nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uprzejmie przedstawiam, co następuje.

Przedstawiona przez Panie Posłanki interpelacja dotyczy objęcia rozwiązaniami wynikającymi z ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222) również ubezpieczonych, innych niż urodzeni w 1953 r.

Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych została opracowana w oparciu o ogólne zasady prawa ubezpieczeń społecznych oraz orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Należy mieć na uwadze, że emerytury wcześniejsze przysługiwały określonej grupie ubezpieczonych przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Co istotne, pomimo wypłacania emerytury wcześniejszej, a więc konsumowania odprowadzonych składek, organ rentowy nadal waloryzuje kwoty składek i kapitału początkowego zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego w ZUS, które będą stanowić podstawę obliczenia emerytury powszechnej.

W miejscu tym należy odnieść się do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r., sygn. akt P 20/16, stwierdzającego niezgodność mechanizmu pomniejszania podstawy obliczenia emerytury powszechnej o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, ale jedynie w zakresie, w jakim dotyczył on kobiet urodzonych w roku 1953, które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury wcześniejszej na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej. Trybunał Konstytucyjny, w uzasadnieniu wyroku, wyraźnie zaznaczył, że nie kwestionuje możliwości stosowania mechanizmu potrącania w stosunku do pozostałych osób (część III punkt 5 akapit pierwszy orzeczenia). Całkowita likwidacja wspomnianego mechanizmu oznaczałaby, że wcześniejsi emeryci korzystaliby ze sztucznej kapitalizacji wartości emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, spowodowanej opóźnieniem daty przejścia na emeryturę w tzw. nowym systemie. Powstałaby zatem paradoksalna sytuacja, w której im dłużej byłaby pobierana emerytura wcześniejsza, tym większa byłaby wysokość emerytury powszechnej. Stan taki byłby natomiast sprzeczny z fundamentalną zasadą prawa ubezpieczeń społecznych - powiązania wysokości świadczenia z wysokością odprowadzonych składek.

Poruszona przez Panie Posłanki kwestia dotyczy ubezpieczonych z innych niż 1953 roczników, pobierających emeryturę wcześniejszą, a więc niepozbawionych prawa do zabezpieczenia społecznego określonego w art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; osób korzystających ze świadczenia, umożliwiającego przejście z jednej emerytury na kolejną emeryturę, tym razem z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Obowiązujące przepisy prawa nie odbierają wymienionej grupie prawa przejścia na emeryturę powszechną, stanowią jedynie o tym, że zostanie ona obliczona z zastosowaniem mechanizmu pomniejszenia jej podstawy o sumę kwot pobranych emerytur wcześniejszych, co ma zapobiec sytuacji, w której mimo konsumowania składek poprzez pobieranie emerytury wcześniejszej, kapitał początkowy i zewidencjonowane składki są nadal waloryzowane, a odłożenie daty przejścia na emeryturę powszechną skutkuje podniesieniem jej wysokości. Stan taki byłby sprzeczny nie tylko z zasadą prawa ubezpieczeń społecznych - powiązania wysokości świadczenia z sumą odprowadzonych składek, ale również z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP.

Niezależnie od powyższego informuję, że Rada Ministrów w dniu 17 grudnia 2020 r. przyjęła stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk nr 647). W opinii o projekcie ustawy Rada Ministrów wskazała, że "Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16) orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w roku 1953, które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do tzw. wcześniejszej emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy.”.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy jedynie kobiet urodzonych w roku 1953, które przeszły na tzw. emeryturę wcześniejszą przyznaną na podstawie art. 46 w związku z art. 29 ustawy emerytalnej i pobierały to świadczenie, a następnie nabyły uprawnienia do emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Wysokość emerytury ustalano od podstawy obliczenia pomniejszon...