Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów trzeba udowodnić

Tezy: Zasadność twierdzenia, że organ podatkowy naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 191 o.p., wymaga wykazania, że uchybił on zasadom logicznego rozumowania, wiedzy lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być przeciwstawione uprawnieniu organu do korzystania z mocy procesowe tej zasady.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia NSA Bogusław Dauter (sprawozdawca), Sędzia del. WSA Marek Olejnik, Protokolant Natalia Narejko, po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14 maja 2014 r. sygn. akt I SA/Łd 1486/13 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 5 listopada 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2012 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 14 maja 2014 r., I SA/Łd 1486/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę M. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 listopada 2013 r., [...], utrzymującej w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego L. z 10 września 2013 r., [...] w przedmiocie umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2012 r.

2. Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym. Skarżąca 2 maja 2013 r. złożyła do Naczelnika Urzędu Skarbowego L. wniosek dotyczący umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2012 r. w wysokości 656 zł, wynikającej ze złożonego za 2012 r. zeznania PIT-36. W uzasadnieniu wniosku podatniczka podniosła, że jest zarejestrowana jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku, a jej jedynym dochodem są alimenty otrzymywane od J. K. w wysokości 400 zł miesięcznie. W marcu 2012 r. otrzymała zwrot podatku w wysokości 436 euro z tytułu pracy w Holandii w 2010 r. Po uwzględnieniu tego dochodu w zeznaniu rocznym za 2012 r. do zapłaty pozostała kwota podatku w wysokości 656 zł.

W toku przeprowadzonego postępowania ustalono, że strona utrzymuje się z alimentów o wysokości 400 zł, jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, jej jedyny majątek stanowi dom mieszkalny o pow. 75m², bez podstawowego wyposażenia, położony na działce o pow. 2000 m². Opłaty mieszkaniowe zamykają się w przedziale 150-200 zł. Podatniczka oświadczyła, że nie korzysta z pomocy społecznej, a gospodarstwo domowe prowadzi sama.

3. W rozważaniach merytorycznych sąd pierwszej instancji podniósł m.in., że art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: "o.p.") przewiduje dwie przesłanki, przy zaistnieniu których organ podatkowy może w drodze decyzji zastosować ulgę podatkową. Spójnik "lub" użyty w przepisie wskazuje przy tym na to, iż wystarczy spełnienie tylko jednej z nich. Oznacza to, że organ podatkowy w każdym wypadku winien zbadać sprawę pod kątem spełnienia obu przesłanek.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że ustawodawca pozostawił organowi podatkowemu swobodę w stosowaniu analizowanej instytucji nawet wówczas, gdy zachodzą przesłanki ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Uznaniowość decyzji polega na tym, że to do organu podatkowego należy wybór jednego z możliwych sposobów rozstrzygnięcia sprawy, a sądowa kontrola legalności aktów administracji opartych na uznaniu ma charakter ułomny. Z woli ustawodawcy obejmuje ona wyłącznie kwestię przestrzegania przez organy podatkowe procedury unormowanej w Ordynacji podatkowej, a w szczególności kompletność materiału dowodowego oraz prawidłowość jego oceny w myśl wskazań zasady swobodnej oceny dowodów. Mówiąc inaczej, sąd administracyjny jest uprawniony tylko do kontrolowania trybu postępowania, który doprowadził organ podatkowy do wydania określonej treści decyzji w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej. Sąd nie może natomiast kwestionować rozstrzygnięcia merytorycznego zawartego w zaskarżonej decyzji, będącego wynikiem dokonanego przez organ wyboru, jego celowości i słuszności.

Z tych przyczyn przyjmuje się, że w decyzjach uznaniowych szczególną wagę przywiązywać należy do uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, ponieważ samo brzmienie przepisu nie prezentuje dostatecznego wyjaśnienia racji podjętej decyzji. Motywy te muszą zostać w znacznym stopniu uzupełnione o elementy natury ocennej. Wyrażenie ocen poprzedzać zaś musi precyzyjne i wszechstronne ustalenie stanu faktycznego na podstawie pełnego materiału dowodowego dostępnego w sprawie (art. 210 § 4 o.p. w zw. z art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 o.p.). Instytucja uznania administracyjnego zajmuje wyodrębnione miejsce w katalogu rozstrzygnięć poddanych kognicji sądu administracyjnego. Wobec zastrzeżonej dla organu możliwości wyboru negatywnego albo pozytywnego dla wnioskodawcy orzeczenia, badanie legalności decyzji o charakterze uznaniowym sprowadza się w zasadniczej mierze do oceny pod kątem prawidłowości postępowania podatkowego.

W ocenie sądu pierwszej instancji w rozpoznawanej sprawie organy podatkowe uczyniły zadość postulatom stawianym decyzjom uznaniowym. Zebrano rzetelnie materiał dowodowy dotyczący sytuacji majątkowej skarżącej, w szczególności odniesiono się do miesięcznych dochodów i zobowiązań, ustalono posiadany przez stronę majątek, stan zdrowia, fakt pozostawania bycia osobą bezrobotną lecz nie pozbawioną obiektywnie możliwości zarobkowania. Organy w sposób szczegółowy przeanalizowały sytuację rodzinną i majątkową skarżącej w kontekście przesłanek wyrażonych w art. 67a § 1 pkt 3 o.p., dochodząc do przekonania, iż w sprawie nie zaistniały ani przesłanka ważnego interesu podatnika, ani ważnego interesu publicznego. Sformułowane przez organ uzasadnienie podjętego rozstrzygnięcia pozwala przyjąć, że wszystkie elementy stanu faktycznego zostały rozważone w sposób wszechstronny i ocenione zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, zaprezentowano logicznie wyprowadzone wnioski.

...