Nadużycie zwolnienia dla dywidend - MF ostrzega przed agresywną optymalizacją

Ministerstwo Finansów zidentyfikowało przypadki nadużywania zwolnienia podatkowego dla dywidend poprzez dokonywanie ich wypłat z wykorzystaniem spółek pośredniczących. Schematy opisane w ostrzeżeniu stosowane są przede wszystkim w przypadkach, gdy zagraniczny inwestor nabywa udziały w polskich spółkach („spółki operacyjne") nie bezpośrednio, ale z wykorzystaniem spółek zlokalizowanych w innych państwach UE/EOG, np. w Luksemburgu („spółki pośredniczące").

W efekcie powstaje struktura, w której udziałowcem spółek polskich są spółki pośredniczące (UE/EOG), których z kolei udziałowcem jest ten inwestor zagraniczny (podmiot spoza UE/EOG, działający z jurysdykcji o bardzo niskim poziomie opodatkowania oraz o liberalnych wymaganiach regulacyjnych, w tym zakresie transparentności, np. na Wyspie Jersey („spółka holdingowa").

W niektórych schematach optymalizacyjnych występuje także polska spółka, której działalność polega na zarządzaniu aktywami („spółka zarządzająca"). Jej zadaniem jest faktyczne zarządzanie całą strukturą, w tym dokonywanie decyzji inwestycyjnych oraz kontrolowanie bieżącej działalności spółek operacyjnych. Zazwyczaj 100% udziałowcem spółki zarządzającej jest spółka holdingowa. Ponadto, między spółką zarządzającą a spółkami operacyjnymi lub pośredniczącymi mogą występować powiązania osobowe (te same osoby fizyczne jako członkowie zarządów i rad nadzorczych lub udziałowcy).

Mechanizm agresywnej optymalizacji

W przedstawionym schemacie agresywna optymalizacja polega na nadużyciu zwolnienia podatkowego dla dywidendy wypłaconej przez spółkę operacyjną. W sytuacji bezpośredniego nabycia spółki operacyjnej przez spółkę holdingową (leżącą poza UE/EOG), spółka operacyjna byłaby zobowiązana do pobrania jako płatnik podatku „u źródła" od takiej dywidendy. Przyjmując brak umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a jurysdykcją spółki holdingowej, podatek powinien zostać pobrany według ustawowej stawki 19%.

Skutki podatkowe zmieniają się jednak dzięki „wstawieniu" spółki pośredniej pomiędzy spółkę holdingową a spółkę operacyjną. Spółka operacyjna może bowiem twierdzić, że wypłata dywidendy do spółki pośredniej (z co najmniej 10% udziałem) spełnia formalne warunki zastosowania zwolnienia podatkowego wynikającego z dyrektywy PSD. Jednocześnie, z uwagi na wewnętrzne uregulowania w państwie UE/EOG, w którym zlokalizowana jest spółka pośrednia, przekazanie otrzymanej kwoty spółce holdingowej w formie dalszej dywidendy lub innej płatności, może nastąpić bez podatku. W jurysdykcji położenia spółki holdingowej płatność otrzymana od spółki pośredniej może być nieopodatkowana lub opodatkowana jedynie w znikomym stopniu.

W rezultacie dywidenda, która w typowej sytuacji byłaby opodatkowana w Polsce CIT według stawki 19%, nie jest w ogóle opodatkowana. Dochodzi zatem do tzw. podwójnego nieopodatkowania (ang. double non-taxation) dywidendy, sprzecznego z celem dyrektywy PSD oraz polskich przepisów ustawy o CIT, które ją implementują.

Szczególna klauzula przeciwko nadużyciu zwolnienia podatkowego dla dywidend

Od 31 grudnia 2015 r. w polskiej ustawie o CIT funkcjonuje art. 22c, którego celem jest wyłączenie możliwości zastosowania zwolnien...