Możliwość anulowania faktury VAT

Niekiedy przy prowadzeniu działalności gospodarczej podatnicy popełniają błędy polegające na wystawieniu faktury, która nie powinna w ogóle zostać wystawiona. Ponieważ okazuje się to dopiero po sporządzeniu dokumentu, podatnik staje przed problemem, jak postąpić, aby dokument taki przestał istnieć w sensie prawnym, a tym samym nie mógł wywołać żadnych skutków prawnych. Zagadnienie anulowania faktury nie zostało uregulowane w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Milczenie ustawodawcy w tym zakresie nie oznacza, że anulowanie faktury nie jest dopuszczalne. Orzecznictwo sądowe oraz wyjaśnienia organów skarbowych w ciągu szeregu lat wypracowały zasady, których należy przestrzegać, dokonując anulowania faktury, którym sprzedawca wycofuje się z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego.

Warunki anulowania faktury

Poprawienie błędu drogą anulowania faktury jest dopuszczalne, o ile łącznie spełnione zostaną dwa warunki:

  1. transakcja w ogóle nie doszła do skutku, np. podatnik prowadzi sprzedaż wysyłkową i wraz z zamówionym towarem wysyła fakturę, na podstawie której nabywca obowiązany jest dokonać płatności za dostawę; nabywca nie odebrał jednak towaru wraz z fakturą i po pewnym czasie przesyłka wróciła do sprzedawcy; ten zaś jest w posiadaniu towaru i faktury sprzedaży, których nie udało się dostarczyć nabywcy; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 sierpnia 2010 r., nr IPPP2/443-397/10-4/KOM, wskazuje, że w sytuacji gdy faktury dokumentują czynności, które nie doszły do skutku, podatnik ma prawo je anulować, pod warunkiem że nie zostały wprowadzone do obrotu prawnego; odpowiedzi takiej organ skarbowy udzielił na podstawie stanu faktycznego, w którym zamówione towary bywają nieodebrane przez nabywców i wracają z fakturą do sprzedawcy; organ stwierdził, że do transakcji wówczas nie dochodzi i z tego względu możliwe jest anulowanie związanej z nią faktury;
  2. faktura nie trafiła do obiegu prawnego, czyli nie dotarła do odbiorcy, a wystawca posiada jej obydwa egzemplarze, np. sprzedawca sporządza fakturę stanowiącą podstawę wcześniejszego zamówienia; nabywca poinformował jednak niespodziewanie o rezygnacji z zakupu, w związku z czym towar i faktura nie zostały wysłane; faktura taka nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT; gdyby została wprowadzona do obrotu prawnego (dostarczona nabywcy), możliwa byłaby wyłącznie jej korekta; takie pojmowanie niniejszego warunku potwierdził Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w interpretacji z 19 stycznia 2006 r., nr 1471/NUR1/443-530/05/AP; w wyroku z 4 września 2013 r., sygn. akt I SA/Bk 99/13, WSA w Białymstoku wskazał, że jeśli podatnik wystawił fakturę, a towar nie został odebrany lub kontrahent zrezygnował z usługi bądź faktura została omyłkowo wystawiona, sprzedawca może ją anulować, jeżeli nie została wprowadzona do obrotu prawnego.

Obowiązek podatkowy powstaje w momencie sprzedaży i nie jest dopuszczalne anulowanie faktury, gdy transakcja miała miejsce, a sprzedawca wyłącznie nie otrzymał zapłaty.

Celem anulowania faktury jest uniemożliwienie wykorzystania jej oraz skuteczne zapobieżenie zaewidencjonowaniu kwot, które w niej wykazano, u obydwu stron transakcji. Można to osiągnąć poprzez:

  • przekreślenie oryginału i kopii faktury,
  • zamieszczenie na nich odpowiednich adnotacji wraz z podpisem osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu; może to być dopisek „ANULOWANO” lub „FAKTURA ANULOWANA”; takie stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 5 stycznia 2009 r., nr IPPP1/443-1849/08-4/PR; ponieważ nie jest to jednak uregulowane normatywnie, dopisek takiej treści nie jest obowiązkowy.

Dodatkowo podać można powód anulowania dokumentu.

Zaginięcie oryginału faktury

W praktyce zdarza się, że przesyłka wraz z fakturą zaginie w transporcie. Sprzedawca nie dysponuje wówczas jej oryginałem. W takiej sytuacji może jednak ją anulować, zgodnie z treścią postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 19 stycznia 2006 r., nr 1471/NUR1/443-530/05/AP.

Stwierdzono w nim, że gdy podatnik dysponuje dokumentami, które jednoznacznie potwierdzają zaginięcie bądź kradzież przesyłki podczas transportu i tym samym wskazują, że transakcja nie doszła do skutku, korekta jest dopuszczalna, o ile dokumenty te zostaną dołączone do posiadanej przez sprzedawcę kopii faktury sprzedażowej.

Ewidencja i deklaracja VAT

Ponieważ anulowana faktura nie dokumentuje żadnej transakcji nie ma podstaw do ujmowania jej w ewidencji VAT. Jej oryginał wraz z kopią powinny być jednak przechowywane w dokumentacji podatkowej przedsiębiorcy. Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji podatkowej z 1 czerwca 2011 r., nr ILPP1/443-364/11-4/KŁ.

W przypadku gdyby sprzedawca ujął fakturę, którą ma podstawy anulować, w deklaracji rozliczeniowej za dany okres, dokonując jej anulowania, ma on prawo skorygować deklarację za ten sam okres rozliczeniowy. Działanie takie za prawidłowe uznał Drugi Urząd Skarbowy w Katowicach w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 30 czerwca 2005 r., nr IIUSPP/443/86/64487/05/31. Widoczna jest tu różnica w stosunku do korekty deklaracji VAT na podstawie faktur korygujących, która dopuszczalna jest dopiero w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy, w którym sprzedawca otrzymał potwierdzenie odbioru faktury korygującej.

Pamiętajmy, że anulowanie faktury poprzez jej zniszczenie jest niemożliwe, co podkreślił WSA w Opolu w wyroku z 14 sierpnia 2013 r., sygn. akt I SA/Op 319/13.

Anulowanie e-faktury

Obecnie coraz częstszym przypadkiem jest anulowanie faktur wystawianych w formie elektronicznej. Organy skarbowe przychylają się do możliwości unieważnienia takich faktur, a sposób dokonania tego rodzaju operacji określił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 21 grudnia 2010 r., nr IPPP1/443-1055/10-4/AP.

Anulowanie e-faktury może, zdaniem organu skarbowego, nastąpić w sytuacji, gdy co prawda sprzedawca wygenerował ją, lecz nie doszło do jej odebrania przez nabywcę, a więc nie trafiła do obrotu prawnego. Dopiero dokument, który w systemie elektronicznej wymiany danych EDI (Electronic Data Interchange) uzyska status Recipit, uznać można za wprowadzony do obrotu prawnego, ze wszelkimi konsekwencjami w sferze prawa podatkowego.

Zatem faktura pomyłkowo wygenerowana w ww. systemie, nieodebrana przez nabywcę nie może zostać uznana za fakturę w świetle działu XI rozdziału 1 ustawy o VAT. Tego rodzaju zapis elektroniczny w systemie finansowo-księgowym może być anulowany bez potrzeby sporządzania dokumentów korygujących.

Adam Okonkwo

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...