Mechanizm podzielonej płatności - kiedy dobrowolny, kiedy obowiązkowy?

W mechanizmie podzielonej płatności (MPP), płatność za nabyty towar lub usługę odbywa się tak, że wartość sprzedaży netto nabywca wpłaca na rachunek rozliczeniowy dostawcy lub rozlicza w inny sposób. Natomiast pozostałą zapłatę, która odpowiada kwocie VAT z faktury, wpłaca na specjalny rachunek bankowy dostawcy – rachunek VAT. Mechanizm ten stosuje się wyłącznie do transakcji dokonywanych przelewem w złotych polskich na rzecz innych podatników VAT.

MPP został wprowadzony w Polsce od 1 lipca 2018 r., dotyczy wszystkich przedsiębiorców, bez względu na rozmiar, a od 1 listopada 2019 r. jest obowiązkowy dla faktur powyżej 15 tys. zł brutto, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.


Ważne

W przypadku pozostałych transakcji MPP pozostaje dobrowolny.


Kogo nie dotyczy MPP

Z MPP nie skorzystaja:

  • konsumenci (nieprowadzący działalności gospodarczej),

  • przedsiębiorcy, otrzymujący faktury bez kwoty podatku VAT (np. od podatników zwolnionych z VAT),

Obowiązkowy MPP

Od 1 listopada 2019 r. obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności (MPP) jest stosowany, gdy faktury za transakcje spełniają łącznie następujące warunki:

  • należność ogółem, która wynika z faktury (tj. wartość brutto całej faktury) przekracza 15 tys. zł,

  • choćby jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych (określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT),

  • sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT.

W szczególności obowiązkowy MPP dotyczy płatności za:

  • paliwa,

  • stal, wyroby stalowe,

  • złom, odpady,

  • metale szlachetne (np. złoto, srebro) i nieszlachetne (np. miedź),

  • folię stretch,

  • tablety, smartfony, konsole,

  • usługi budowlane,

  • części i akcesoria do pojazdów silnikowych,

  • węgiel i produkty węglowe,

  • maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części i akcesoria.

Obowiązkowy MPP obejmuje towary i usługi, głównie objęte do tej pory odwrotnym obciążeniem, czyli przerzuceniem obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę lub odpowiedzialnością podatkową.

Szczegółowy wykaz towarów i usług, dla których wprowadza się obowiązkowy MPP, zawiera załącznik nr 15 do ustawy o VAT.

Kiedy nie ma obowiązku stosowania obowiązkowego MPP

W przypadku:

  • faktur dokumentujących sprzedaż towaru/usługi objętych obowiązkowym MPP na kwotę niższą lub równą 15 tys. zł brutto,

  • faktur dokumentujących sprzedaż towarów/usług mieszanych (tj. towarów/usług objętych i nieobjętych obowiązkowym MPP) o łącznej wartości niższej lub równej 15 tys. zł brutto,

  • rozliczeń w formie potrąceń, o których mowa w art. 498 KC,

  • uregulowań należności wynikających z faktury, która dokumentuje transakcje w ramach wykonania umowy o partnerstwie publiczno-prawnym.

Art. 498 KC

§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Uwaga!

Transakcje poniżej 15 tys. zł brutto, które dotyczą towarów objętych obowiązkowym MPP (wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT), podlegają odpowiedzialności solidarnej nabywcy, stosowanej od pierwszej złotówki. Od tej odpowiedzialności można się uwolnić przez zastosowanie dobrowolnej zapłaty w MPP.


Rachunek rozliczeniowy i konto VAT w obowiązkowym MPP

Transakcje objęte obowiązkowym MPP muszą być realizowane przez rachunki rozliczeniowe założone dla działalności gospodarczej, czyli konta firmowe.

Jeśli kupujący płaci sprzedawcy za transakcję objętą obowiązkiem podzielenia płatności, sprzedawca mieć konto VAT, żeby ją przyjąć. Bank lub SKOK otworzył takie konto automatycznie, kiedy weszły w życie przepisy o dobrowolnym MPP (w 2018 r.), o ile przedsiębiorca posługuje się kontem firmowym. Nie trzeba znać numeru ani umieszczać na fakturze numeru rachunku VAT – rozdzielenie należnej płatności na kwotę netto i VAT następuje w systemie banku.

Jeśli dla celów firmowych przedsiębiorca używa konta osobistego (prywatnego, ROR), to nie ma konta VAT. W tym przypadku nie będzie mógł przyjmować ani zlecać płatności objętych obowiązkowym MPP.

Obowiązki sprzedawcy w MPP

Podatnicy VAT, który sprzedają towary czy usługi objęte obowiązkowym MPP i faktura jest na kwotę powyżej 15 tys. zł, na fakturze dokumentującej daną czynność muszą wpisać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.

Wskazówka

Gdy faktura zostanie wystawiona bez tego oznaczenia, jest możliwość jej poprawienia przez wystawienie faktury korygującej. Natomiast nabywca faktury, która nie ma takiego oznaczenia, może naprawić błąd przez wystawienie noty korygującej.

Konsekwencje finansowe dla sprzedawcy za niestosowanie obowiązkowego MPP

Jeżeli sprzedawca wystawi fakturę bez oznaczenia, mimo że miał obowiązek je zamieścić, organ podatkowy ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wykazanej na tej fakturze. Sankcja będzie naliczana wyłącznie od wartości kwoty VAT, która przypada na dostawę towarów i usług objętych obowiązkowym MPP.

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, za to wykroczenie ponosi odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i może otrzymać grzywnę w wysokości do 180 stawek dziennych.

Nie będzie tej sankcji, gdy nabywca ureguluje w MPP całą kwotę, która odpowiada kwocie VAT, przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie objęte obowiązkowym MPP.

Obowiązki nabywcy w MPP

Podatnicy VAT, którzy otrzymają fakturę VAT z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, powinni zapłacić wynikającą z niej należność w MPP za pomocą specjalnego komunikatu przelewu. Dotyczy to wyłącznie kwoty należności z tytułu nabycia towarów lub usług objętych obowiązkowym MPP.

Jeżeli na fakturze nie ma adnotacji, ale obowiązek zapłaty w MPP istnieje (faktura jest na kwotę powyżej 15 tys. zł i kupiłeś towary lub usługi z załącznika nr 15 ustawy o VAT), również powinno się dokonać zapłaty w MPP (w ten sposób uwolnisz również od sankcji wystawiającego fakturę; przekaż również sprzedawcy notę korygującą, uprzedzając go w ten sposób, że faktura, którą wystawił ma wady lub poproś o fakturę korygującą).

Konsekwencje finansowe dla nabywcy (kupującego) za niestosowanie MPP

Jeżeli nabywca, pomimo takiego obowiązku, nie zapłaci za pomocą MPP, wówczas organ podatkowy ustali sankcję w wysokości odpowiadającej 30% kwoty VAT, która przypada na nabyte towary lub usługi objęte obowiązkowym MPP.

Jeśli jednak dostawca lub usługodawca rozliczy całą kwotę VAT, która wynika z faktury, sankcji nie będzie.

Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą ponoszą za to wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i mogą otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych.

Uwaga - ograniczenie kosztów od 1.01.2020 r.

Jeżeli kwota należności zostanie opłacona z pominięciem MPP, mimo zawarcia na fakturze adnotacji, że płatność powinna być dokonana w MPP, od 1 stycznia 2020 r. nie będzie można zaliczyć jej w koszty podatkowe.

Sposób postępowania po wadliwej zapłacie

Jeżeli za koszt uzyskania przychodu został uznany wydatek w części, w jakiej płatność została dokonana bez pośrednictwa rachunku VAT (np. zlecono przelew zwykły pomimo wskazania na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”)”, w miesiącu, w którym to nastąpiło, należy:

  • zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo

  • w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększyć przychody.

Wyłączenia

Obowiązkowy MPP nie jest stosowany w transakcjach realizowanych na podstawie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeżeli sprzedawcą na dzień dokonania dostawy był podmiot prywatny (nie publiczny) i jeśli rozliczenie następuje w formie potrącenia .

Przepisy przejściowe dotyczące MPP - odwrotne obciążenie

Zgodnie z przepisami przejściowymi w sytuacji gdy:

  • przed 1 listopada 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienione w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r.,

  • po 31 października 2019 r. podatnik dostarczył towary lub świadczył usługi, wymienione w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy, dla których faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.,

stosuje się przepisy sprzed 1 listopada 2019 r., czyli odwrotne obciążenie.

Zapłata z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności

Zapłata przy użyciu MPP opiera się na jednym przelewie do dostawcy za daną dostawę lub usługę. Rozdzielenie płatności następuje przez użycie specjalnego komunikatu przelewu, udostępnionego przez bank/SKOK. W komunikacie przelewu nabywca wskazuje:

  • kwotę podatku VAT (lub część),

  • kwotę sprzedaży brutto (lub część),

  • numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

  • NIP dostawcy.

Nabywca nie musi znać numeru rachunku VAT dostawcy, gdyż na przelewie – tak jak dotychczas – będzie wskazywać rachunek rozliczeniowy dostawcy.

Bank/SKOK automatycznie otwiera jeden rachunek VAT do wszystkich rachunków rozliczeniowych, które w nim posiadasz (np. do dwóch rachunków rozliczeniowych bank/SKOK uruchamia jeden rachunek VAT). Na twój wniosek bank/SKOK może otworzyć więcej rachunków VAT. Otwarcie i prowadzenie rachunków VAT nie wiąże się z dodatkowymi opłatami dla banku lub SKOK.

Nowe możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na rachunku VAT

Od 1 listopada 2019 r. środki zgromadzone na koncie VAT można wykorzystać na zapłatę:

  • kwoty odpowiadającej podatkowi VAT z faktur otrzymanych od kontrahentów,

  • podatku VAT, dodatkowego zobowiązania podatkowego i odsetek za zwłokę od tych należności,

  • podatku VAT z tytułu importu i odsetek za zwłokę od tego podatku ,

  • podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych, zaliczek na te podatki, a także odsetek za zwłokę od tych podatków,

  • podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych i odsetek za zwłokę od tych płatności,

  • należności celnych i odsetek za zwłokę od tych należności,

  • składek ZUS.

Zarówno sam rachunek VAT, jak i środki na nim zgromadzone cały czas należą do przedsiębiorcy. Organy podatkowe nie będą dysponować środkami zgromadzonymi na rachunkach VAT, sprawują jednak nadzór nad ich uwolnieniem. Przedsiębiorca ma zatem dostęp do tych środków i może na bieżąco regulować swoje zobowiązania wobec kontrahentów oraz zobowiązania podatkowe do urzędu skarbowego i składki ZUS.

Zbiorcze płatności i zaliczki w MPP

Od 1 listopada 2019 r. istnieje możliwość:

  • stosowania mechanizmu do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury. W tym przypadku w komunikacie przelewu w miejsce numeru faktury należy wpisać „zaliczka”.

  • płatności za więcej niż jedną fakturę przy pomocy jednego komunikatu przelewu. W tym przypadku komunikat przelewu w MPP ma obejmować wszystkie faktury wystawione dla przedsiębiorcy przez jednego dostawcę lub usługodawcę i kwotę, która odpowiada sumie kwot podatku, wykazanych w otrzymanych fakturach. Okres, za który można dokonywać takiej zbiorczej płatności w MPP, nie będzie mógł być krótszy niż 1 dzień i dłuższy niż 1 miesiąc. Wówczas jako numer faktury należy wskazać okres, za który dokonywana jest płatność.

Zwrot różnicy podatku na rachunek VAT

Aby otrzymywać w przyspieszonym terminie – do 25 dni – zwrot różnicy podatku (tj. nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym) na rachunek VAT, należy zaznaczyć w deklaracji VAT, że przedsiębiorca oczekuje zwrotu na rachunek VAT i podać kwotę.

Jeżeli zatem w deklaracji podatkowej istnieje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym – można:

  • złożyć wniosek o zwrot tej różnicy na rachunek VAT w terminie do 25. dni lub wykazać tę różnicę do zwrotu w standardowym terminie 60. dni

  • 25-dniowy termin zwrotu nie może być przedłużony.

Uwolnienie środków z rachunku VAT

Na rachunku VAT w niektórych sytuacjach mogą nagromadzić się środki finansowe. Wówczas można złożyć wniosek do urzędu skarbowego o uwolnienie tych środków, tj. przekazanie na rachunek rozliczeniowy.

Urząd na podjęcie decyzji ma 60 dni. Może odmówić wydania zgody jedynie w sytuacji, gdy posiadasz zaległości w VAT (do wysokości tej zaległości) lub gdy zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązania podatkowe z tytułu VAT nie zostaną wykonane.

Natomiast od 1 listopada 2019 r. (w związku ze zmianą przepisów) zostanie wydana odmowa uwolnienia środków, jeżeli przedsiębiorca posiada zaległości w podatku VAT oraz innych podatkach i należnościach (PIT, CIT , akcyza i należności celne). W takiej sytuacji organ wydaje decyzję, od której można się odwołać. W przypadku zgody zostanie wydane postanowienie, zaś bank/SKOK prowadzący rachunek VAT przedsiębiorcy dostanie informację o wydanym postanowieniu, i na tej podstawie niezwłocznie przeleje środki z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy.

To przedsiębiorca decyduje, jaką kwotę przekaże na swój rachunek rozliczeniowy. Ważne jest również to, że złożenie wniosku do urzędu skarbowego nie będzie blokować możliwości wykorzystywania środków zgromadzonych na rachunku VAT w czasie, w którym naczelnik urzędu skarbowego będzie rozpatrywać wniosek. Jeżeli po złożeniu wniosku o przekazanie środków przedsiębiorca będzie chciał zapłacić kontrahentom faktury w MPP lub zapłacić podatki do urzędu skarbowego, może to zrobić. Bank/SKOK przeleje na rachunek rozliczeniowy kwotę do wysokości posiadanych środków na rachunku VAT na dzień otrzymania informacji o postanowieniu naczelnika urzędu skarbowego.

Opracowano na podstawie materiałow Ministerstwa Finansów

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...