Mały ZUS po nowemu - główne założenia zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych

Ministerstwo Rozwoju i Technologii przekazało do RCL projekt zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych i Krajowej Administracji Skarbowej, służący wprowadzeniu nowych zasad ustalania tak zwanego "małego ZUS". Projekt rozszerza sferę uprawnionych do ulgi przedsiębiorców, uzależniając możliwość skorzystania z niej od wysokości zeszłorocznego przychodu i definiując jego stałą wysokość na 120 000 zł (10 000 zł średniomiesięcznie). Jednocześnie jednak pojawić się ma limitowanie dochodów - co spowoduje pewne komplikacje.

Składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców obejmują obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Minimalna wysokość składek na te ubezpieczenia w przypadku braku korzystania z ulg w 2019 r. wynosi 904,60 zł miesięcznie (bez uwzględnienia składki na ubezpieczenie zdrowotne).

Minimalne roczne wydatki na te składki to ponad 10 850 zł. Do tego należy doliczyć konieczność zapłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości ok. 4100 zł (w przypadku wystąpienia dochodu znaczną ich część można od niego odliczyć).

Przypomnijmy - „Mały ZUS” to ulga, z której mogą korzystać obecnie przedsiębiorcy, których roczne przychody nie przekraczają poziomu 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Limit ustalany jest zatem parametrycznie, i ulega corocznie zwiększeniu, razem ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia. Po zmianie limit miałby być stały.

Co ciekawe - korzyść z ustalenia limitu w stałej wysokości może być jedynie czasowa. Jeśli rząd zrealizuje obietnice z kampanii wyborczej, już za parę lat minimalne wynagrodzenie będzie wynosiło 4000 zł - czyli limit, liczony wg starych zasad osiągnąłby właśnie 120 000 zł. Jeśli kwota minimalnego wynagrodzenia będzie w przyszłości rosnąć, a limit korzystania z małego ZUS-u nie będzie zwaloryzowany (automatycznego mechanizmu indeksacji nie ma w projekcie), to proponowane rozwiązanie w dłuższym okresie czasu okaże się gorsze od obecnego. Jeśli zauważymy również, że wysokomarżowe przedsięwzięcia ze sporym względnie dochodem nie będą mogły skorzystać z małego ZUS, korzyści staną się co najmniej dyskusyjne.

Z ulgi korzysta obecnie wg projektodawcy ponad 186 000 przedsiębiorców. Ta liczba po wprowadzeniu zmian zapewne się zwiększy - projektodawcy przewidują, że ok. 320 000 małych przedsiębiorców będzie mogło korzystać z małego ZUS, osiągając korzyść nawet do kilkuset złotych miesięcznie (hipotetyczne wyliczenia ministerialne prezentujemy w tabelach niżej).

Ważne!

Nie ulegnie zmianie dotychczasowa kolejnosć korzystania z ulg na ZUS przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą - pierwsza jest "Ulga na start", potem tzw. składki pd preferencyjnej podstawy a następnie zmodyfikowany "Mały ZUS". .

Warunki skorzystania z ulgi

Aby skorzystać z ulgi, trzeba będzie spełnić warunek dotyczący wysokości przychodów, a następnie ustalić wysokość ulgi w powiązaniu z dochodem.

Prawo do skorzystania z obniżonej składki na ubezpieczenia społeczne będą miały osoby, których przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie był wyższy niż 120 tys. zł, jeżeli działalność była prowadzona przez cały rok, lub odpowiednio skorygowany względem liczby dni prowadzenia działalności.

W dalszej kolejności będzie obliczało się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne - uzależniając ją od przeciętnego miesięcznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej osiągniętego przez przedsiębiorcę w poprzednim roku kalendarzowym. Najniższa podstawa wymiaru składek będzie stanowić połowę tego dochodu, z uwzględnieniem liczby dni prowadzenia działalności gospodarczej.

Wydłużony ma zostać termin na zgłoszenie dokumentów rejestracyjnych z nowym kodem (i/lub wyrejestrowania z dotychczasowego kodu).

Pozostałe główne warunki korzystania z ulgi pozostaną bez zmian.

Uwaga

Podstawa wymiaru składek nie będzie mogła być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (to również minimalna wysokość podstawy wymiaru tzw. preferencyjnych składek ubezpieczeniowych). Podstawa nie będzie też mogła być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy (to obecnie najniższą podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą i nie korzystają z żadnych zwolnień i ulg).

Ustalenie dochodu

W przypadku, gdy składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy (oraz osób z nim współpracujących) zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, to roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej, liczony na potrzeby określenia podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych na kolejny rok1, powinien zostać powiększony o ich wysokość.

Nowe obowiązki

Oprócz dotychczasowego obowiązku przedkładania przez przedsiębiorcę informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz o podstawie wymiaru składek, będzie on dodatkowo przekazywać dane dotyczące dochodu oraz form opodatkowania. Dane te posłużą ZUS dla celów weryfikacji prawidłowości obliczania wysokości składek.

Dodatkowe informacje będą przez przedsiębiorcę składane, tak jak dotychczas, w imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej, nie wymagają one zatem wypełniania przez niego żadnych dodatkowych nowych formularzy ani druków.

Wyjątki dla podatników opodatkowanych inaczej niż na zasadach ogólnych

Za dochód osiągnięty w poprzednim roku kalendarzowym przyjmować będzie się połowę odpowiednio osiągniętego przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub też połowę wartości sprzedaży podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, bez kwoty tego podatku.

Współpraca ZUS i KAS

Ustawa zmieniająca dotyczy również Krajowej Administracji Skarbowej. Rozszerzony zostanie zakres danych udostępnianych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przez Szefa KAS o wysokość rocznego dochodu z działalności gospodarczej uzyskanego przez podatnika korzystającego z „Małego ZUS-u”. Szef KAS będzie również zobowiązany do poinformowania Zakładu o zmianie formy opodatkowania lub kwoty rocznego przychodu

Termin wejścia w życie

Ulga na nowych zasadach ma być dostępna od 1.01.2020 r. - pamiętajmy jednak, że uchwalenie projektu może napotkać na wiele różnych przeszkód. Przede wszystkim mogą się nieco zmienić warunki budżetu - w związku z obietnicami wyborczymi kierowanymi do dużych grup społecznych, Poza tym, wejście tej ulgi zapewne będzie wiązane (ze względu na bilans przepływów do ZUS) ze zniesieniem limitu 30, krotności. W końcu nie wiadomo też, jaki ostateczny kształt przyjmie projekt.

Przykładowa symulacja dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą rozliczających się na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym.

Osoby rozliczające się w formie karty podatkowej i ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Redakcja podatki.biz

Zobacz również:

Strona projektu w RCL