Mali podatnicy: Częściowe uregulowanie faktury a prawo do odliczenia VAT

Ustawodawca dla małych podatników VAT przewidział możliwość rozliczenia się metodą kasową. Jej specyfika polega m.in. na tym, iż VAT z faktur zakupowych odliczają oni według daty dokonania zapłaty, nie zaś jak na zasadach ogólnych kierując się datą jej wystawienia, bez względu na fakt czy miała miejsce na jej podstawie płatność. Zatem, w przypadku gdy nabywca nie uiści zapłaty za fakturę rozliczenie metodą kasową nie pozwala na dokonanie odliczenia naliczonego w niej podatku. Podatnik musi więc pilnie monitorować terminy dokonywanych płatności. Pewnego rodzaju trudność praktyczna może w takim przypadku zaistnieć w sytuacji gdy podatnik korzysta w swych rozliczeniach z usług biura rachunkowego. Wówczas musi je informować na bieżąco, które z otrzymanych faktur kosztowych już opłacił, co może być w pewnym stopniu kłopotliwe w przypadku płatności częściowych bądź ratalnych.

Obowiązek podatkowy u małych podatników

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług mały podatnik może wybrać metodę kasową rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

  • z dniem otrzymania całości lub części zapłaty w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz czynnych podatników VAT,
  • z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180 dni licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż czynny podatnik VAT,

po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował metodę kasową.

Otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Z kolei art. 2 pkt 25 lit. a powołanej ustawy małego podatnika definiuje jako podmiot, u którego wartość brutto sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym określonej w złotych kwoty odpowiadającej 1 200 000 euro. Przeliczenia dokonać należy według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Prawo do odliczenia VAT

Zasadą ogólną jest, że prawo do odliczenia naliczonego w zakupowej fakturze VAT, zgodnie z art. 86 ust. 10 ww. ustawy, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów powstał obowiązek podatkowy. Warunek dodatkowy postawiony został małym podatnikom rozliczającym się metodą kasową. W myśl art. 86 ust. 10e powołanej ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do nich powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za towary lub usługi.

Z kolei na mocy art. 99 ust. 2 i 3 ustawy o VAT mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową uprawnieni są, z wyjątkami, do składania deklaracji kwartalnych w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Tak więc mały podatnik, w przypadku wyboru metody kasowej i składający kwartalne deklaracje, rozliczy VAT w kwartale, w którym ureguluje należność wynikającą z otrzymanej faktury.

Nie można oczywiście zapomnieć o fundamentalnym warunku prawa do odliczenia podatku naliczonego jakim jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi. Równie istotny jest brak występowania przesłanek negatywnych skorzystania z prawa do odliczenia VAT, a wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.

Przykład
Mały podatnik rozliczający się z VAT metodą kasową zamówiony towar odebrał 28 marca. Po stronie sprzedawcy powstał więc obowiązek podatkowy z tytułu dokonania dostawy. Oznacza to, że w tym dniu został mu on wydany i mały podatnik mógł rozporządzać nim jak właściciel. W tym samym dniu do małego podatnika dotarła faktura sprzedaży. Zapłata należności z niej wynikającej miała miejsce pod koniec kwietnia. Zatem nie będzie możliwe ujęcie jej w rozliczeniu za pierwszy kwartał bowiem zapłata miała miejsce dopiero w drugim kwartale.

Częściowa zapłata

W praktyce gospodarczej występują różne sytuacje. Z reguły podatnicy faktury kosztowe płacą w całości. Niekiedy może się jednak zdarzyć, iż nabywca reguluje część należności, po pewnym zaś czasie dokonuje zapłaty reszty kwoty.

Biorąc pod uwagę powyższy przykład należy postawić pytanie czy może to oznaczać, iż w przypadku dokąd faktura nie zostanie opłacona nie będzie możliwości skorzystania z prawa do odliczenia. Ustawodawca w żadnym przepisie nie mówi wprost, iż mały podatnik ma prawo odliczyć VAT w przypadku dokonania częściowej zapłaty za fakturę. Jednak należy zwrócić uwagę na zapis art. 86a ust. 10 w zw. z art. 86a ust. 10e ustawy o VAT. Z zestawienia tych przepisów wynika, iż w przypadku małego podatnika stosującego metodę kasową częściowe dokonanie zapłaty stanowi rodzaj zapłaty z płynącymi z tego konsekwencjami.

Na podstawie art. 86 ust. 10 ustawy o VAT – co wyżej podniesiono - prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Uregulowanie to zgodne jest z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347/1). Dyrektywa w art. 167 mówi, iż prawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek podlegający odliczeniu staje się wymagalny. Skoro zatem do małego podatnika dotarł towar, dotarła faktura dokumentująca transakcję, co zrodziło obowiązek podatkowy u sprzedawcy a mały podatnik spełnił warunek uprawniający do odliczenia stawiany przez polskiego ustawodawcę (zapłacił za fakturę w całości lub choćby w części) nie można mu tego prawa odmówić. Ponadto brak prawa do odliczenia naliczonego podatku w przypadku faktur opłaconych częściowo byłby sprzeczny z zasadą neutralności VAT.

Również organy skarbowe stoją na stanowisku, iż w przypadku zapłaty częściowej za fakturę przez małego podatnika powstaje prawo do odliczenia VAT. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 czerwca 2014 r., sygn. IBPP2/443-266/14/WN. Dyrektor stwierdza w niej jednoznacznie, iż przez dokonanie zapłaty rozumieć należy całkowite lub częściowe uregulowanie należności. Z tego wynika, że w przypadku uregulowania części należności wynikającej z otrzymanych przez małego podatnika faktur, może on odliczyć podatek naliczony odpowiadający tej części. Z kolei w interpretacji indywidualnej z 25 kwietnia 2014 r., sygn. ITPP2/443-209/14/AW, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał, że uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za kwartał dokonania zapłaty, która może być całkowita lub częściowa.

Przykład
Jeżeli więc mały podatnik otrzymał – jak w pierwszym przykładzie – fakturę zakupu 28 marca i natychmiast dokonał płatności w wysokości połowy należności, bo taka możliwość wynikała z umowy, oznacza to, że może on dokonać odliczenia zawartego w niej podatku naliczonego jeszcze w rozliczeniu za pierwszy kwartał. Płatność kolejnej części należności (50%) miała miejsce 15 kwietnia. Zatem mały podatnik rozliczenia kolejnej części naliczonego w niej VAT dokona już za drugi kwartał.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...