Likwidacja działalności - obowiązki podatnika VAT

Na niektórych przedsiębiorcach, którzy likwidują działalność gospodarczą, spoczywa obowiązek sporządzenia spisu z natury. Zgodnie z postanowieniami art. 14 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm., dalej: ustawa o VAT) dotyczy on podatników:

 

  • będących spółką cywilną albo spółką handlową niemającą osobowości prawnej (tj. spółką jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną), w przypadku rozwiązania spółki,
  • prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy zaprzestali wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Z przepisu tego wynika, że obowiązek ten nie dotyczy spółek handlowych posiadających osobowość prawną, czyli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej. Natomiast w odniesieniu do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą istotne jest to, że obowiązek ten spoczywa na nich zarówno wtedy, gdy złożyli zgłoszenie VAT-Z w związku z zakończeniem prowadzenia działalności gospodarczej, jak i wtedy, gdy nie wykonywali czynności podlegających opodatkowaniu co najmniej przez 10 miesięcy (z wyłączeniem tych podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej).

Spisem z natury należy objąć towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, a w stosunku do których przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Na uwadze należy mieć to, że tymi towarami, które trzeba uwzględnić w spisie z natury, są nie tylko towary handlowe, które zostały w magazynie, ale również wszelkie inne ruchomości oraz nieruchomości będące środkami trwałymi lub stanowiącymi wyposażenie (w tym wyposażenie niskocenne, niepodlegające ujęciu w ewidencji wyposażenia). Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przykład:
Pan Adam zakończył prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, w związku z czym zobowiązany był do sporządzenia między innymi spisu z natury na potrzeby VAT. Aby prawidłowo wywiązać się z obowiązku, dokonał roboczego spisu wszystkich towarów, jakie zostały mu na dzień likwidacji działalności. Były to zarówno towary handlowe, jak i przedmioty stanowiące wyposażenie jego biura, np. komputer, drukarka, biurka, fotele.

Następnie pan Adam sprawdził, czy w odniesieniu do tych towarów przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT. Okazało się, że w związku z zakupem niektórych tych rzeczy nie mógł odliczyć podatku naliczonego, ponieważ w tym czasie nie był podatnikiem VAT. Zakup innych rzeczy był zaś udokumentowany rachunkiem, a nie fakturą, co również oznaczało, że nie odliczono w związku z ich zakupem podatku naliczonego.

W konsekwencji pan Adam ujął w spisie z natury tylko te towary, w odniesieniu do których przysługiwało mu prawo odliczenia podatku naliczonego.

Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania towarów ujętych w spisie z natury jest – w myśl art. 14 ust. 8 ustawy o VAT – wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29a ust. 2. Oznacza to, że pod uwagę należy wziąć cenę nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Brzmienie tego przepisu niekiedy sprawia podatnikom pewne trudności – obawiają się, że powinni wycenić towary ujęte w spisie według historycznej ceny zakupu, co byłoby dla nich bardzo niekorzystne (wyjątek może dotyczyć w zasadzie tylko nieruchomości). Tymczasem wyceny tej należy dokonać według cen nabycia określonych w momencie dostawy tych towarów. Jak bowiem wynika z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika. Ujęcie towarów w spisie z natury jest właśnie taką dostawą. Dostawa ta zaś ma miejsce w chwili likwidacji działalności. Tym samym cenę towarów ujętych w spisie z natury należy ustalić na dzień likwidacji działalności.

Spis z natury a deklaracja VAT

Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Nie ma obowiązku dołączania do deklaracji samego spisu z natury. Istotne jest natomiast to, aby w deklaracji tej ująć wynikające z niego kwoty.

Dalsze „losy” towaru ze spisu z natury

Jak stanowi art. 14 ust. 7 ustawy o VAT, dostawa towarów, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury. Wymagane jest także to, by dostawa ta była dokonywana przez tę osobę fizyczną lub przez wspólników tej zlikwidowanej spółki, która ten spis z natury sporządziła.

Zwolnienie to obowiązuje zarówno w sytuacji, gdy sprzedaż jest dokonywana „prywatnie”, jak i wtedy, gdy jest dokonywana w ramach działalności gospodarczej.

W związku z tym, że okres ten nie jest zbyt długi, nasuwa się pytanie, jak należałoby postąpić w przypadku, gdyby sprzedaż ta miała miejsce po upływie 12-miesięcznego okresu. Otóż tu istotne jest to, czy sprzedaż nastąpi w ramach działalności gospodarczej, czy też poza nią.

Stanowisko organów podatkowych w tej kwestii pokazuje dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 października 2012 r., sygn. IPPP1/443-640/12-2/ISZ. Wnioskodawca uważał między innymi, że sprzedaż działek nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, jeżeli będzie dotyczyć działek, które nie zostaną objęte spisem z natury oraz tych objętych spisem, jeżeli sprzedaż nastąpi po upływie 12 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT wskazanego przez Wnioskodawcę w druku VAT-Z.

Organ podatkowy uznał, że:

(...) z uwagi na podjęte przez Wnioskodawcę aktywne działania marketingowe, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, zbycie działek (...) po upływie 12 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego w związku z dokonaniem spisu z natury, będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Podstawą do przyjęcia przez organ podatkowy takiego rozstrzygnięcia było to, że:

(...) Wnioskodawca, dokonując zbycia przedmiotowych nieruchomości, działa w charakterze podatnika prowadzącego w ww. zakresie działalność gospodarczą, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Reasumując, tylko wówczas, gdy sprzedaż towarów, które były ujęte w spisie z natury sporządzonym dla potrzeb VAT, jest dokonywana poza działalnością gospodarczą, zawsze jest zwolniona z VAT. Natomiast jeśli ma ona miejsce w ramach działalności gospodarczej, zwolnienie to obowiązuje jedynie w okresie tych 12 miesięcy, o których mowa w art. 14 ust. 7 ustawy o VAT.

Izabela Rutkowska

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...