Likwidacja działalności gospodarczej krok po kroku (1)

Decyzję o likwidacji działalności gospodarczej zwykle poprzedzamy staranną analizą przyszłych konsekwencji i rozpatrujemy często jako panaceum na nawarstwiające się kłopoty. Istotnie - zakończenie działalności pozwala czasami przerwać pasmo trudności i problemów, ważne jednak jest aby uwalniając się od jednych kłopotów nie wpaść w kolejne. Dlatego zakończenie działalności wymaga planowania równie starannego, jak jej rozpoczęcie.

Przedsiębiorca likwidujący działalność musi dopilnować swoich interesów w kilku obszarach - zarówno czysto podatkowych jak i związanych z formalnościami. Dzisiaj zajmiemy się kwestiami związanymi z podatkiem dochodowym od osób fizycznych osób likwidujących jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych (wg skali lub podatkiem jednolitym 19%).

Wykaz majątku

Artykuł 24 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż w razie likwidacji działalności gospodarczej sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji. 

Wykaz musi zawierać co najmniej następujące dane:

• liczbę porządkową,
• określenie (nazwę) składnika majątku,
• datę nabycia składnika majątku,
• kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów,
• wartość początkową,
• metodę amortyzacji,
• sumę odpisów amortyzacyjnych.

Wykaz sam w sobie nie służy do ustalenia zobowiązania podatkowego w momencie jego sporządzenia - ale może stać się istotny w przypadku zbywania składników majątku związanych z działalnością w terminie późniejszym. Przychód z takiego zbycia będzie bowiem stanowił przychód z działalności gospodarczej.

Jeśli w wyniku zbycia powstanie dochód, będzie on opodatkowany w sposób właściwy dla prowadzonej uprzednio działalności gospodarczej.

Dochód przy zbywaniu składników majątku związanych z działalnością gospodarczą

Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej  jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wydatkami na nabycie zbywanych składników, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie (pamiętajcie, że odpisy amortyzacyjne również stanowią formę zaliczenia wydatku do KUP - dlatego jeśli sprzedajecie majątek, którego odpisy zostały w całości zaliczone do kosztów, dochodem będzie cała kwota przychodu uzyskana ze sprzedaży).

W kontekście brzmienia tego przepisu zrozumiały staje się wymóg umieszczenia w wykazie składników majątku kwoty wydatków poniesionych na nabycie oraz kwoty wydatków na nabycie zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów.

Uwaga:

Nie uważa się za przychód z działalności gospodarczej (i w konsekwencji - nie ustala się dochodu) z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej 

– jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Jak widzicie, okres oczekiwania na możliwość zbycia bez konieczności ustalania dochodu jest dość długi. Dlatego warto przed podjęciem decyzji o likwidacji działalności zastanowić się, czy nie zbyć majątku.

Dlaczego miałoby to być korzystne, skoro takie zbycie też przecież najczęściej oznacza powstanie przychodu - a w konsekwencji często dochodu ze zbycia?

Można znaleźć wiele powodów. Wspomnijmy jedynie, że fakt likwidacji uzasadnia zbycie majątku w cenach odbiegających od rynkowych - łatwość zbycia, możliwość odzyskania gotówki i płynności, zbycie w pakiecie itp. uzasadniają tego typu decyzję.

Poza tym przedsiębiorcy likwidujący działalność gospodarczą często mają stratę. Dochód ze zbycia składników majątku ją zmniejszy - ale nie oznacza to automatycznie powstania dochodu i konieczności zapłaty podatku. W przyszłości, kiedy strata będzie już rozliczona, dochód będzie w całości opodatkowany.

Z punktu widzenia korzyści podatkowych należy również rozważyć darowiznę poszczególnych składników majątku (można to zrobić również po zakończeniu działalności). Ponieważ darowizna to czynność nieodpłatna, nie będzie powodowała konsekwencji w podatku dochodowym u darczyńcy. U obdarowanego może powstać konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn, jednak w przypadku bliskiej rodziny i ten podatek nie wystąpi. Darowizna może za to spowodować konsekwencje w podatku VAT u podatników tego podatku (podobnie jak zbycie majątku lub zmiana jego przeznaczenia w związku z likwidacją działalności) - ale o tym napiszemy w jednym z kolejnych odcinków.

RG