KUP: Limit płatności gotówkowych dotyczy tylko przedsiębiorców

Pytanie: Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu samochodami. Zamierza dokonać zakupu samochodu, którego wartość przekracza 15 000 zł, od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, nieposiadającej konta bankowego. Płatności chce dokonać gotówką. Czy w tej sytuacji przedsiębiorca może ww. wydatek zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem określony wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

W myśl art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W ustępie 2 cytowanego powyżej artykułu wskazano, że w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą:

1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody

- w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Zauważyć należy, że art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do tych transakcji, których drugą stroną jest inny przedsiębiorca, co wynika wprost z art. 19 obecnie obowiązującej ustawy - Prawo przedsiębiorców. Chodzi tu zatem o umowę zawieraną pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą, a nie pomiędzy osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, a więc niebędącymi przedsiębiorcami.

Stosownie do art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Powyższe prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł, zawieranej między przedsiębiorcami istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 000 zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość/kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł.

Zatem, skoro przedsiębiorca dokona transakcji nabycia samochodu o wartości przekraczającej 15 000 zł, z osobą niebędącą przedsiębiorcą (a więc nieprowadzącą działalności gospodarczej), to ograniczenie wynikające z art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do ww. transakcji nie będzie miało zastosowania. W konsekwencji, przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wydatek poniesiony na nabycie ww. samochodu.

Powyższe potwierdza także fiskus, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 3 lipca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.308.2018.1.MD.

Red.