Kto decyduje o tym, czy dany pracownik spełnia warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej?

Postępowanie mające na celu ustalenie, czy osoba zainteresowana spełnia warunki do nabycia świadczeń emerytalno-rentowych, w tym do emerytury pomostowej należy - zgodnie z art. 115 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 887) oraz z art. 68 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 963, z późn. zm.) - do kompetencji jednostek organizacyjnych ZUS.

Warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej są określone w ustawie z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 965, z późn. zm.).

Przepisy ww. ustawy wskazują jedynie rodzaje prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a nie stanowiska pracy, gdyż te w prawidłowy sposób można określić jedynie bezpośrednio w zakładzie pracy. Definicje prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze zawiera artykuł 3 tej ustawy, natomiast rodzaje prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze są wymienione w załącznikach nr 1 i 2 do tej ustawy.

O tym, czy dana praca, wykonywana przez określonego pracownika, powinna być uznana za pracę w szczególnych warunkach czy też o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych, nie powinna decydować nazwa stanowiska pracy, na którym praca ta jest wykonywana, lecz jej charakterystyka, zgodna z kryteriami zawartymi w art. 3 ust. 1 i 3 tej ustawy oraz innymi przepisami prawa nierozerwalnie z tymi kryteriami związanymi.

Przykład:

Firma zajmuje się produkcją figur z tworzyw sztucznych. Czy można przyjąć, że pracownicy zatrudnieni przy odlewaniu, czyszczeniu i malowaniu tych figur wykonują pracę w szczególnych warunkach? W wykazie prac w szczególnych warunkach nie ma tego typu czynności, w punkcie 19 jest tylko określenie: Prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych. W jaki sposób następuje kwalifikacja, czy dany rodzaj pracy należy zaliczyć do prac wykazanych w ustawie o emeryturach pomostowych?

Kwalifikacji, czy dany rodzaj pracy można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, dokonuje płatnik składek (pracodawca) poprzez wpisanie danej pracy do wykazu stanowisk, na których wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz wpisanie do ewidencji pracowników wykonujących taką pracę.

Możliwość przejścia na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach

Z możliwości przejścia na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach (art. 4 ustawy) może skorzystać pracownik, który spełnia łącznie następujące warunki:

  1. urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
  2. ukończył co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna),
  3. udowodnił co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
  4. posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
  5. przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał (przynajmniej przez 1 dzień) pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienioną w starych lub w nowych wykazach prac,
  6. po 31 grudnia 2008 r. wykonywał (przynajmniej przez 1 dzień) pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w nowych wykazach prac,
  7. rozwiązał stosunek (stosunki) pracy.

Ustalając, czy pracownik ubiegający się o emeryturę pomostową spełnia wymóg posiadania co najmniej 15-letniego zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ZUS sumuje okresy pracy wymienionej:

  • w starych wykazach prac, wykonywanej do końca 2008 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
  • w nowych wykazach prac, wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy, niezależnie od tego, czy zatrudnienie to miało miejsce przed 1 stycznia 2009 r., czy po 31 grudnia 2008 r.

Przykład:

Nasz pracownik w czerwcu 2016 r. ukończy 60 lat. Od 30 lat pracuje na stanowisku: aparatowy urządzeń do produkcji metali nieżelaznych. Praca na tym stanowisku została przez nas zakwalifikowana do rodzaju pracy w warunkach szczególnych wymienionego w poz. 10 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Czy pracownik spełnia warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej?

Zainteresowany nabędzie prawo do emerytury pomostowej, ponieważ urodził się po 31 grudnia 1948 r., ma ponad 25-letni staż emerytalny oraz przez co najmniej 15 lat, a także przed 1 stycznia 1999 r. i po 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę wymienioną w poz. 10 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, tj. Prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i urządzeń do produkcji metali nieżelaznych.

Na zasadach szczególnych

Odrębna możliwość uzyskania emerytury pomostowej (w niższym wieku emerytalnym) przewidziana jest dla pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionych w nowych wykazach prac. Chodzi o emeryturę przysługującą na podstawie art. 5-10 ustawy o emeryturach pomostowych. Jeśli spełni także ten warunek, nie będzie przeszkód w przyznaniu mu emerytury pomostowej.

Przypadki kwestionowania świadectw pracy przez organ rentowy

Organ rentowy może odmówić przyznania świadczenia, jeżeli na podstawie przedłożonej z wnioskiem dokumentacji nie można ustalić charakteru czy stanowiska pracy, przynależności resortowej zakładu pracy oraz faktu, czy praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy może również zakwestionować świadectwo pracy, w przypadku gdy pieczątka osoby wystawiającej jest nieczytelna.

W związku z tym osoba składająca wniosek o emeryturę pomostową musi dołączyć świadectwa pracy oraz zaświadczenia, wydane przez płatników składek, potwierdzające wykonywanie pracy uprawniającej do emerytury pomostowej. Inne dowody, na przykład zeznania świadków, dopuszczone są wyłącznie w postępowaniu odwoławczym przed sądem.

W razie wątpliwości, czy dany rodzaj pracy może być uznany za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o rozstrzygnięcie pracodawca może zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy. Od decyzji inspektora pracy przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy, którego decyzja może być skontrolowana na drodze sądowego postępowania administracyjnego.

Oceny, czy praca na danym stanowisku powinna być zakwalifikowana do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy pomostowej, może dokonać także sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, o ile sprawa przyznania emerytury pomostowej będzie przedmiotem postępowania odwoławczego.

Zygmunt Łobejko

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...