Koszty sprzedaży samochodu a VAT

Z uregulowań zawartych w ustawie o VAT można wysnuć wniosek, że od wydatków poniesionych w związku ze sprzedażą samochodu osobowego wykorzystywanego do działalności „mieszanej” służy podatnikowi ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego. Ponieważ brak podstaw, by przypisać wydatki związane ze sprzedażą samochodów wykorzystywanych przez vatowca w sposób „mieszany” do kosztów eksploatacyjnych pojazdu, nie znajdzie w takiej sytuacji zastosowania art. 86a ustawy o VAT. Zatem, w kwestii ustalenia prawa do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w związku ze sprzedażą samochodów, np. opinii rzeczoznawców, kosztów ogłoszeń, kosztów organizacji przetargów, stosować należy zasady ogólne.

W myśl art. 86a ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego do odliczenia przez nabywcę stanowi 50% kwoty podatku wynikającego z faktury otrzymanej przez podatnika. Do tych wydatków zaliczane są:

• koszty nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycie lub import ich części składowych,
• opłaty ponoszone na używanie tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu bądź innej umowy o podobnym charakterze,
• koszty nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu używanych do napędu tych pojazdów, naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz wydatki dotyczące innych towarów i usług związanych z ich eksploatacją i używaniem (koszty eksploatacyjne).

Koszty eksploatacyjne, czyli jakie?

Powstaje pytanie, jak szeroko należy rozumieć „koszty eksploatacyjne”, czy są to wszelkie koszty, których wydatkowanie ukierunkowane było w jakikolwiek sposób na samochód, czy istnieje jakieś ograniczenie ich zakresu. Wskazówkę w tej kwestii stanowi interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lutego 2015 r., nr IPPP1/443-1397/14-2/JL. Odpowiadając na pytanie podatnika, organ skarbowy stwierdził, że jego wydatki na oklejanie samochodów nie stanowią wydatków wymienionych w art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT związanych z użytkowaniem samochodów. Oklejanie samochodów naklejkami zawierającymi logo i dane firmy nie ma żadnego wpływu na ich eksploatację i użytkowanie. Usługa tego rodzaju stanowi ogólny koszt prowadzonej przez podatnika działalności.

Ten sam Dyrektor IS w interpretacji z 24 lutego 2015 r., nr IPPP1/443-1498/14-2/MP, podkreślił, że przepis art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT wymienia tylko przykładowe wydatki związane z użytkowaniem samochodów osobowych przeznaczonych do użytku „mieszanego”, tj. wykorzystywanych zarówno do działalności gospodarczej, jak i używane prywatnie. Pełne odliczenie VAT przysługuje w odniesieniu do wydatków związanych z samochodami wykorzystywanymi wyłącznie do działalności gospodarczej. Aby z niego skorzystać, podatnik spełnić musi określone warunki:

• złożyć w urzędzie skarbowym informację o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej (VAT-26),
• prowadzić szczegółową ewidencję przebiegu pojazdu,
• ustalić regulamin zasad używania pojazdu w firmie.

Jeżeli zatem wymogi te nie zostałyby spełnione wobec danego pojazdu, pełne odliczenie nie przysługiwałoby w stosunku do wydatków związanych z takim samochodem.

Koszty sprzedaży to nie koszty eksploatacyjne

Można więc z ww. uregulowań wysnuć wniosek, że od wydatków poniesionych w związku ze sprzedażą samochodu osobowego wykorzystywanego do działalności „mieszanej” służy podatnikowi ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Ponieważ brak podstaw, by przypisać wydatki związane ze sprzedażą samochodów wykorzystywanych przez vatowca w sposób „mieszany” do kosztów eksploatacyjnych pojazdu, nie znajdzie w takiej sytuacji zastosowania art. 86a ustawy o VAT. Zatem w kwestii ustalenia prawa do odliczenia VAT od wydatków poniesionych w związku ze sprzedażą samochodów, np. opinii rzeczoznawców, kosztów ogłoszeń, kosztów organizacji przetargów, stosować należy zasady ogólne. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługiwać będzie w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi służyć będą do wykonywania czynności opodatkowanych zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

W praktyce możliwe są trzy rodzaje zakupów dokonanych przez podatnika VAT:

1. wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej,
2. wykorzystywane wyłącznie do czynności zwolnionych z podatku,
3. wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych i zwolnionych.

Zakupy dla działalności opodatkowanej VAT

Podatnicy mają prawo do odliczenia całego podatku naliczonego związanego z zakupami, ponieważ stanowią one nabycie towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 marca 2017 r., nr 1462-IPPP1.4512.8.2017.2.EK, zwrócił uwagę, że w stosunku do takich wydatków nie znajdzie zastosowania art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Przykład:

Podatnik prowadzi gabinet stomatologiczny, czyli wykonuje działalność zwolnioną z VAT. Oprócz tego oferuje swoim klientom zakup artykułów dentystycznych w postaci szczoteczek do zębów, past, nici stomatologicznych. Ich sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT.

Zakup tego rodzaju artykułów uprawnia podatnika do odliczenia VAT w całości, pomimo że zdecydowana większość jego działalności objęta jest zwolnieniem z VAT.

Zakupy dla działalności zwolnionej z VAT

Tutaj podatnicy nie dysponują w ogóle prawem do odliczenia, ponieważ zakupy w takiej sytuacji są nabyciem towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności zwolnionych z VAT.

Przykład:

Podatnik wykonuje usługi nauki języków obcych, które zwolnione są z VAT. Zapewnia swoim kursantom możliwość nabycia podręczników językowych, która to czynność jest opodatkowana VAT. Podatnik zakupił sprzęt audio-video, który będzie służył zwolnionej z VAT nauce języków obcych.

W takiej sytuacji nie ma on prawa do odliczenia VAT, zakupiony towar będzie bowiem służył działalności zwolnionej z VAT.

Zakupy dla działalności opodatkowanej i zwolnionej

Jedynie w takiej sytuacji prawo do odliczenia przysługiwać będzie w części.

Przykład:

Podatnik prowadzi działalność w zakresie zwolnionego z VAT pośrednictwa ubezpieczeniowego i jednocześnie trudni się opodatkowanymi VAT usługami doradztwa finansowego. Zakupił komputer, który będzie wykorzystywany do obydwu działalności.

Konsekwencją tego jest brak prawa do całkowitego odliczenia VAT z faktury dokumentującej jego zakup. Ogranicza się ono do tej części zakupu, która służyć będzie działalności opodatkowanej.

Sprzedaż firmowych samochodów jest co do zasady opodatkowana podstawową 23% stawką VAT. W związku z tym przy zakupach towarów bądź usług z nią związanych podatnik uzyska prawo do odliczenia VAT naliczonego. Oznacza to, że VAT naliczony zawarty w kosztach ogłoszeń, kosztach organizacji przetargów czy kosztach wyceny rzeczoznawców poprzedzających taką sprzedaż będzie do odliczenia w całości. Możliwość taka zaistnieje nawet wówczas, gdy w działalności gospodarczej podatnik samochodów takich używał do działalności opodatkowanej i zwolnionej z VAT.

Podsumowanie

W sytuacji gdy podatnik dokonuje sprzedaży samochodów, czynność ta jako opodatkowana VAT pozwoli podatnikowi na odliczenie 100% VAT naliczonego w zakupach (kosztach sprzedaży) związanych z taką transakcją. Ograniczenie kwoty podatku naliczonego do odliczenia nie będzie miało zastosowania. Odliczenie kwoty VAT zawartego np. w kosztach, ogłoszeń, wycen rzeczoznawców technicznych, organizacji przetargów możliwe jest zatem w całości.

Adam Okonkwo