Kontrola podatkowa – podstawowe zasady

Kontrola podatkowa może stanowić początkowe stadium zarówno postępowania podatkowego, jak i karno-skarbowego, a zebrane w jej ramach materiały mogą stać się dowodami w tych postępowaniach. Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu.

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani (czyli podatnicy, płatnicy, inkasenci oraz następcy prawni) wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrola przeprowadzana jest przez organy podatkowe pierwszej instancji. Minister właściwy do spraw finansów publicznych przeprowadza kontrolę podatkową, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej przez ten organ metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.

Wszczęcie kontroli

Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub osobie reprezentującej kontrolowanego upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Kontrolowany jest obowiązany wskazać osobę, która będzie go reprezentowała w trakcie kontroli, w czasie jego nieobecności, jeżeli nie wskazał tej osoby.

Jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, a w szczególności, gdy istnieje ryzyko utraty materiału dowodowego lub istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kontrola podatkowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej. W takim przypadku upoważnienie do kontroli należy doręczyć bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli.

Czynności kontrolne

Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego wskazanej, chyba że kontrolowany zrezygnuje z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych. W przypadku gdy w toku kontroli kontrolowany lub osoby go reprezentujące będą nieobecne i nie nastąpiło wskazanie osoby upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego, czynności kontrolne są dokonywane w obecności przywołanego świadka. Świadkiem, o ile to możliwe, powinien być pracownik kontrolowanego, osoba wykonująca czynności na rzecz kontrolowanego lub funkcjonariusz publiczny.

Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji oraz w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością i w godzinach jej prowadzenia, a w przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności – czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie. Jeżeli księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na żądanie kontrolującego obowiązany jes...