Konsekwencje w VAT zmiany przeznaczenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Od strony cywilistycznej

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego prawo dopuszcza wykonanie czynności prawnej, która ma za przedmiot przedsiębiorstwo jako całość. Obejmuje ona wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej bądź stanowią tak przepisy szczególne.

Zgodnie z art. 55¹ przedsiębiorstwo jest zespołem składników materialnych i niematerialnych służących realizacji określonych zadań gospodarczych. Są to m.in. firma, znaki towarowe, księgi rachunkowe, ruchomości i nieruchomości.

Ponadto, zgodnie z art. 55⁴ K.c.,nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Przepis ten stosowany jest w drodze analogii przy zbyciu zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W kwestii tej istotne znaczenie ma wyrok SN z 9 lutego 2011 r., sygn. akt V CSK 213/10. SN uznał w nim, że regulacja art. 55⁴ Kodeksu cywilnego dotyczy również zorganizowanej części przedsiębiorstwa. A w celu zdefiniowania tego pojęcia Sąd odwołał się do podanego na wstępie wyjaśnienia wskazanego w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Czynność zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa winna być dokumentowana umową w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami. Jeżeli wśród przedmiotów zbycia znajduje się nieruchomość jej własność powinna być przeniesiona w formie aktu notarialnego.

Na gruncie VAT

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów tej ustawy nie stosuje się do zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Przedsiębiorstwo lub jego część zorganizowana bywa często przedmiotem aportu, wkładu niepieniężnego wnoszonego do spółki handlowej. Oznacza on określoną wartość majątkową jaka wniesiona zostaje do spółki w postaci wartości niematerialnych lub rzeczy.

Przepis ten zakłada całkowite uwolnienie od opodatkowania VAT aportów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo jego zorganizowana część. Nie jest więc w takiej sytuacji konieczne stosowanie zwolnienia z tego podatku. Takie uregulowanie sprawia, że nie powstaje m.in. obowiązek korygowania naliczonego podatku w związku z wykonywaniem przy jego użyc...