Koniec z marnowaniem żywności: Sklepy spożywcze będą musiały liczyć się z karami

14 sierpnia br. Prezydent podpisał ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która wprowadza na sklepy m.in. obowiązek zawarcia umowy z organizacją pozarządową dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności. Ustawa zakłada także, że sprzedawcy będą płacili 10 groszy za 1 kg wyrzucanej żywności. Nowe przepisy przez pierwsze dwa lata obowiązywania obejmą na razie sklepy spożywcze o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2.

Marnowanie żywności, któremu ustawa ma zapobiegać, to wycofywanie z etapu dystrybucji żywności, która spełnia wymogi prawa żywnościowego, w szczególności ze względu na zbliżający się upływ terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości lub ze względu na wady wyglądu tych środków spożywczych albo ich opakowań i przeznaczanie ich do unieszkodliwiania jako odpady.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do opłaty za wytwarzanie odpadów oraz przepisów dotyczących administracyjnych kar pieniężnych, które wejdą w życie pierwszego dnia szóstego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy.

Kogo dotyczy?

Ustawa nakłada obowiązki na sprzedawców żywności, tj. podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze w zakresie sprzedaży żywności w jednostce handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m2, w której przychody ze sprzedaży żywności stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów.

Przy czym "przedsiębiorstwo spożywcze", zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującym Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającym procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1, z późn. zm., zwanym dalej "rozporządzenia (WE) nr 178/2002"), oznacza tu przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne, typu non-profit lub nie, prowadzące jakąkolwiek działalność związaną z jakimkolwiek etapem produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności.

Termin "żywność" oznacza środki spożywcze w rozumieniu art. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002, a mianowicie jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, których spożycia przez ludzi można się spodziewać.

"Środek spożywczy" obejmuje napoje, gumę do żucia i wszelkie substancje, łącznie z wodą, świadomie dodane do żywności podczas jej wytwarzania, przygotowania lub obróbki. Nie obejmuje natomiast:

  1. pasz;
  2. zwierząt żywych, chyba że mają być one wprowadzone na rynek do spożycia przez ludzi;
  3. roślin przed dokonaniem zbiorów;
  4. produktów leczniczych;
  5. kosmetyków;
  6. tytoniu i wyrobów tytoniowych;
  7. narkotyków lub substancji psychotropowych;
  8. pozostałości i kontaminantów.

Z kolei przez "powierzchnię sprzedaży" należy rozumieć tę część ogólnodostępnej powierzchni obiektu handlowego stanowiącego całość techniczno-użytkową, przeznaczonego do sprzedaży detalicznej, w której odbywa się bezpośrednia sprzedaż towarów (bez wliczania do niej powierzchni usług i gastronomii oraz powierzchni pomocniczej, do której zalicza się powierzchnie magazynów, biur, komunikacji, ekspozycji wystawowej itp.) - art. 2 pkt 19 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Umowa z organizacją pozarządową

Sprzedawca żywności będzie miał obowiązek zawarcia umowy w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności z organizacją pozarządową dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności spełniającej wymogi prawa żywnościowego, w tym określone w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002, a nieprzeznaczonej do sprzedaży, w szczególności ze względu na wady wyglądu tej żywności albo jej opakowań, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, z przeznaczeniem na wykonywanie przez tę organizację określonych niżej zadań.

Organizacją pozarządową, zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, jest:

  • organizacja pozarządowa oraz
  • podmiot, o których mowa odpowiednio w art. 3 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, tj. podmiot, którym jest:
    1. niebędąca jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych lub przedsiębiorstwem, instytutem badawczym, bankiem i spółką prawa handlowego będącą państwową lub samorządową osobą prawną,
    2. niedziałający w celu osiągnięcia zysku

      - osoba prawna lub jednostka organizacyjnie nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacja i stowarzyszenie (oprócz partii politycznych, europejskich partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne, europejskich fundacji politycznych);
    3. osoba prawna i jednostka organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,

których celem statutowym jest wykonywanie zadań w sferze zadań publicznych w zakresie:

  1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób,
  2. wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
  3. działalności charytatywnej, polegającej w szczególności na przekazywaniu żywności osobom potrzebującym lub prowadzeniu zakładów żywienia zbiorowego dla osób potrzebujących

Ww. umowa powinna zawierać w szczególności postanowienia dotyczące:

  1. czasu i sposobu przekazywania żywności organizacji pozarządowej oraz rodzaju przekazywanej żywności organizacji pozarządowej, z przeznaczeniem jej na wykonywanie przez tę organizację ww. zadań;
  2. podziału kosztów odbioru i dystrybucji żywności pomiędzy stronami umowy;
  3. przypadków, w których organizacja pozarządowa może zrezygnować lub odmówić odbioru żywności;
  4. okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia.

Należy dodać, że w przypadku wypowiedzenia umowy sprzedawca żywności będze miał obowiązek zawrzeć nową umowę najpóźniej w terminie 14 dni od dnia rozwiązania się umowy wypowiedzianej, jeżeli nie jest stroną innej umowy dot. nieodpłatnego przekazywania żywności.

Kampania edukacyjno-informacyjna

Sprzedawca żywności będzie miał również obowiązek prowadzenia w jednostce handlu kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania marnowaniu żywności co najmniej raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie, w każdym dniu działalności jednostki handlu. Przy czym, kampanie będą prowadzone wspólnie z organizacją pozarządową, z którą sprzedawca żywności zawarł umowę.

Na kampanie sprzedawca będzie mógł przeznaczyć nie więcej niż 20% środków pochodzących z opłaty za marnowanie żywności.

Opłata za marnowanie żywności

Sprzedawca żywności będzie obowiązany do ponoszenia opłaty za marnowanie żywności, która stanowić będzie iloczyn stawki opłaty i masy marnowanej żywności.

Podstawę obliczenia opłaty stanowić będzie 90% masy marnowanej żywności w kilogramach, a stawka opłaty wynosić będzie 0,1 zł za 1 kg marnowanej żywności.

Opłatę będzie można pomniejszyć o koszty poniesione przez sprzedawcę żywności na prowadzone kampanie edukacyjno-informacyjne, a także koszty wykonania umowy organizacją pozarządową, w szczególności koszty transportu i dystrybucji żywności.

Opłata będzie obliczana na koniec roku kalendarzowego.

Należy zaznaczyć, że sprzedawca żywności będzie ustalał wysokość należnej opłaty we własnym zakresie i wnosił ją na rachunek bankowy organizacji pozarządowej, z którą zawarł umowę, do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy. Jeżeli sprzedawca żywności zawrze umowę z więcej niż jedną organizacją pozarządową, będzie opłatę dzielił między wszystkie organizacje proporcjonalnie do ilości odebranej przez nie żywności. A w przypadku gdy sprzedawca żywności nie przekaże żywności żadnej z organizacji, przekaże opłatę w częściach równych wszystkim organizacjom, z którymi zawarł umowę.

W przypadku niezawarcia umowy z organizacją pozarządową, sprzedawca żywności będzie wnosił, do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego następującego po roku, należną opłatę na rachunek bankowy wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na terenie województwa, w którym znajduje się siedziba sprzedawcy żywności. Środki pochodzące z opłaty przeznaczane będą na działania w zakresie przeciwdziałania marnowaniu żywności.

Opłaty nie będzie wnosić się, gdy wysokość całej opłaty nie będzie przekraczała 300 zł.

Sprzedawca żywności będzie zamieszczał informację o wysokości należnej opłaty lub wartości żywności przekazanej organizacjom pozarządowym w sprawozdaniu finansowym oraz na swojej stronie internetowej, jeżeli ją prowadzi.

Roczne sprawozdanie o marnowanej żywności

Sprzedawca żywności będzie składał wojewódzkiemu funduszowi ochrony środowiska i gospodarki wodnej na terenie województwa, w którym prowadzi on działalność w zakresie sprzedaży żywności, pisemne roczne sprawozdanie o marnowanej żywności zawierające dane o całkowitej masie marnowanej żywności w danym roku oraz wysokości należnej opłaty wraz ze wskazaniem wysokości opłaty, która zostanie wpłacona do funduszu, w terminie do dnia 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.

Wzór sprawozdania o marnowanej żywności ma określić, w drodze rozporządzenia, minister środowiska.

Z kolei organizacja pozarządowa będzie miała obowiązek złożenia sprzedawcy żywności pisemnej rocznej informacji o wykorzystaniu środków pochodzących z opłaty, w szczególności informację ile środków zostało przeznaczone na pokrycie kosztów administracyjnych, w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy informacja.

Kary

W ustawie uregulowano również zasady nakładania kar pieniężnych za niewykonanie obowiązków wynikających z ustawy. I tak, kto:

  1. nie złoży sprawozdania, podlega karze grzywny; orzekanie będzie następować w trybie przepisów ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia,
  2. nie zawiera z organizacją pozarządową umowy, podlega karze pieniężnej w wysokości 5000 zł; kary nie nakłada się, w przypadku gdy sprzedawca żywności wykaże, że nie było możliwe zawarcie umowy na terenie powiatu, w którym prowadzi on działalność w zakresie sprzedaży żywności,
  3. nie wnosi na rachunek bankowy organizacji pozarządowej, z którą zawarł umowę (lub wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej), opłaty, wnosi ją w niepełnej wysokości albo nie wnosi jej w terminie, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 10 000 zł; przy ustalaniu wysokości kary wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie uwzględniał ilość marnowanej żywności podlegającej wniesieniu opłaty, wysokość wniesionej w niepełnym wymiarze opłaty oraz liczbę dni opóźnienia wniesienia opłaty.

Kary pieniężne, o których mowa w pkt 2 i 3, będzie wymierzał, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska właściwy ze względu na miejsce prowadzenia przez sprzedawcę żywności działalności w zakresie sprzedaży żywności.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie mógł jednak odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej, umorzyć postępowanie oraz zwolnić sprzedawcę od wniesienia opłaty za okres do wydania decyzji o umorzeniu postępowania, jeżeli okoliczności sprawy i dowody będą wskazywały, że sprzedawca dołożył należytej staranności, aby do naruszenia nie doszło, lub nie miał on żadnego wpływu na powstanie naruszenia, a nastąpiło ono na skutek okoliczności, których nie mógł przewidzieć.

Kary pieniężne będzie wnosić się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna, na rachunek bankowy wskazany w tej decyzji.

Przepisy przejściowe

W okresie 2 lat od dnia wejścia ustawy w życie wprowadzone nią obowiązki dotyczyć będą jedynie sprzedawców żywności prowadzących przedsiębiorstwo spożywcze w zakresie sprzedaży żywności w co najmniej jednej jednostce handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży przewyższającej 400 m2, w której przychody ze sprzedaży środków spożywczych stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów.

Ustawa przewiduje także, że sprzedawca żywności będzie obowiązany do zawarcia pierwszej umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności na cele społeczne w terminie 5 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.

Ustawa wprowadza również okres przejściowy w zakresie obliczania opłaty za marnowanie żywności. W pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów podstawę obliczenia opłaty stanowić będzie 80%, a nie 90% masy marnowanej żywności w kilogramach.

Ewa Iwan

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...