Kolejność spłacania długów do zmiany?

Sejmowa komisja ds. petycji postuluje zmiany dotyczące kolejności spłaty długów. W efekcie odsetki nie byłyby już prawie zawsze ściągane przed główną sumą zadłużenia. Jak oceniają eksperci, odpowiednia nowelizacja może uchronić część dłużników przed ryzykiem popadnięcia w tzw. spiralę długów, chociaż ewentualne zmiany powinny być wyważone. 

Sprawa kolejności spłacania długów została poruszona na wniosek osoby prywatnej, która zaapelowała o zmianę – dotyczących priorytetów zaspokajania wierzytelności – art. 1025 i 1026 Kodeksu postępowania cywilnego. Wniosek dotyczył przypadków, gdy dług potrącany jest częściowo (np. z emerytury) i dotyczy też należności ubocznych, czyli m.in. odsetek. Obecne prawo daje wierzycielowi możliwość wskazania, czy ściągana kwota ma być zaliczona na poczet odsetek czy też pierwotnego długu. W konsekwencji dochodzi do sytuacji popadania przez dłużników w tzw. spiralę długów.

Sejmowa komisja ds. petycji uchwaliła ostatecznie 31 marca br. dezyderat do rządu, w którym apeluje o wprowadzenie zmian.

„Postulowana nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego powinna prowadzić do lepszego wyważenia zakresu i sposobu ochrony interesu, zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. Obowiązujące przepisy są powszechnie postrzegane jako niesprawiedliwe społecznie. Zdaniem Komisji, każda spłata długu dokonana przez dłużnika na rzecz wierzyciela powinna powodować zmniejszenie należności głównej, a tym samym zapewniać dłużnikowi realną perspektywę spłaty długu” – wskazano w dokumencie.

Zdaniem ekspertów, ewentualne zmiany powinny uwzględniać wątpliwości dotyczące zasad przedawnienia należności ubocznych, które z reguły przedawniają się szybciej niż pierwotny dług – tak jest np. z roszczeniami związanymi z odsetkami (okres przedawnienia wynosi 3 lata). Jak twierdzi Rafał Kufieta, prawnik z Kancelarii Prawnej Rafał Kufieta, warto pamiętać o tym, by modyfikacja prawa nie odwróciła sytuacji o 180 stopni.

– Warto zwrócić uwagę na drugą stronę medalu – pozbawiony środków wierzyciel nie może bowiem prowadzić np. inwestycji, na których zarabia. Pieniądze pracują i przynoszą dochód. W tym kontekście wierzyciel powinien zatem otrzymywać rekompensatę za niemożliwość dysponowania kapitałem. Dlatego ciekawym rozwiązaniem mogłoby być np. wyważenie regulacji i wprowadzenie opcjonalnego rozwiązania, zgodnie z którym ściągane kwoty zaspokajałyby częściowo roszczenia dotyczące odsetek, ale w pewnej mierze także roszczenia wynikające z długu pierwotnego – mówi Kufieta.

Jak zaznacza Kufieta, ewentualna zmiana wymagałaby nie tylko nowelizacji dwóch artykułów Kodeksu postępowania cywilnego, ale również całego szeregu przepisów zawartych w innych ustawach.

mp