Kodeks pracy zbyt przyjazny firmom? Opozycja proponuje zmiany

Aktualne zapisy prawa pracy dotyczące zatrudniania na podstawie umowy o pracę są zbyt liberalne i nie zabezpieczają odpowiednio pracowników – twierdzą posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, którzy przekazali w tym tygodniu do Sejmu projekt nowelizacji Kodeksu pracy. W projekcie proponują wprowadzenie kilku nowych ograniczeń dla pracodawców.

„Polska zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród państw Unii Europejskiej w stosowaniu umów o pracę na czas określony. Około 27 proc. pracowników w Polsce pracuje na podstawie umowy terminowej, podczas gdy średnia dla Unii Europejskiej wynosi 14,2 proc.. W praktyce ogromna większość umów o pracę na czas określony zawierana jest na dłuższy okres czasu wynoszący kilka, a nawet kilkanaście lat” – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Jak twierdzi SLD, obecne regulacje nie zapewniają pracownikom odpowiedniego poczucia stabilizacji i tworzą również wiele innych przeszkód (np. utrudnienia przy ubieganiu się o kredyt bankowy).

Zdaniem projektodawców, obecne rozwiązania przewidziane w Kodeksie pracy, polegające m.in. na ograniczeniu możliwości zawierania umów o pracę na czas określony do następujących po sobie dwóch umów, są zdecydowanie niewystarczające i łatwe do ominięcia. Posłowie SLD wskazują tutaj np. na zawieranie wieloletnich umów o pracę na czas określony, ponowne zatrudnienie na czas określony po odczekaniu okresu dłuższego niż jeden miesiąc oraz zatrudnianie w powiązanych kapitałowo albo podporządkowanych danemu pracodawcy podmiotach.

Sytuację pracowników miałoby poprawić kilka nowych rozwiązań prawnych. Głównym novum byłoby wprowadzenie zasady mówiącej, że łączny czas zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony (u danego pracodawcy) nie może przekraczać 24 miesięcy. Po upływie tego terminu zatrudnienie zostałoby automatycznie przekształcone w zatrudnienie bezterminowe. Jedyną przesłanką do sprawdzenia byłby łączny czas trwania takich umów pomiędzy stronami stosunku pracy.

„To sprawiedliwa i skuteczna metoda ograniczająca dowolność stosowania umowy o pracę na czas określony, ograniczająca mechanizmy patologiczne, a także chroniąca prawa i interesy pracownika w sposób zdecydowanie lepszy niż jest to obecnie” – przekonują projektodawcy.

Do łącznego czasu nie byłyby wliczane umowy o pracę na czas określony, zawarte w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności. Łączny czas zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony mógłby być wydłużony do 36 miesięcy, gdy strony podejmą taką decyzję w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową.

Kolejne zapisane w projekcie propozycje dotyczą zasad wypowiadania i długości okresów wypowiedzenia umów o pracę na czas określony. Posłowie SLD postulują, by możliwość wypowiedzenia takiej umowy dotyczyła jedynie przypadków, gdy jej okres przekracza 12 miesięcy. Wtedy okres wypowiedzenia wynosiłby 2 tygodnie. Dla umów na okres ponad 18 miesięcy termin wynosiłby z kolei 1 miesiąc.

„Proponuje się także zmianę w przepisach dotyczących wysokości odszkodowania dla pracowników, którym wypowiedziano lub rozwiązano umowę o pracę niezgodnie z prawem (art. 471 oraz art. 58). Projektowane rozwiązania przewidują podniesienie górnej granicy odszkodowania z 3 miesięcy do 12 miesięcy. W dzisiejszym stanie prawnym górna granica odszkodowania, jakie może uzyskać pracownik nie jest żadnym straszakiem ani dolegliwością dla pracodawcy” – można przeczytać w projekcie.

Wprowadzenie zmian przewiduje poselski – zgłoszony przez klub parlamentarny SLD – projekt ustawy (z dnia 26 lutego 2014 r.) o zmianie ustawy – Kodeks pracy.

Nowela miałaby wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

mp