Kodeks pracy 2023: Zmiany w urlopach dla rodziców adopcyjnych

Bardzo istotnymi zmianami wprowadzanymi ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw, a które mają wejść w życie 1 lutego 2023 r., są zmiany w Kodeksie pracy w zakresie prawa do urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, które przysługują rodzicom adopcyjnym.

1. Urlop ojcowski

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 182³ Kodeksu pracy, pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:

1. do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
2. do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Od 1 lutego 2023 r. pracownik-ojciec wychowujący dziecko będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Przepisy przejściowe

Pracownik-ojciec wychowujący dziecko, który przysposobił je przed 1 lutego 2023 r. i nie wykorzystał urlopu ojcowskiego na dotychczasowych zasadach, lub części tego urlopu, ma prawo do urlopu ojcowskiego na nowych zasadach, lub niewykorzystanej jego części. W tym przypadku pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego przez okres od 1 lutego 2023 r. do dnia upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

2. Urlop rodzicielski

Obecnie, w myśl art. 182⁴ § 1 Kodeksu pracy, pracownik, nie później niż 21 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie mu, bezpośrednio po urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 182^1a § 1. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika.

Zgodnie z ww. art. 182^1a § 1 K.p., pracownik ma więc prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1. 32 tygodni - w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
2. 34 tygodni - w przypadku jednoczesnego przyjęcia więcej niż jednego dziecka.

Natomiast od 1 lutego 2023 r., art. 182⁴ w § 1 będzie odwoływał, nie do art. 182^1a § 1, a do art. 183 § 4-4² Kodeksu pracy.

Zatem, według nowych przepisów pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego, przysługującego po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, w wymiarze do:

1. 32 tygodni - w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
2. 34 tygodni - w przypadkach jednoczesnego przyjęcia więcej niż jednego dziecka,
3. 29 tygodni - w przypadku przyjęcia na wychowanie jako rodzina zastępcza dziecka w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, oraz w przypadku pracownika, który przyjął dziecko na wychowanie w wieku do 14 roku życia i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.

Natomiast pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego, przysługującego po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, w wymiarze do:

1. 32 tygodni - w przypadku przyjęcia na wychowanie jako rodzina zastępcza jednego dziecka,
2. 34 tygodni - w przypadkach jednoczesnego przyjęcia na wychowanie jako rodzina zastępcza więcej niż jednego dziecka

- nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie w wieku do 14 roku życia i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, będzie miał prawo do 29 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Urlop rodzicielski będzie udzielany jednorazowo albo w nie więcej niż 4 częściach.

Jak wynika z powyższego, w przypadku urlopu rodzicielskiego przysługiwał on będzie zasadniczo na dotychczasowych zasadach, zmieni się jednak górna granica wieku przysposabianego dziecka, po osiągnięciu którego będzie możliwość skorzystania z tego urlopu, w przypadku pracowników, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia ...